Morgunblaðið - 12.06.1999, Blaðsíða 75

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 12. JÚNÍ 1999 75
FÓLK í FRÉTTUM
Mismunandi rætur
TðNLIST
Geisladisknr
ROCK FROM THE COLD SEAS
Rock From the Cold Seas, safndiskur
með vestnorrænum rokksveitum.
Á disknum koma fram Siisisoq,
Grönt Fót Slím, Bisund, Sagittarius,
Hatespeech, Johan Anders Baer,
Mínus, Piitsukkut, Diatribes, Johan
Sara Jr. & Group, Alsæla, Inneruulat
og Wimme, 200, Nuuk Posse og
Chokeaboh. Geisladiskurinn var
hljóðritaður í Kanada, á Islandi, í
Samalandi, Færeyjum og Grænlandi
en samsettur í Færeyjum.
Plátufelagið Tutl gefur út.
VESTNORRÆNU þjóðimar
þrjár eiga eflaust margt sameigin-
legt en varla er það tónlistin, ekki
frekar en hverjar aðrar þjóðir á
Vesturlöndum. Ræturnar eru mis-
munandi, Samar jojka, Grænlend-
ingar eiga sinn trommudans,
Færeyingar hringdansinn og Is-
lendingar sínar rætur, kannski
óræðari. Rock from the cold seas
er hvorki ætlað að kynna þjóðtón-
list landanna né það sem er að
gerjast í nútímatónlist hvers lands
og gefur sig ekki út fyrir það eins
og af nafninu má sjá. Geislaplatan
er samansafn rokksveita frá lönd-
unum fjórum og gefur vonandi
raunsanna mynd af rokklífínu þar.
Erfitt er að bera ekki saman
þjóðirnar. Færeyingar eiga fjóra
fúlltrúa á plötunni og eftir þeim að
dæma eru rokkarar þar gefnir fyr-
ir tilraunakennda tónlist. Sveitirn-
ar eru um margt ólíkar. Grönt fót
Slím syngja um „Kettu“, kött sem
varð fyrir bfl, blanda ólíkum stfl-
brigðum, Hatespeech blanda sam-
an þungu rokki og fönki. Diatribes
leika rokk einhvers staðar á mörk-
um dauða- og þungarokks sem á
innsíðum bæklings er sagt ein-
kennast af fyndni, undirritaður
skilur ekki textana. Fjórða
Færeyjasveitin 200 er undir sterk-
um Seattle-áhrifum, leikur bræð-
ingsgrugg (ef það er til) af miklum
móð. Ekki er hægt að dæma tón-
listarlíf þjóðar af fjónim lögum
með jafnmörgum sveitum, en þess-
ar sveitir líða a.m.k. fyrir of mikla
áherslu á tækniatriði og er eins og
skorti á spilagleðina; fyndni og til-
raunamennska er látin koma í stað
hennar.
Hið sama er ekki hægt að segja
um grænlensku fulltrúa sveitar-
innar, þeir eiga bestu lög geisla-
disksins. Inneruulat rokka af mikl-
um krafti í anda Deep Purple og
Black Sabbath á móðurmáU sínu
svo unun er á að hlýða, lagið
Inuusuttoq rokkar í sannfærandi
áttunda áratugs brokktakti. Nuuk
Posse koma að rokkinu frá öðru
sjónarhomi, Inupiluaqqat er rapp-
lag með þungu rokkundirspili,
sveitin styðst ekki við tölvutækn-
ina heldur leikur tónlist á hljóð-
færi, sem kemur vel út þótt rappað
sé. Sissisoq eru eilítið nútímalegi-i,
leika þungarokk í anda níunda ára-
tugarins af krafti en þó frekar til-
þrifalaust og Piitsukkut eiga svo
fjórða lag Grænlendinga, Seqineq,
rólegt lag og ófrumlegt sem
kannski stenst ekki samanburð við
kraftinn í hinum grænlensku sveit-
unum .
Samar eru sérkennileg þjóð sem
dreifir sér um fjögur lönd og fjöldi
þeirra er aðeins um fimmtíu þús-
und. Þeir eiga sér sinn eigin
söngstíl, jojkið og stunda allir
Samarnir á geislaplötunni þá
íþrótt. Jojkið er þó mjög mismun-
andi. Sagittarius eru kannski hvað
rokkaðastir af Sömunum,
kraftrokk-undirleikur og þung gít-
arriff skapa bakgrunninn í laginu
Joles Joke. Johan Anders Baer á
„grúví“ popplag með skemmtileg-
um takti, Garra douddarat og Jo-
han Sara Jr. & Group jojka við
létta tónlist sem gæti allt eins ver-
ið sjónvarpsstef frá níunda ára-
tugnum. Finnski Saminn Wimme,
sem ku vera nokkuð þekktur í
Finnlandi, á líklega besta lag Sa-
manna, þung-jojk með tölvubak-
grunnum, þar jaðrar rödd Wimme
við að hljóma sem afrískur kyrj-
andi, ágætt lag.
