Goðasteinn - 01.03.1970, Page 44

svo oftar varð að brýna en venja var. Minnist ég þess, að oft
var það fyrsta umræðuefnið, þegar bændur hittust, fyrst eftir að
sláttur hófst. Nokkuð mun hafa borið á þessu a. m. k. tvö næstu
sumur og lengur, þar sem þýft var, ef ljárinn flymbraði þúfu.
Ekki var örgrannt um, að sláttumenn og sérstaklega bændur
hefðu um þetta miður falleg orð. Brátt kom þó annað í ljós, sem
sízt varð til þess að bæta skap þeirra. Fram að sumrinu 1919
höfðu jafnan verið notaðar hrífur með trétindum. Mest var svo-
nefndur brúnspónn notaður til tindagerðar. Fékkst hann í smá-
bútum í verzlunum, og man ég ekki betur en hann væri seldur
eftir vigt. Svo sögðu þeir mér, er mundu, að ef hrífa var vel
tinduð í sláttubyrjun, var hún byrg út sumarið, nema oft vildi
einn og einn tindur brotna. En nú skipti svo um til hins verra,
að askan sleit tindunum svo skjótt, að ekki mun hafa verið sjald-
gæft, að fjórum sinnum yrði að tinda upp hrífur rakstrarkvenna
þetta sumar, og það þótti bændum sem vonlegt var í senn auk-
inn kostnaður og fyrirhöfn. Þetta mun líka hafa verið síðasta
sumarið í Mýrdal, sem almennt voru notaðar trétindahrífur. Þess
í stað var farið að nota járntinda, sem annað tveggja voru bún-
ir til úr venjulegum tveggja og hálfs tommu nöglum eða slétt-
um vír, en frekar vildu tindar úr honum brotna. Þessir járn-
tindar voru svo notaðir, þar til áltindar leystu þá af hólmi. Þetta
sýnir, að Katla olli hér byltingu í gerð rakstrarhrífunnar. Þess
hef ég þó hvergi séð getið í frásögnum af gosinu 1918.
Um þessar mundir voru óvíða til hlöður yfir allan heyforðann,
svo flestir urðu að geyma allmikinn hluta af heyi sínu í úti-
heyjum, og voru þau ávallt varin með torfi. Þurfti því á mörg-
um bæjum að rista mikið torf, ekki sízt, þar sem það var að
nokkru einnig notað til eldsneytis. Nú varð það eins, þegar farið
var að skera torfið eins og, þegar farið var að slá; askan úr
Kötlu sagði til sín með þeim afleiðingum, að bitið í torfljánum
entist illa. Torfskurður var aldrei talinn gott verk og þarna gat
vont versnað. Sláttuljánum gerði askan ekkert til, þegar hún var
komin ofan í jarðveginn, en eggina í torfljánum hélt hún áfram
að skemma um næstu ár og mundi svo enn ef torf væri skorið.
Sfðar kom fram annar óleikur öskunnar á þessu sviði. Þar sem
42
Goðasteinn