Úrval - 01.04.1977, Page 22

20
URVAL
Hassclbach vissi, að aðeins stórlýgi
gæti bjargað eigum húsbónda hans.
,,Þá skuluð þér hringja til Herr
Himlers,” sagði hann fastmæltur.
Hann skipaði mér að verja þessi
ómetanlegu, þýsku menningarverð-
mæti með lífi mínu. Hann hefur
sjálfur litið yfir hvern einasta
smáhlut.”
SS foringinn varð kafrjóður í
framan. „Sýnið mér þetta!” skipaði
hann, og skálmaði á eftir náfölum
safnverðinum ofan í kjallara.
Þar opnaði Hasselbach kassa eftir
kassa og sagði söguna um hvern
einasta hlut, sem þeir tóku upp.
Þegar þeir höfðu skoðað nokkurn
hluta, gjammaði liðsforinginn:
,,Þetta er nóg. Ég fer nú og hringi til
Herr Reichsfuhrer Himmler.” Og
hann hélt brott með deild sína. Rétt
skömmu síðar tóku bandarískar
hersveitir höllina án þess að einu
skoti væri hleypt af.
Nokkrum vikum síðan sneri
Hasselbach aftur til Bonngasse 20
með Beethovenmenjarnar. Og eins
og ekkert hefði í skorist lagði hann
lárberjakrans við brjóstmynd
Beethovens. Hann hreinsaði rykið
vandlega af tónborðinu á orgelinu,
sem meistarinn spilaði á 12 ára
gamall í kirkju þar skammt frá, og
læsti verðmætustu handritin inni í
peningaskáp um nætur. Beethoven
var kominn heim aftur.
,,Ég hef verið honum tryggur
þjónn og ætla að vera það meðan ég
lifi,” segir Hasselþach, sem fór á
eftirlaun árið 1959. Þau 25 ár, sem
hann var safnvörður, tók hann ekki
einn einasta veikindadag frá vinnu.
,,Ég hefði getað haft þrisvar sinnum
meira kaup annars staðar,” segir
hann. En í hvert sinn sem honum
bauðst launabetri staða, afþakkaði
hann. ,,Ég held, að Beethoven þurfi
á mér að halda,” sagði hann.
Hasselbach hefur búið einn, síðan
hann missti konuna árið 1969. Húsið
er fullt af minjagripum um Beethov-
en: Eintök af myndum af meistaran-
um, rautt lakkinnsigli meistarans og
frumútgáfa fyrstu ævisögu Beethov-
ens, sem kom út árið 1828, ári eftir
að Beethoven lést.
Þremur dögum fyrir áttugasta
afmælisdaginn sinn gekk Hasselbach
með mér um Beethovenhaus. Það
fyrsta, sem ég rak augun í var
vínviðurinn, sem þekur garðhúsið.
,,Mér finnst, að Beethoven hefði
viljað sjá eitthvað gróa á berum
múrnum,” sagði hann. „Égplantaði
þessum vínviði fyrir mörgum árum.*
Þegar við vorum komin upp á
þriðju hæð, var gamli maðurinn
orðinn dálítið móður. Ég neyddi
hann til að setjast á stól fyrir framan
herbergið, sem Beethoven fæddist í.
Allt í einu gall við rödd, sem sagði:
,,Það er ekki leyfilegt að nota stólana
hér.” Röddina átti aðstoðarsafn-
vörður, nýráðinn, sem ekki þekkti
Hasselbach.
Gamli maðurinn roðnaði. ,,Það er
öldungis rétt, ungi maður,” sagði
hann og brosti vandræðalega, en