Morgunblaðið - 12.06.1999, Blaðsíða 46

46 LAUGARDAGUR 12. JÚNÍ 1999
MORGHiíBLAÐIÐ
Logið fyrir
harðsti óra
„Fyrsta fórnarlambið í sérhverri
styrjöld er sannleikurinn. “
A :
ÍTl;
VALDASKEIÐI
nasista gáfu þeir
meðal annars út blað
sem hét Völkischer
mBeobachter og var
málgagn foringjans, umfjöllun
var í samræmi við skoðanir hans.
Gyðingum var kennt um allt illt í
heiminum og á skopmyndum vora
þeir gjaman sýndir í líki rottu.
En blaðamenn nasistablaðanna,
ef þeir væra enn að, ættu ef til vill
kröfu á að félagið þeirra væri í
Evrópudeild Alþjóðasambands
blaðamanna.
Þeir yrðu þá að bæta ráð sitt,
skulum við vona. Við erum orðin
gagnrýnni. Menn geta misst út
úr sér að Serbar séu grimmdar-
seggir sem ætti að loka í búri en
sé það amk. ekki augljóst af sam-
henginu að átt
VIÐHORF sé við ráða-
Eftir Krístján menn í Belgrad
Jónsson ogvopnuð
handbendi
þeirra finnst okkur að farið sé
inn á æði varasama braut. Marg-
ir Serbar eru ofbeldissinnaðir,
fordómafullir og hrokafullir en
allt þetta má segja um fleiri
þjóðir og okkur líka. Grannþjóðir
okkar era bara svo heppnar að
við íslendingar eigum ekki öflug
vopn.
Það er ekki hægt að gera heilt
samfélag, alveg að kornabörnun-
um, ábyrgt fyrir allri ógæfunni
sem stjómarherrarnir steypa
þjóð sinni út í.
Óréttlætið i slíkri sameigin-
legri sekt verður enn sýnilegra
þegar rifjað er upp að harðstjóri
aldarinnar, Hitler, fékk mest 44%
fylgi í lýðræðislegum kosningum
áður en hann kom á alræði í
Þýskalandi. Minnihlutinn rændi
meirihlutann lýðræðinu. Og al-
þjóðlegir eftirlitsmenn tóku undir
með stjómarandstöðunni í Serbíu
1996 þegar hún fullyrti að Milos-
evic og flokkur hans hefðu stund-
að víðtækt atkvæðasvindl til að
halda þingmeirihlutanum sem
þeir hafa með aðstoð frá fasísk-
um þjóðrembubullum. Þingið
kaus forsetann 1997 og það er því
hæpið að segja að Milosevic sé
lýðræðislega kjörinn, frekar að
hann hafi verið ófyrirleitnari en
hinir.
En sumir era sekari en aðrir.
Hvemig er það með Serba sem
ekki era í herklæðum en gegna
mikilvægu hlutverki í þeim lið
átakanna á Balkanskaga sem
ekki skiptir minnstu, stjóma
áróðursstríðinu? Mega þeir gera
hvað sem þeir vilja í skjóli starfs-
heitisins, mega þeir kalla þjónk-
un sína við valdhafana og eigin
fordóma ifjálsa fjölmiðlun, eitt-
hvað sem beri að vernda?
Kannski er þetta ekki stéttvísi
en á ég skilyrðislaust að verja
alla sem nota sama starfsheiti og
ég, sama hvað þeir skrifa eða
segja? Vandinn er sá að ríkisfjöl-
miðlar Milosevic eru algerlega
undirlagðir stjórnvöldum í áróð-
ursstríðinu við grannþjóðirnar
og vestræn ríki, ef marka má
heimildarmenn meðal stjómar-
andstöðunnar. Kynt er undir
fordómum og ofstæki, meðal
annars gegn Kosovo-AIbönum,
og aldrei sagt frá korninu sem
fyllti mælinn á Vesturlöndum;
mannréttindabrotunum sem
framin vora í Kosovo. Þótt
margir Serbar geti nálgast
áreiðanlegri fréttir skal minnt á
að stór hluti þjóðarinnar er blá-
Óþekktur höfundur.
fátækt og hrekklaust sveitafólk
sem ekki hefur neina slíka
möguleika.
