Skógræktarritið - 15.05.2012, Blaðsíða 55

53SKÓGRÆKTARRITIÐ 2012
lega náð að vaxa upp úr birkiskóginum þrátt fyrir
að birkið auki líka við sinn vaxtarhraða. Sérstaklega
á þetta við meðan reynitrén eru ung en þá er mun
meiri fylgni milli hitastigs og árhringjabreiddar en
hjá eldri trjám.
Styður þetta það sem fram hefur komið um hrað-
an vöxt ungs reyniviðar.6,17 Sigurður Blöndal segir í
Skógræktarritinu 2000(1), bls. 21: „Vöxtur reyni-
viðar getur verið hraður í æsku við góðar aðstæður,
en nær hámarki frekar snemma, líklega milli tvítugs
og þrítugs“. Ólafur Eggertsson14 telur vísbendingar
um að reyniviðurinn nái hámarksvexti aðeins seinna,
þ.e. 30 – 40 ára. Þessi mikli vaxtarhraði í æsku getur
verið hluti af aðferðum hans til að bæta upp lélegar
efnavarnir og vaxa frá afræningjum fremur en verj-
ast þeim.11
Á fyrstu 17 vaxtarárum trjánna í elsta hópnum
(85 ára og eldri) voru sumur fremur köld (sjá mynd
4). Hugsanlega skýrir það hve hægt þau fara af stað
í vextinum en taka svo vaxtarkipp mun síðar á ferl-
inum þegar þau fara að nálgast 40 ára aldurinn (sjá
mynd 5) sem virðist úr takt við það sem haldið hef-
ur verið fram um líffræðilegan vaxtarferil reynivið-
ar.14,17
Meiri endurnýjun vegna minna beitarálags og
hraðari vöxtur ungra og miðaldra trjáa er sennileg-
asta skýring þess hvers vegna reyniviður er að verða
meira áberandi á Vestfjörðum hin síðari ár.
Aðrar forvitnilegar niðurstöður
Þegar verið var að bera saman radíusa kjarnasýn-
anna kom sumstaðar fram verulegt frávik milli vaxt-
ar (breiddar) samsvarandi árhrings hvorum megin.
Á línuriti kemur þetta fram þannig að vaxtarlín-
urnar skiljast að, þ.e. fara í hvor sína áttina (mynd
8). Hugsanlega eru þetta ummerki um ofanflóð sem
koma svona fram.19 Út úr þessu má lesa hvenær
tréð hefur orðið fyrir hugsanlegu ofanflóði og tíðni
þeirra á þeim stað sem tréð stendur. Mögulega væri
hægt að vinna þessa greiningavinnu á kjarnasýnun-
um áfram og gera sér mynd af ferli og sögu ofan-
flóða2 á svæði því sem þau eru frá.
Ályktanir/lokaorð
Eins og fram hefur komið má ljóst vera að með að-
ferðum árhringjafræðinnar er hægt að afla sér marg-
háttaðrar vitneskju um vöxt og viðgang trjáa.
Þrátt fyrir árhundraða búskaparsögu í Trostans-
firði þar sem búpeningi hefur væntanlega verið hald-
ið til beitar í skóginum jafnt vetur sem sumar hef-
ur reyniviðurinn lifað af. Hugsanlega gæti hluti af
ástæðunni verið snjóalög að vetri sem hlíft hefur
trjágróðrinum fyrir beit11 auk þess sem hlíðar upp af
skóginum eru nokkuð brattar sem getur orsakað of-
anflóð, eins og kjarnasýnin gefa vísbendingar um að
átt hafi sér stað (mynd 8), og því talið hættulegt að
halda þar búsmala til beitar að vetri. Auk þessa hef-
ur aðgengi að fjörubeit létt á annarri beit, allavega
þegar fjörur hafa verið aðgengilegar vegna ísalaga.
Margrét Hallsdóttir12 finnur engin frjókorn af
reynivið eldri en 5500 ára í þeim jarðvegssniðum
sem hún hefur rannsakað. Þrátt fyrir það útilokar
hún ekki að reynir hafi verið til staðar fyrr á nútíma.
Með nútíma er átt við það tímabil sem liðið er frá
lokum síðustu ísaldar (ca. 10.000 ár). Fundist hafa
8. mynd. Grafið sýnir mælingar hvors radíusar fyrir sig í kjarnasýni (hnéhæð) fyrir 117 ára reynitré, sjá mynd 3. Gröfin falla
vel saman fyrstu árin en leiðir skilja á árunum 1935-1936. Einnig má sjá aðskilnað í stefnu línanna eftir 1972. Snjóflóð?