Skógræktarritið - 15.12.1991, Blaðsíða 29

JÓHANN GUÐJÓNSSON
Notkun trjágróðurs
í kennslu
Mikið er skrifað um skógrækt hér á landi og um hana fjallað á al-
mennum vettvangi. Mest er rætt um það hversu mörgum plöntum
er plantað á ári, hvað hægt væri að planta ef nægir væru pening-
arnir o.s.frv. Það er skoðun mín, sem þessar línur ritar, að nú séu að vissu
leyti straumhvörf í skógræktarmálum á íslandi. Oft virðist manni að þá sé
verkinu lokið þegar trén eru komin ofan í moldina. í raun er þá trjáræktin
rétt hafin og mikið starf óunnið. Nú verða menn að fara að líta til þess
hvernig hægt er að nota þá trjálundi sem til eru víða um sveitir Iandsins.
Oft hafa ekki einu sinni skógræktarmennirnir velt því fyrir sér til hvers hægt
er að nota þessa lundi. Oftast er talað um viðarframleiðslu, skógarhögg,
jólatrjárækt o.s.frv. Miklu minna tala menn um útivistargildi þessara trjá-
íunda og allt of lítið er gert til þess að auðvelda mönnum leið um skóg-
ræktarsvæðin.
Kennari í líffræði verður að hafa augun opin fyrir því á hvern hátt er
hægt að nota nánasta umhverfi og náttúru þess til að vekja áhuga og efla
þekkingu nemenda. Og þar sem ég er náttúrufræðikennari hef ég þó nokk-
uð leitað að hugstæðum æfingum sem henta námsefninu, skólaumhverf-
inu, tækjakosti skólans og umræðum í þjóðfélaginu. Slíkt er oft vandfund-
ið og tekst alls ekki alltaf að ná því sem að er stefnt. Trjárækt og skógrækt
eru efni sem mikið hafa verið til umræðu í samfélagi okkar, sérstaklega
síðastliðinn áratug. Árið 1980 var kallað ár trésins og í tilefni þess voru val-
in tré ársins víða um land og þeirra á meðal er fallegur hlynur hér í Hafn-
arfirði. f ár eru það landgræðsluskógar sem eru enn eitt átakið. Trjálundir
eru mjög víða í nágrenni skóla og sumir þeirra orðnir áberandi í landslag-
inu og eru þeir tilvalið vinnusvæði til að nota innan líffræði eða skyldra
greina í skólum. Það er því eðlilegt að líffræðikennarar, sem og aðrir kenn-
arar reyni að nota sér þessa trjá- eða skógrækt sem kennsluefni.
Því miður hafa skógræktarfélög og Skógrækt ríkisins ekki sinnt þessum
fræðsluþætti sem skyldi. Samlíf, félag líffræðikennara, var með námskeið
um skóg- og trjárækt austur í Alviðru í Ölfusi fyrir nokkrum árum. Leið-
beindu þeir þar Sigurður Blöndal um skóginn og )ón Gunnar Ottósson um
lífverurnar sem lifa á skóginum. Sannast sagna er að skógræktarmenn sjá
ekki trén fyrir öllum skóginum. Mikið af fræðsluefni Skógræktarinnar hefur
beinst að því, að benda á hvaða trjátegundir henta hverju landshorni út frá
markmiðum viðarframleiðslu.
SKÓGRÆKTARRITIÐ 1991
27