En það er oft eins og talið sé
rétt í nafni sanngirni og fordóma-
leysis að gefa jafnvel fólskunni
færi á að sýna nú á sér sparihlið-
ina. Niðurstaðan af þessari skiln-
ingsríku afstöðu getur orðið ein-
kennileg.
Stjóm Evrópudeildar Alþjóða-
sambands blaðamanna gagnrýndi
á sínum tíma að Atlantshafs-
bandalagið gerði sprengjuárás á
miðstöð serbneska ríkissjón-
varpsins. Auðvitað er það hrylli-
legt þegar óvopnað fólk lætur líf-
ið í stríði, fréttamenn og aðrir. í
þessu tilviki munu aðallega ungir
og áhugasamir sjónvarpsmenn á
næturvakt hafa farist.
Deila má um þá röksemd
NATO að húsið hafi verið hluti af
vígvél Serba, þar hafi verið fjar-
skiptamiðstöð hersins. Og við
getum haft fulla samúð með
starfsbræðrum sem er beinlínis
skipað að fara rangt með hlutina,
ella verði þeir reknir eða jafnvel
skotnir. En að loftárásin hafi ver-
ið markviss atlaga gegn „frjálsri
fjölmiðlun", eins og það var orð-
að, og „áfall fyrir þá sem reyna
að koma á friði, stöðugleika og
tjáningarfrelsi á svæðinu" er líka
umdeilanlegt þegar menn kynna
sér hlutverk ríkisfjölmiðla í Ser-
bíu.
Vegna þess að ríkissjónvarps-
stöð sem ekki sér ástæðu tO að
tala við fólkið sem flýr skelfingu
lostið frá Kosovo er ekki frjáls
miðill og hluti af grundvelli rétt-
láts samfélags. Hún er eitt af
mörgum tækjum þeirra sem
hirða ekkert um þjáningar al-
mennings en villa um fyrir hon-
um og umheiminum, heilaþvo og
ljúga.
Einhver svarar því til að vest-
rænir fjölmiðlar séu heldur ekki
aUir hlutlausir í umfjöllun sinni
um Kosovo og það er áreiðanlega
rétt. En þeir rækja undantekn-
ingalítið þá skyldu sína að koma
ólíkum sjónarmiðum á framfæri.
Sendiherrar Júgóslavíu og aðrir
talsmenn Milosevic era nær dag-
legir gestir í fréttum og viðtals-
þáttum CNN og Sky og skýrt er
vandlega frá öllum hörmungum
sem loftárásirnar valda, mann-
tjóni Serba ekkert síður en neyð
Kosovo-Albana.
Málpípa einræðisafla er ekki
sams konar fyrirbæri og heiðar-
legur, vestrænn fréttamiðUl. Sið-
laus áróður er vopn. Var umijöll-
un í fjölmiðlum Hitlers og Stalíns
aðeins liður í nauðsynlegum skoð-
anaskiptum? Starfsmenn sjón-
varpsins í Belgrad era ekki
jafnslæmir og leigupennar
Hitlers en við ættum að velta því
fyrir okkur hvort við eigum að
leyfa einræðisherram eins og
Milosevic að tala um aðför að
tjáningarfrelsi þegar það hentar
þeim, frelsinu sem þeir hirða
ekkert um í reynd.
Það leyfum við ef við tökum
umhugsunarlaust undir þá mein-
loku að blekkingar og áróður rík-
isfjölmiðla í einræðisríkjum sé
aðeins eitt birtingarform tjáning-
arfrelsisins og jafngott og önnur.