Framlög Islendinga eru af und-
arlegum toga, þrjár sveitir kveðja
sér hljóðs á geisladisknum og hafði
engin þeirra vakið athygli að neinu
marki þegar diskurinn var settur
saman. Mínus, sem unnu nýlega
Músíktilraunir Tónabæjar, eiga
reyndar ágætt lag, Skítsama, sem
líður þó fyrir of hráan hljóm.
Bisund eiga lagið Fyrirmynd þín
ert þú, sömuleiðis ágætt lag sem
líður fyrir slæman hljóm, en ekki
nógu þétt, sveitin á kannski nokk-
uð í land með að verða fullmótuð.
Omögulegt er þó að dæma slíkt af
einu lagi. Fyrri lögin íslensku eru
nokkuð í anda rokksins á geisla-
disknum þótt megi deila um það
hvort ekki hefði átt að velja reynd-
ari sveitir líkt og gert var hjá hin-
um þjóðunum. Þriðja framlag ís-
lendinga, skemmtararapp Alsælu,
er á hinn bóginn ekki aðeins ís-
lenskri heldur vestnorrænni tón-
list til skammar, menn sem líklega
hafa aldrei hlustað á rapptónlist
stama sig fram úr Þorraþrælnum
og gera því mæta kvæði ekki gagn.
Disknum lýkur svo á rólegri vest-
ur-íslenskri stemmningu; Chokea-
boh, sem skipuð er Kanadabúum,
m.a. afkomendum vesturfara, á
ágætt lag í anda Velvet Und-
erground og Sonic Youth og hvflir
eyrun eftir rokkið sem á undan
fer. Margt er skemmtilegt á Rock
Sjónvarp með fortíð
SJÓNVARPIÐ á sér sögu. Það
kom í ljós þegar sýndur var þátt-
ur sl. sunnudagskvöld með Guð-
rúnu Á. Símonar, þeirri ágætu
söngkonu og íslensku frægðar-
manneskju um miðja öldina.
Náttúrulega var hún fengin til að
sjmgja í sjónvarpið fyrrum, enda
náði íslenskt sjónvarp að festa
rætur hér á meðan hún var og
hét. Benti þessi þáttur um Guð-
rúnu Á. Símonar á þau miklu
menningarefni, sem má ætla að
liggi í geymslum sjónvarpsins,
enda voru við dagskrárstjóm og
fréttastjórn þeir Jón Þórarins-
son, tónskáld og
séra Emil Bjöms-
son, sem báðir
vissu mætavel
hvað menning var og hvað mikils-
vert var að festa á myndbönd.
Mun viðhorfa þessara manna í
dagskrárgerð gæta enn frekar
þegar dagskrárþokunni léttir,
sem nú hvflir yfir sjónvarpinu og
poppið, hið sönglausa garg, er
mnnið til sjávar, eins og önnur
lágmenning sem heltekur alþýð-
una og einkum unga fólkið áður
en það kynnist öðru en bamaleik-
völlum og skólabekkjum. Útvarp-
ið á líka sæg af góðum hlutum í
geymslu, sem stundum eru
viðraðir í dagskránni, en skipu-
lagslítið að því er virðist. Þar er
dagskráin ofhlaðin ungum spek-
ingum úr kjaftadeildum háskól-
ans, sem þvaðra klukkutímum
saman um allt nema blöðrubólgu
og annan félagsmálavanda sem
fyrirfinnst ekki í kennslufögum.
Er stundum eins og útvarpið sé
komið undir sænsk áhrif hvað
snertir félagsmálaþvælu. Jafnvel
kettimir í Reykjavík, þessir sem
ganga sjálfala og menga sand-
kassana á barnaleikvöllunum, eru
meðhöndlaðir sem félagslegt
vandamál.
