Sjómannadagsblað Snæfellsbæjar - 01.06.1998, Blaðsíða 10

Sjómannadagsblað Snæfellsbæjar 1998
farsællega í höfn. Það vakti einnig
athygli mína þegar landlegur voru
um helgar hvað Guðmundur var
jafnan snyrtilega klæddur og þess-
ar litlu fallegu dætur hans héngu
utan í pabba sínum, er hann gekk
leiðandi þær um göturnar.
Víglundur Jónsson var allt önnur
manngerð, fámáll, íhugull og allir
Guðmundur Kristjónsson, skipstjóri á
Víkingi.
vissu að hann var afburða afla-
maður með víðtæka þekkingu á
miðum og sjósókn jafnt sunnan
sem norðan Snæfellsjökuls. Hann
fór í land þetta ár og sneri sér ein-
göngu að útgerð og uppbyggingu
fiskverkunarstöðvar sinnar Hróa
h.f. en við m/b Fróða tók bróðir
hans Tryggvi Jónsson á vertíðinni
1954 og reyndist afburða fiski-
maður. Eg minnist þess er ég
horfði á Víglund Jónsson ganga til
báts síns beinan í baki, einbeittan
á svip með bitakassann sinn undir
hendinni því þá var enn ekki farið
að hafa kokk sem sjötta mann í
áhöfn. Það kom ekki fyrr en með
sjómannasamningum um miðjan
sjötta áratuginn. Það var því mik-
ið álag á sjómannskonurnar og
mæðurnar og heimili þeirra í
Ólafsvík að bua út sólarhrings-
nesti hvern dag í bitakassana fyrir
sjómennina sem voru í sumum
tilfellum margir frá sama heimili
og á ýmsum bátum, er komu að
landi á mismunandi tímum sólar-
hringsins og fóru líka í róður á
ólíkum tíma.
Á þessum árum var talsverð
spenna í atvinnuuppbyggingu í
Ólafsvík milli samvinnumanna er
áttu viðskipti sín mest í Dagsbrún
og annarra sem studdu Kaupfélag
Ólafsvíkur sem var undir fram-
kvæmdastjórn Einars Bergmanns
og Hraðfrystihúss Ólafsvíkur en
þá var þar framkvæmdastjóri
Markús Einarsson ættaður frá
Syðri-Tungu í Breiðuvík. I við-
skiptum við hraðfrystihúsið voru
þá 4 bátar að mig minnir og af
þessum ástæðum kynntist ég
seinna þeim ágætu sjósóknurum
og skipsstjórnarmönnum er þar
voru í forsvari, en eftir því sem ég
man best var þá Guðni Sumar-
liðason með m/b Hafölduna, en
Guðni mun hafa fyrstur skipstjóra
farið að stunda þorskveiði í netum
frá Ólafsvík sem varð svo ráðandi
veiðarfæri í lok áratugsins. Jón
Steinn Halldórsson var þá með
m/b Glað í eigu föður síns. Eg
tók eftir þessum myndarlega unga
manni í fyrsta sinn er ég sá hann
stingandi veðurbörðu andlitinu út
um stýrishúsgluggann á Glað er
hann lagði bátnum að bryggju eft-
ir erfiða sjóferð á móti veðri og
snjóbyl en það var ekki fyrr en
með komu m/b Hrannar 1956
sem ég sá í fyrsta sinni hverfi-eða
snúningsrúðu í stýrishúsinu, sem
gerði skipsstjórnarmönnum kleift
að sjá út um hreina gluggarúðu.
Kristmundur bróðir hans var þá
með m/b Mumma, og þótti ekki
mjög traustur 'mannskapurinn á
bátnum er hann hóf sína skip-
stjórn, en mér þótti Kristmundur
einkar léttur í spori og áhugasam-
ur um að allt gengi vel á sinni
fyrstu skipstjóra vertíð, enda átti
hann eftir að sína síðar á sínum
skipstjórnarferli hversu dugmikill
og hæfileika ríkur hann var á
þessu sviði. Þegar hann féll frá
mun hann hafa átt einna lengstan
samfelldan skipstjóraferil allra
samtíðar Ólsara.
Loks má svo nefna Guðlaug
Guðmundsson þann skemmtiiega
og skrautlega skipstjóra sem var
með m/b Tý þennan vetur og
stýrði af alkunnri farsæld.
Þessa fyrstu vertíð mína í Ólafs-
vík var fremur slakur afli en sjór-
inn fast sóttur og í febrúar mán-
uði féll sjómaður út af bát og
drukknaði. Skynjaði ég og er mér
minnisstæð samúðin og sam-
kenndin sem verður í svona litlum
samfélögum þegar svo hörmulegir
atburðir gerast í lífsbaráttu fólks-
ins. Það hafði sterk áhrif á mig
nýkominn í plássið.
Sumarið 1953 var hér ágæt
síldveiði í reknet og bárust stund-
um á annað þúsund tunnur á land
á einum sólarhring. Var því mikil
síldarsöltun og fjör í atvinnulíf-
inu. Taldist mér til að á tímabili
hefðu verið margir tugir aðkomu-
fólks að störfum í Ólafsvík það
sumar og mikill skortur á vinnu-
afli þó allir lausir menn úr nær-
liggjandi sveitum væru hingað
komnir. T. d. fékkst enginn mað-
ur í uppskipunarvinnu eitt sinn er
Skjaldbreið kom með vörur og
urðum við Hermann Sigurðsson,
og Aðalsteinn Guðbrandsson
starfsmenn Dagsbrúnar að hand-
langa 26 tonn af vörum úr upp-
skipunarbát í land. Um haustið
var mikil síldveiði í Grundarfirði
og þá gekk hér yfir eitt mesta stór-
viðri og mannskaðaveður sem ég
minnist frá Ólafsvíkurárum mín-
um er m/s Edda fórst næstum við
hafnarbryggjuna í Grundarfirði
og með henni nokkrir sjómenn en
meiri hluti áhafnarinnar bjargað-
ist.
Vaxandi útgerð -
fjölgun aðkomufólks
Árið 1954 hófst með 25. jóla-
balli Ungmennafélagsins Víkings
á Nýársdag og var þá mikið um
dýrðir og minntist fólk sérstaklega
starfa Árna á Bern að þessum mál-
um. Var þarna mikið fjölmenni
og fannst mér áberandi einlæg
gleði sjómannanna og fjölskyldna
þeirra á þessari stundu og ein-
hvern veginn skynjaði ég þessa
samkomu eins og lognið á undan
storminum er fylgdi hinni krefj-
andi og áhættusömu vertíð er var
framundan .
Vetrarvertíðin 1954 var engin
sérstök aflavertíð, en minnisstæð-
asti atburðurinn frá þeim tíma er
tengist sjósókn er þegar m/s Orri
hraktist út úr Ólafsvíkurhöfn og
sökk norður af Snoppunni með
Þórð á Dagverðará um borð. Um