Og Serbar búa ekki við lýðræði,
við gerum almenningi þar engan
greiða með því að láta eins og
hann búi við frjálsa fjölmiðlun.
Við komumst ekki hjá því að
skilja á milli fréttamennsku og
áróðurs, annað er flótti.
Siglt
• ••
SJO
LEIKIR
Twisted Edge
Snowboarding
Tölvufyrirtækin Midway og Kemco
gáfu nýlega út nýjasta snjöbrettaleik-
inn á markaðinum fyrir Nintendo 64.
Leikurinn ber heitið Twisted Edge
Snowboarding. Skömmu áður hafði
sjálfur risinn, Nintendo, sent frá sér
sinn eigin snjóbrettaleik, 1080 Snow-
board.
TWISTED EDGE státar af sjö
fjöllum, sem hvert um sig býður
upp á mismunandi leiðir niður fjall;
ið og mismunandi erfiðleikastig. I
þessum sjö fjöllum er svo hægt að
beita mismunandi aðferðum, þar á
meðal æfingum, keppni við tölvu
andstæðinga, keppni við annan leik-
anda og stökkkeppni.
Leikandi getur valið úr níu per-
sónum og yfir tuttugu brettum.
Persónumar era ekki jafn vel gerð-
ar og í 1080 en þegar í brautina er
komið er öllum alveg sama hvort eð
er, með þessum níu persónum og
tuttugu brettum er hægt að gera
þrjátíu „trikk“ og svo auðvitað
blanda þeim öllum saman.
Stjómtæki leiksins era allt öðra-
vísi en í 1080. Til þess að gera eitt
Liðsstjöra
leikur Esso
OLÍUFÉLAGIÐ, íslenskar
getraunir og Margmiðlun hafa
opnað vef sem nefnist Liðs-
stjórinn. A honum er leikur
ætlaður knattspyrnuáhuga-
mönnum.
Leikurinn Liðsstjórinn
byggist á Landssímadeildinni.
I upphafi er liðsstjórum út-
hlutað spilapeningum eða ein-
ingum sem þeir nota til að
kaupa og setja saman lið úr
leikmannahópi Landssíma-
deildarinnar. Leikmenn era
mismunandi verðmætir og
mögulegt að selja og kaupa þá
að vild.
Leikmenn fá síðan stig og
hækka og lækka í verði eftir
frammistöðu sinni í deildinni
og skora þannig stig fyrir lið
þátttakandans. Stigagjöfin er
nánar útskýrð á Liðsstjóra-
vefnum. Fréttir og stigagjöf
era uppfærð eftir hverja um-
ferð Landssímadeildarinnar.
Engin takmörk era á fjölda
liða og þátttakendur geta verið
með fleiri en eitt lið hver. Liðs-
stjórar velja nöfn liðanna sjálf-
ir.
Þau lið sem safna flestum
stigum, og gilda þá níu bestu
umferðir liðs, keppa um verð-
laun. Aðalverðlaun era knapp-
spyrnuferð til Englands fyrir
tvo, en vinningar era fjölmarg-
ir. Sérstök verðlaun eru jafn-
framt veitt því liði sem sigrar í
hverri umferð.
Hægt er að hætta leik og
byrja hvenær sem er fyrir síð-
ustu leikviku en síðasti mögu-
leiki á skráningu og/eða breyt-
ingu á uppstillingu er tveimur
tímum fyrir ásettan leiktíma.
Liðsstjóraleikurinn er á
slóðinni www.esso.is.
MARGMIÐLUN
„trikk“ í þeim leik þurfti oftas
að flétta saman mörgum tökk-
um og mistókst oftar en ekki.
Þetta gerði leikinn of erfiðan
og hvimleiðan. I Twisted
hinsvegar era stjómtækin
einföld og þægileg.
Stærsti gallinn, að mati
greinarhöfundar, við 1080
var að ekki var hægt að
blanda saman mismunandi
„trikkum". Það er nokkuð
sem enginn með minnsta vit
á snjóbrettum myndi
ákveða að hafa ekki í slíkum
leik, enda er enginn snjó-
brettaleikur til fyrir leikja-
tölvur, þar sem þetta er ekki
hægt.
