Úrval - 01.05.1970, Qupperneq 42

40
ÚRVAL
En einmitt þegar æíingar áttu að
byrja veiktist Joan hastarlega. Það
var um mjög slæma sýkingu að
ræða. Allur líkami hennar varð
heltekinn af liðagigt. Fæturnir
bólgnuðu svo ofboðslega, að hún
gat varla staðið á þeim. Og lækn-
irinn hennar sagði henni, að kinn-
beina- og ennisholurnar væru nú
svo illa farnar, að það þýddi ekki
lengur að reyna að „tappa af“ þeim.
Hann sagði, að það yrði að gera á
henni meiri háttar uppskurð, því
að annars yrði hún örkumla vesa-
lingur, sem gæti ekki haft fótavist.
Joan sárbað hann um að fresta að-
gerðinni. Allt, sem hún hafði stefnt
að, var nú í veði. Hún spurði, hvort
það væri ekki hægt að fresta upp-
skurðinum, þangað til hún hefði
sungið í Luciu di Lammermoor á
þeim sex sýningum, sem búið væri
að ákveða. Læknirinn skildi af-
stöðu hennar, og að lokum lét hann
ufidan gegn vilja sínum.
Þ. 17 febrúar 1959 gekk Joan svo
í gegnum þessa eldraun sína. Það
var ósköp kalt þetta kvöld og svo-
lítil þoka. Henni var dálítið illt í
hálsinum. Það ríkti dauðaþögn í
Konunglega óperuhúsinu, er hún
söng tvær fyrstu aríur Luciu, aríur
ungrar stúlku, sem nýtur hamingju
æskuáranna, en hefur þó óljóst hug-
boð um, að harmleikur bíði hennar.
Hinn hreini tónn raddarinnar, radd-
sviðið og alger yfirráð yfir rödd-
inni voru alveg furðuleg, og þá
ekki síður vegna þess, að hún virt-
i=t ek''-rt hafa fyrir þessu öllu
saman. Hún hafði varla lokið þess-
um tveim aríum, áður en hávær
húrrahróp bergmáluðu um allt
óperuhúsið. En þessi innilega
hrifning var samt ekkert saman-
borið við ósköpin, sem dundu yfir,
eftir að hún hafði lokið „vitfirring-
aratriðinu“, en í því reikar Lucia
vitstola um meðal skelfdra gesta og
syngur dúet með flautunni, eftir að
hún hefur myrt eiginmann sinn,
sem hún hafði verið ginnt til þess
að ganga að eiga. Og hinn drauga-
legi tónn flautunnar undirstrikar
ógn Luciu. Sérhver tónn Joan, allt
frá hinum blíðasta „pianissimo“ til
hins hræðilegasta æðisóps, var svo
skýr og meitlaður, að það var sem
hún dreifði kristöllum allt í kring-
um sig, litlum og stórum. Og leik-
ur hennar magnaði áhrif söngsins.
Það var eins og óperuhúsið ætlaði
að hrynja til grunna vegna enda-
lausra, ofsalegra fagnaðarláta
áheyrenda, er Lucia hnígur örend
niður í lok óperunnar.
í „Times“ næsta morgun var
frammistaða Joan kallaður „stór-
kostlegur sigur“. Gagnrýnandinn
Harold Rosenthal skrifaði í tímarit-
ið „Ópera“, að hún hefði breytt Lu-
ciu í „veru úr holdi og blóði“. Hann
sagði einnig, að „tóndill hennar og
útflúr væri undursamlegt, svo að
maður stæði á öndinni."
Eftir síðustu sýninguna í Lund-
únum hélt Joan á sjúkrahúsið og
lagðist undir hnífinn. Allt, sem hún
hafði nú öðlazt, kynni nú að glatast
á nokkrum klukkustundum. En
læknir hennar gerði allt hvað hann
gat til þess að bægja hvers kyns
hættu frá raddböndum hennar. Hún
stóðst þessa þolraun vel. En rödd
hennar var samt hrjúf og málm-
kennd í heilan mánuð á eftir. Þetta