Skógræktarritið - 15.12.1991, Blaðsíða 21

Mynd 12.
Utbreiðsla rekíssins og rek hans
yftr Norður-íshafið (FAIR-
BRIDGE 1966).
Tke minimum and maximum
coverage and the movement of
the ice cap on the Arctic Ocean.
'Tearly movement of manned
stations -fcí---*-
Movement of the ice station
Aríis II (FAIRBRIDGE
M ynd 13.
Leiðir kjarnorkuknúinna kafbáta
undir tshjúpi Norður-íshafsins
1957-62 (HERMAN 1989).
US nudear submarine tracks in
the Arctic Ocean 1957-62
(HERMAN 1989).
SKÓGRÆKTARRITIÐ 1991
svo jafnt og þétt eftir því sem norðar dregur, þar til að yfirborðsstraumarn-
ir mæta aðalstraumnum frá Beringssundi þar sem seltan nálgast 32%o
(mynd 14).
Allar þær staðreyndir og athuganir, sem eru nefndar hér að framan,
benda til þess að trjávið þann, sem fljótin í Síberíu hrífa með sér í leysing-
um, reki með yfirborðsstraumum þangað til að hann nær aðalstraumnum
frá Beringssundi, sem stefnir að Norðurheimskautinu. Eftir um það bil 3 ár
í ísnum losnar rekaviðurinn úr honum á leiðinni milli Grænlands og Sval-
barða eða síðar. Á þessari leið lendir hann á ströndum lan Mayen og
íslands, en auðvitað líka á Grænlandi og Svalbarða.
Cand. scient. Stein Johansen við Vísindasafnið í Niðarósi segir að
árhringjarannsóknir á nokkrum rekatrjám frá Jan Mayen styðji þessa til-
gátu. Athuganir Ólafs Eggertssonar (1991) styðja þetta líka.
Eftir að viðurinn hefur losnað úr ísnum, geta vindar, og þá einkum
vetrarstormar, ráðið meiru um rek og rekhraða en hafstraumar. Af þessum
sökum getur einhver hluti rekans átt sér annan uppruna en frá Ob, Jenisej
og Lena, þ.e. frá vestlægari ströndum Síberíu og Norður-Rússlands. Stein
Johansen hefur athugað rekaviðinn á Jan Mayen, og hann álítur, að hann
sé mjög svipaður bæði á norður- og suðurströndinni. Eins og áður var að
vikið, hefur sá rekaviður, sem nær suðurströnd Jan Mayen, borist út úr
aðalstraumnum og náð landi í suðvestanáttum.
Lokaorð
Hátt hlutfall lerkis í rekaviðnum á íslandi og Jan Mayen ásamt því að
þinur (Abies sp.) finnst þar líka, styður þá ályktun, að rekaviðurinn komi frá
landsvæðum langt austur í Síberíu. Norðaustlægiryfirborðsstraumar flytja
viðinn með sér þangað til að hann nær ísnum, og rekur með honum yfir
Norður-íshafið til hafsvæðisins milli Svalbarða og Grænlands. Þessi flutn-
ingur tekur 4-5 ár (mynd 15).
Allir bæir á Ströndum norðan Munaðarness eru í eyði, en á nokkrum
bæjum hafa eigendur sumarsetu og nýta hlunnindi jarðanna, einkum þó
19