Þegar komið er að stökk-
palli er ákveðinn stökktakki
sem leikandinn þarf að
ýta á ef hann vill ná
einhverju almenni
legu í loftinu.
Þegar
stökkinu
hefur hins
vegar verið
náð er hægt
að gera hvað sem
er, því tíminn virðist
standa í stað; leikendur hanga í loft-
inu lengur en Michael Jordan gæti
gert ef hann hefði risastórt
trampólín, og allt flýtur framhjá á
litlum sem engum hraða. Þetta er án
vafa einn af helstu göllum leiksins.
Stærsti gallinn er hins vegar að
ef spilandinn dettur á jafnsléttu er
eins gott að slökkva á tölvunni frek-
ar en að reyna að ná aftur einhverj-
um hraða. Ékki virðist vera hægt að
ýta sér áfram og oftast tekur
minnst fimm mínútur að komast
aftur að einhveijum stað með næg-
um halla til að ná aftur einhverjum
hraða.
Grafíkin í Twisted Edge er góð,
en kemst ekki með tæmar þar sem
1080 hafði hælana. Það era næstum
engin smáatriði og allur snjórinn í
Twisted Edge virðist vera sömu
gerðar, ekkert púður, enginn blaut-
ur snjór, bara ósköp venjulegur
þjappaður
snjór. Braut-
irnar era reyndar
mun stærri, en þar
sem aðeins er hægt að
fara niður á við og ekkert
hægt að skoða almennilega, er
spuming hvort ekki hefði verið
betra að fóma stærð brautanna fyr-
ir aðeins meira af smáatriðum og
bakgranni.
I 1080 var tónlistin ömurleg,
techno-rapp-blanda sem hefði átt að
eyða löngu áður en einhverjum datt
í hug að skella henni í tölvuleik. í
Twisted er hins vegar greinilegt að
höfundurinn hefur haft mikið dálæti
á Prímus, taktfastur bassi og ágætis
gítarleikur hljómar allan leikinn í
mörgum góðum útgáfum, sem er
kærkomin tilbreyting frá venjulegri
leikjatónlist.
1080 Snowboard var alls ekki
góður leikur, Twisted Edge er
verri, ekki mun verri en það mikið
verri að best er að leigja þennan
leik áður en ákveðið er að kaupa
hann. Unnendur snjóbrettaíþróttar-
innar geta annaðhvort haldið áfram
að bíða eftir góðum snjóbrettaleik
eða farið og fengið sér Steep Slope
Sliders fyrir Sega Saturn.
Ingvi Matthías Árnason
niður
fjöll
Minnkandi
fartölvur
FARTÖLVUR verða sífellt
minni og minni og nú hafa IBM
og Compaq bæst í þann slag.
Fyrir stuttu kynnti IBM smá-
vaxna fartölvu sem byggist á
WindowsCE en í næstu viku
kemur á markað lítil ThinkPad
sem keyrir Windows 9x, eða
NT. Compaq kynnir í næsta
mánuði smávaxna Armada-
tövu.
Nýja Armada-vélin frá
Compaq er álíka þung og
ThinkPad-tölvan, er ýmist með
333 MHz Pentiun II- eða Celer-
on-örgjörva, 11,3 tommu skjá,
64 MB af minni og upp undir
6,4 GB harðan disk. Hún fæst
með Windows 9x eða NT 4.0
upp sett. verð verðu álíma og á
IBM-tölvunni, innan við
150.000 kr.
Nýja ThinkPad-vélin, sem
fengið hefur gerðarnúmerið
240, er ekki nema hálft
annað klfló að þyngd, en
með lyklaborð sem er
95% af fullri stærð,
SVGA skjá og gott
tengjasafn. Að sögn
mun hún kosta í kring-