Skógræktarritið - 15.05.2012, Síða 25

23SKÓGRÆKTARRITIÐ 2012
Hjerleid-skólinn í Dovre
Höfundur Ólafur E. Lárusson
Efst í Guðbrandsdalnum í Noregi hvílir bærinn
Dovre. Ekki fer mikið fyrir þessu bæjarfélagi þar
sem það kúrir inni á milli trjánna eins og svo margir
bæir í Noregi. Til að komast til Dovre er hægt að
fara með lest sem tekur um það bil 4 tíma eða aka
þjóðveg E6, sem liggur, má segja, frá Róm í suðri til
nyrsta odda Noregs. Þarna efst í Guðbrandsdalnum
er skóli sem sérhæfir sig í kennslu í útskurði, sérstak-
lega Guðbrandsdals „akantus“.
Skólinn Hjerleid á sér langa sögu. Halldor og
Randine Hjerleid stofnuðu skólann í þeim tilgangi
að fá unga menn til að læra útskurð og allt frá 1886
hefur skólinn starfað í anda þeirra hugmynda sem
þau hjón settu fram – „Varðveisla við notkun“ –
þannig muni handverk og hefðir lifa. Skólinn er enn
þekktur fyrir tréskurðardeild sína, en einnig er kom-
in á legg deild við skólann er kallast á norsku „Sen-
ter for Bygdekultur“ eða miðstöð í gömlu handverki.
Árið 1991 var boðað til fundar í Dovre þar sem
verkgreinakennarar frá Norðurlöndum skyldu bera
saman bækur sínar og ræða stöðu handverks í víð-
um skilningi með byggðamenningu í huga og hús-
friðun. Þarna var ég kominn til þátttöku og samræðu
við norska, sænska, danska og finnska kennara auk
fyrirlesara. Þetta voru fyrstu kynni mín af þessum
stað en ekki þau síðustu, sem ég geri grein fyrir síðar.
Tíminn leið hratt og margt skeggrætt og mikið spek-
úlerað. Einn daginn kom eldri maður með kolaðan
trébút sem hann sagði að væri það eina sem væri
eftir úr vatnsdrifinni stórviðarsög, sem stóð við læk
í fjallshlíð fyrir ofan Dovre.
Þeir sem báru hitann og þungann af þessari ráð-
stefnu voru þeir Steinar Moldal og Jon Bojer Godal.
Þeir félagar hafa komið að skipulagningu ráðstefnu
sem kallast „Nordisk treseminar pa Dovre“ og er
haldinn á hverju vori í Dovre og þar gegnir skólinn
Hjerleid stóru hlutverki. Þar sem vatnsdrifna stór-
viðarsögin stendur í dag er komin vísir að svæði
„Bygningshistorisk park“ sem hefur að geyma sýnis-
horn af gömlu handverki í húsagerð og skógarnytj-
um. Á hverri ráðstefnu er farið í skóginn og hann
lesinn, kennt að velja tré til fellingar og vinnslu. Allt
Inngangur á sögusvæðið.
Útveggur úr tágum, hrís og graníthellum á hleðslu.
Kynnt undir skógarkaffi, að sjálfsögðu.
Brennslustæði fyrir „tjörumílur“.