Sjómannadagsblað Snæfellsbæjar - 01.06.1998, Side 63

61
Sjómannadagsblað Snæfellsbæjar 1998
Örn Hjörleifsson Hellissandi:
Á „SALTFISKI“ VIÐ GRÆNLAND
á Akurey AK 77 fyrir 40 árum.
Ríkisstjórn íslands samdi árið
1945 um smíði 30 nýrra togara í
Bretlandi. Fyrsti togarinn Ingólfur
Arnarson kom til landsins árið
1947. Samkvæmt bókinni Is-
lensk skip kom togarinn Alturey
til landsins 10. september 1947
og var þá eigandi hlutafélagið Ak-
urey í Reykjavík. En 22. júlí
1952 var það síðan selt fiskveiði-
hlutafélaginu Akurey á Altranesi.
Það bar áfram nafnið Akurey og
hafði einkennisstafina AK 77.
Seinna var það selt til Noregs og
þar var það tekið af skrá árið
1966. Akurey var 655 brúttó-
lestir, smíðað í Beverley við
Humber og var með 1000 hestafla
gufuvél. Þessi skip voru nefnd
nýsköpunartogarar eins og áður
segir. Seinna samdi ríkisstjórn
Stefáns Jóhanns Stefánssonar um
smíði 10 skipa til viðbótar.
ísfiskur og saltfiskur
Ég byrjaði um borð í Akurey í
nóvember árið 1957. Þá var
skipið á „ísfiskveiðum“ og sigldi
með aflann. En eftir áramótin
var fiskað fyrir frystihúsin á Altra-
nesi. Skipstjóri á Akurey var
Kristján Kristjánsson, 1. stýrimað-
ur var Vigfús Sigurjónsson, 2.
stýrimaður var Guðmundur
Sveinsson og bátsmaður var Karl
Þórðarson. Allt voru þetta frá-
bærir karlar og það var reglulega
gott að vera samskipa þessum
mönnum og undir þeirra stjórn.
Kristján, Vigfús og Karl eru nú
látnir en Guðmundur er enn
hafnarvörður á Altranesi. Hann
var í mörg ár skipstjóri á togurun-
um Krossavík og Höfðavík. Fyr-
ir unga menn var mikill skóli að
vera á togara á þessum árum.
Allt sem við kom veiðarfærum var
lagað um borð. Þegar brældi upp
og ekki var hægt að vera með
trollið úti, var farið niður í neta-
lestina og splæstir leggir og gert
annað það sem hægt var að gera
um borð.
Svo var það 23. maí 1958 að
lagt var úr höfn frá Akranesi og
stefnan tekin á Hvarf á Græn-
landi. Nú var meiningin að veiða
í salt við Vestur-Grænland.
Framundan beið okkar 7-800
mílna sigling á miðin. Og nú
hafði fjölgað í áhöfninni. Ég
held að við höfum verið 40 um
borð, en á ísfiskveiðunum vorum
við venjulega 30 til 32. Með
okkur í áhöfn í þessum túr voru 6
Færeyingar. Þeir björguðu miklu
Færeyingarnir fyrir íslensku út-
gerðina á þessum árum. Þetta
voru ungir og fullorðnir menn í
bland og allt hinir bestu félagar.
Kristján Kristjánsson, skipstjóri á Akurey.
Þegar komið var útí Flóann voru
settar á stímvaktir. 6 hásetar voru
valdir á þessar stímvaktir og voru
2 í einu með stýrimönnunum og
karlinum sjálfum. Hinir fóru á
dagvakt undir stjórn bátsmanns-
ins. Dagvaktin vann frá því kl.
8:00 á morgnana til kl. 5:00 á
daginn. Vinnan fólst aðallega í
trollunum en einhverjir voru látn-
ir smíða kassa til að hausa í og
laga til kassana á dekkinu. Saltar-
arnir sem voru 4 voru niður í lest
að lempa salti og þannig gekk
vinnan um borð fyrir sig í stórum
dráttum þessa daga meðan siglt
var á miðin í vorblíðunni.
A fjórða degi eftir að við fórum
að heiman vorum við farnir að
nálgast miðin. Guðmundur
stýrimaður kom með körfu fulla
af hnífum og fengu allir 2 hnífa
saman til að nota til að blóðga
með og hinn til að nota í flatning-
una. Mönnum var uppálagt að
passa vel uppá hnífana sína og láta
þá bíta. Aftur í borðsal var kom-
inn vaktalisti. Ég lenti á stýri-
mannsvaktinni. Þetta voru 6
tíma vaktir og voru vaktaskipti
kl. 6:00 og kl. 12:00. Stímið var
búið að vera okkur hásetunum ró-
legur tími frá því að farið var að
heiman en þeir sem í vélinni voru,
3 vélstjórar, 2 kyndarar og kokk-
arnir 2 höfðu haft í nógu að snú-
ast. Og síðan var komið að því að
reyna fyrir sér við veiðarnar.
Mig minnir að það hafi verið 3
pokar í fyrsta halinu sem við gerð-
um og fiskurinn var blóðgaður og
látinn liggja, þ.e. honum var látið
blæða út áður en hann var flattur.
Fiskirfið fyrstu dagana var svona 2
- 4 pokar í hali. Okkur ungu
mönnunum sem ekki höfðum
flatt fisk fyrr voru fljótlega kennd
vinnubrögðin. Ég mun hafa ver-
ið fljótur að læra þetta.
Við vorum búnir að vera í 4 - 5
daga þegar gerði vitlaust veður á
miðunum og þá var trollið tekið
inn og hugsað um að halda sjó.
Á meðan var tíminn notaður og
farið niður í lest og öllum fiskin-
um umstaflað eftir því sem hægt
var. Þessi bræla stóð í 2 eða 3
sólarhringa og þegar veðrið gekk
niður gerði blíðuveður sem hélst
það sem eftir var af túrnum.
Skútur og doríur
Við höfðum ekki séð mikið af
skipum en það breyttist þegar á
leið. Þarna um vorið voru
nokkrir íslenskir togarar á saltfisk-
veiðum. En það sem vakti mesta