Á sunnudagskvöld sýndi Stöð 2
tvær myndir, sem vel var hægt
að horfa á og er þá eiginlega allt
upp talið af afrekum þriggja
sjónvarpsstöðva. Þetta var ann-
ars vegar Leyndardómur haf-
hjúpanna, gamalkunn vísindafor-
spá eftir Jules Veme, Frakkann,
sem fór meðal annars oní Snæ-
fellsjökul. Höfundurinn reyndist
sannspár um neðansjávarferðir,
e lÁyilABB Á em núnna sann-
SJONVARP A spár um ferðir að
LAUGARDEGI iðrur".ja;:ðaí'-Sú
ævmtýraferð,
sem höfundur lét fólk sitt fara í
kafbátnum Nautilusi, var skiáfuð
nokkru áður en mönnum hug-
kvæmdist að smíða kafbáta. Hug-
myndin var bráðsnjöll, en miður
gekk að koma ferðinni niður um
Snæfellsjökul að iðrum jarðar
heim við veruleikann. Það er heitt
hjá skrattanum, öfugt við heim-
kynni sjávarguðsins. Svo tengdist
þetta náttúrulega Atlantis, sem
Vesturlöndum er sama umræðu-
fóður og íslendingum Henílar.
Seinna um kvöldið sýndi svo Stöð
2 þáttinn Orðspor (Reputation)
um frægt fólk á öldinni. Hér er
um þáttaröð að ræða, sem getur
eflaust verið forvitnileg. Byijað
var á Nýsjálendingnum Edmund
Hillary sem fyrstur var á Everest
ásamt Sherpanum Tensing. Þetta
er löngu kunn saga og ekki meira
spennandi að klífa þennan hæsta
tind jarðar en svo, að íslendingar,
sem þangað fóru og sigruðu tind-
inn, ollu minni athygli en svo sem
eins og ein Júróvision keppni. í
þessum þætti eiga eftir að birtast
mai’gar frægðarpersónur og ægir
þar öllu saman; m.a. Marilyn
Monroe og Adolf Hitler.
Á mánudaginn sýndi sjónvarp-
ið tvo eftirtektarverða þætti.
Annar var um kalda stríðið og þó
einkum og aðallega um USA.
Hinn var um mann af Skíðastaða-
ætt. Þátturinn um kalda stríðið
var að þessu sinni um stjómartíð
Lyndon B. Johnson, sem í minn-
um íslendinga var maðurinn sem
klifraði upp á syðri hliðstólpa lóð-
ar stjórnan-áðshússins við Lækj-
artorg. Hann fékk Víetnam stríð-
ið í arf og skilaði því af sér til
Nixons, eftir að hafa boðað að
hann sæktist ekki eftir endur-
kosningu í embætti. Sannleikur-
inn er sá að Víetnam stríðið var
eins og mylnusteinn um háls
bandarískra stjómvalda. Þó var
ástæða Víetnam stríðsins sam-
kynja ástæðunni fyrir Kóreu-
stríðinu. Orsök ófamaðar í Ví-
etnam var heimatilbúin og átti
rætur að rekja til unglinga, sem
kusu heldur að stunda ástarleiki
en stríðsleiki. Þannig urðu
Bandaríkjamenn patt heimafyrir.
Spjallað var við Gunnar Eyj-
ólfsson, stórleikara, og gekk það
vel fram. Að vísu hefur maðurinn
lifað svo fjölbreyttu lífi og marg-
brotnu, að ekki gafst tími til að
ræða nema helstu atriði í fjöl-
skyldulífi hans og námi. Sem sagt
afar fróðlegur þáttur og eiga
fleiri að koma frá hendi annarra
frægra manna á öldinni.
Indriði G. Þorsteinsson
ÍSLENSKA sveitin Mínus sem nýlega vann Músíktilraunir Tónabæjar
á lagið Skítsama á safndisknum.
from the cold seas og athyglisvert,
hann er að flestu leyti vel unninn
en spurning er hvort nokkur þörf
hafi verið á honum sem slíkum,
geisladiskurinn stendur ekki fyrir
neitt sammerkt með þjóðunum og
er á engan hátt þverskurður af
tónlistarlífi neinnar þeirra. Að lok-
um er vert að minnast á umbúðir
disksins sem eru með því ljótasta
sem undirritaður hefur séð, lita-
samsetning og tölvuvinnsla er mik-
ið lýti en ljótastur þó titill geisla-
disksins, handskrifaður í skraut-
stöfum. Þessi hönnun á eflaust eft-
ir að fæla marga kaupendur frá.
Gísli Árnason
THIERRY GROS KYNNIR
TRACTION
í dag kynrtir gleraugnahönnuðurinn Thierry
Cros nýjustu umgjarðirnar frá Traction
í Betri sjón í Kringlunni.
Komdu í Betri sjón í nýju tengibyggingunni
í Kringlunni og sjáðu það nýjasta í gleraugna-
umgjörðum.
Kynntu þér einnig tilboðin sem við erum með.
KRlNGLUNNt
(Dmbl.is
LL.TA/= eiTTH\SAÐ NÝTT~