Morgunblaðið - 12.06.1999, Blaðsíða 61

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
LAUGARDAGUR 12. JÚNÍ 1999 61%
Mönnun á hjúkrunar-
heimilum aldraðra
NOKKUR umræða hefur verið að
undanfórnu um skort þann sem er á
hjúkrunarfræðingum og hvemig
eigi að mæta þeim vanda er við blas-
ir að á sama tíma og við sjáum fram
á aukna þörf á starfsfólki í umönn-
unarstéttir, fækkar í raun í þessum
stéttum. Fyrir okkur sem veitum
hjúkrunarheimilum fyrir aldraða
forstöðu er framtíðin á margan hátt
kvíðvænleg. Kvíðinn snýst um það
hvort við getum á næstu árum veitt
þá umönnun sem okkur ber að veita
og sem sú kynslóð sem bíður við
dymar á rétt á. Sú kynslóð sem
lagði grunninn að því velferðarþjóð-
félagi sem við búum við í dag. I dag
eru um 28.000 67 ára og eldri og því
er spáð að árið 2030 verði þeir orðn-
ir um 53.000. I dag vantar til starfa
um 300 hjúkrunarfræðinga og fjölg-
un á ári umfram þá sem hætta störf-
um vegna aldurs er um 50. Nýút-
Öldrunarhjúkrun
Ef ekkert verður að
gert, segir Sveinn H.
Skúlason, má líkja okk-
ur við fólk, sem situr á
vélsleða á fullri ferð í
átt að jölulsprungu.
skrifaðir hjúkrunarfræðingar sækja
ekki í störf á hjúkrunarheimilum
fyrir aldraða. Hjúkrunarfræðingar
hafa í krafti menntunar sinnar sótt í
æ ríkari mæli í stjómunarstörf og
þeir eru líka mjög meðvitaðir um
gildi endurmenntunar og er það
hvort tveggja hið besta mál. Sjúkra-
liðar eru stétt þar sem meðalaldur
hækkar ört og nýliðun er sáralítil.
Ef fer fram sem horfir deyr sú stétt
út innan ekki margra ára eða langt
fyrir fyrmefnt ár 2030. Hvemig eig-
um við að mæta fyrirsjáanlegri
aukningu á þörf fyrir dvöl á hjúkr-
unarheimilum fyrir aldraða?
í lok síðasta árs var haldið mál-
þing hjúkrunarforstjóra og á því
þingi komu fram þungar áhyggjur á
hinum mikla skorti á hjúkmnar-
fræðingum og kom þar fram að ef
svo héldi fram sem horfði myndi í
náinni framtíð vanta allt að 750
hjúkrunarfræðinga til starfa. f
framhaldi af þessu málþingi hjúkr-
unarforstjóra sendu nokkrir for-
stöðumenn hjúkmnarheimila fyrir
aldraða heilbrigðisráðherra bréf
þar sem þeir tóku undir áhyggjur
hjúkranarforstjóranna og nefndu
leiðir til að minnka vandann. Eitt af
því sem við bentum á er að það gæti
verið leið til að leysa vandann að
auka menntun sjúkraliða og þannig
gætu þeir tekið að sér ýmis verkefni
sem hjúkmnarfræðingar annast í
dag og hjúkmnarfræðingai- jafn-
framt snúið sér enn frekar að
stjómunarstörfum.
Menntun hjúkmnarfræðinga er
fyrir löngu komin á háskólastig.
Eðli málsins samkvæmt hefur nálg-
un þeirra til starfsins breyst á ýms-
an hátt við það. í byrjun þessa ára-
tugar var nám sjúkraliða sett inn í
fjölbrautaskólana og af einhverjum
ástæðum hefur það ekki orðið til að
skila fleiri sjúkraliðum inn í stétt-
ina. Maður veltir fyrir sér hvort
aukin menntun og með því aukið
verksvið og aukin ábyrgð gæti orðið
leið til að fjölga sjúkraliðum.
Ég vil taka það sérstaklega fram
að það fagfólk sem vinnur á hjúkr-
unarheimilum fyrir aldraða í dag
vinnur mjög gott starf. I mínum
huga er það alveg ljóst að það vinn-
ur enginn til lengri tíma á heimilum
fyrir aldraða nema hann hafi eitt-
hvað að gefa. Ég verð ekki var við
annað á Hrafnistuheimilunum en að
allir leggi sig mjög fram við það að
sinna heimilisfólkinu og hjúkrunar-
fræðingar ganga þar í öll störf við
hlið sjúkraliða og annars starfs-
fólks í aðhlynningu. Vandinn felst í
því að umönnun þeirra sem á heim-
ilunum dvelja er sífellt að aukast og
þeir sem koma nýir inn þurfa á sí-
fellt meiri hjúkmn að halda vegna
þeirrar réttmætu stefnu að gefa
öldruðum kost á að dvelja sem
lengst á eigin heimili. Samhliða því
eykst þörfin á fleira fagfólki og það
besta í stöðunni væri að nóg væri af
hjúkmnarfræðingum á markaðn-
um. Eins og fyrr segir er það ekki
svo og ég held að enginn sé betur
meðvitaður um það en hjúkrunar-
fræðingarnir sjálfir. Þeir hafa sýnt
ábyrgð með því að benda á vandann
og það sem við blasir. Ég hef
áhyggjur af því að íyrr en varir
komi að því að þeir sem á hjúkmn-
arheimilunum vinna gefist upp og
leiti annað. Það má ekki verða að
heimilin neyðist til að fara að velja
inn það fólk til dvalar sem þarf
minnstu umönnunina til að geta
veitt rétta þjónustu og til að geta
haldið starfsfólki. Við verðum að
setjast niður og leita lausna. Það á
við forystumenn fagfé-
laga, opinbera aðila og
fulltrúa þeirra heimila
sem sinna öldruðum.
Ég ætla ekkert að full-
yrða að aukin menntun
og aukin ábyrgð
sjúkraliða myndi leysa
vandann. Um það eru
öragglega skiptar
skoðanir. Við getum
ekki látið skiptar skoð-
anir um leiðir stoppa
okkur í að tala um mál-
ið af hreinskilni og
leita saman lausna.
Það má ekki verða að
einhverjir sérhags-
munir og það að fólk
vilji verja einhver óskilgreind
landamæri verði til þess að þeir að-
ilar sem helst eiga að fjalla um mál-
ið nái ekki saman. Ef ekkert verður
að gert má líkja okkur
við fólk sem situr á
vélsleða á fullri ferð í
átt að jökulsprungu.
Við vitum af hennflBP
framundan en við
hægjum ekki ferð og
okkur dettur ekki til
hugar að reyna að
beygja framhjá
sprangunni. Fyrirsjá-
anlega föllum við fljót-
lega niður og með því
hugarfari sem oft vill
einkenna íslendinga
munum við segja; við
reddum þessu þegar
þar að kemur. Er það
réttlátt gagnvart hin-
um öldmðu skjólstæðingum okkar?
Höfundur er forstjóri
Hrafnistuheimilanna.
Sveinn H.
Skúlason