Morgunblaðið - 12.06.1999, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 12. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Kjarvalsmyndin í viðgerð
Afnema á
GSM-magn-
afslátt fyrir
1. sept.
STJÓRNENDUR Landssímans hf.
hafa ákveðið að kæra ákvörðun
samkeppnisráðs vegna kæru Tals
hf. til áfrýjunarnefndar sajnkeppn-
ismála. Kærufrestur er fjórar vikur
og skal úrskurður áfrýjunamefndar
liggja fyrir innan sex vikna frá mál-
skoti. Samkvæmt ákvörðun sam-
keppnisráðs ber Landssímanum
m.a. að fella magnafslætti í GSM-
þjónustu fyrirtækisins niður fyrir 1.
september en niðurstaða áfrýjunar-
nefndar á þá að liggja fyrir.
Samkvæmt upplýsingum sem
fengust hjá Samkeppnisstofnun í
gær er heimilt að bera ákvörðun
samkeppnisráðs eða úrskurði áfrýj-
unamefndar undir dómstóla en
málshöfðun frestar hins vegar ekki
gildistöku úrskurðar samkeppnisyf-
irvalda. Ef áfrýjunamefndin stað-
festir ákvörðun samkeppnisráðs
bæri Landssímanum að verða við
fyrirmælum samkeppnisráðs og
fella niður afslætti til stómotenda i
GSM-þjónustu fyrir 1. september,
óháð því hvort úrskurðurinn verður
síðan borinn undir dómstóla.
MÁLVERK eftir Kjarval, sem
keypt var á flóamarkaði í Svíþjóð
fyrir skömmu, er komið til lands-
ins. Tryggvi P. Friðriksson, ann-
ar eigandi Foldu, Grétar Eyþórs-
son, fulltrúi eigandans, og Elín-
björt Jónsdóttir, eigandi Foldu,
skoðuðu málverkið, en því hefur
verið komið í heinsun og viðgerð
hjá Morkinskinnu. Að sögn Ölafs
Inga Jónssonar hjá Morkinskinnu
er hér um Kjarvalsverk að ræða,
öll einkenni hans væru til staðar.
„Myndin er merkt Kjarval,“
sagði hann. „Hún er sérstök að
því leyti að umhverfið er að aust-
an án þess að hún sé máluð þar.
Þetta er svona draumalandslag."
Samkeppnisráð vitnar í úrskurð ESA um hlutafélagavæðingu í Noregi
Afengiseinkasölu gert að
endurgreiða ríkisaðstoð
SAMKEPPNISRÁÐ telur í úr-
skurði sínum um málefni Lands-
símans að fyrirtækinu hafi verið
veitt a.m.k. 11,5 milljarða ríkisað-
stoð þegar Pósti og síma var
breytt í hlutafélag. Það stangist á
við lög og fari gegn ákvæðum
EES-samningsins. I ítarlegum
rökstuðningi sínum vekur sam-
keppnisráð sérstaklega athygli á
nýlegri ákvörðun Eftirlitsstofnun-
ar EFTA (ESA) í máli sem varð-
aði ríkisaðstoð norska ríkisins við
Arcus-fyrirtækjasamsteypuna,
sem mynduð var þegar ákveðið
var að breyta áfengiseinkasölu
ríkisins í Noregi í hlutafélög. Tel-
ur samkeppnisráð málsatvik í því
máli sambærileg við mál Lands-
símans. Gaf ESA norska fyrir-
tækinu þau fyrirmæli að endur-
greiða ríkisaðstoðina.
Matsgerð gaf ekki rétta
mynd af verðmæti eigna
„Að mati ESA telst ráðstöfun
eigna úr ríkisrekstri í hlutafélag í
eigu ríkisins vera ráðstöfun á
eignum ríkisins. Að þessu leyti er
mál Landssímans sambærilegt
máli Arcus þar sem hlutafélag var
stofnað um rekstur Póst- og síma-
málastofnunar og því færðar eign-
ir ríkisins," segir í álitsgerð sam-
keppnisráðs. Bent er á að í
ákvörðun ESA hafí verið litið svo
á að afhending fastafjármuna á
hagstæðu verði kæmi Arcus, sem
tók við af norska einokunar-
rekstrinum, til góða og ennfremur
hafi ESA komist að þeirri niður-
stöðu að hvers kyns fjárhagsleg
aðstoð sem lögð væri til Arcus
myndi raska samkeppni á mark-
aðinum og fæli í sér ríkisaðstoð.
„...varð niðurstaða ESA sú að
stofnefnahagsreikningur Arcus
hefði ekki gefið rétta mynd af
raunverðmæti þeirra eigna sem
Arcus voru færðar frá fyrirrenn-
ara sínum. Arcus hefði með ýmsu
móti notið ríkisaðstoðar og voru
fyrirtækinu sett fyrirmæli um
endurgreiðslu þeirrar aðstoðar,“
segir í álitsgerð samkeppnisráðs.
Samkeppnisráð beinir ýmsum
tilmælum til samgönguráðherra í
úrskurði sínum, m.a. um að láta
framkvæma endurmat á fastafjár-
munum Landssímans, skuldbind-
ingum og viðskiptavild og að því
loknu verði ríkisaðstoðin dregin
til baka. Skv. upplýsingum sem
fengust hjá Samkeppnisstofnun í
gær eru tilmæli ráðsins sem beint
er til ráðherra ekki bindandi. Er
stjómvöldum þannig í sjálfsvald
sett hvort þau fara að tilmælum
samkeppnisyfirvalda. Ef málið
kæmi hins vegar til kasta Eftir-
litsstofnunar EFTA og hún kæm-
ist að þeirri niðurstöðu að ekki
hefði verið farið eftir þeim reglum
sem gilda á EES-svæðinu um
veitingu ríkisaðstoðar gæti EES-
samningurinn veitt tiltekin úr-
ræði.
I álitsgerð samkeppnisráðs seg-
ir um þetta: „Dómstóll EB hefur
talið að fyrirtæki eða einstakling-
ar í slíkri stöðu geti farið fram á
það hjá innlendum dómstólum að
lögbann verði lagt við ríkisaðstoð
ef ekki hefur verið farið að þeim
málsmeðferðarreglum sem gilda
um ríkisaðstoð."
Meginatriði hvaða
arðsemiskrafa er gerð
Þórarinn V. Þórarinsson,
stjómarformaður Landssímans,
gagnrýnir harðlega niðurstöðu
samkeppnisráðs að eignir fyrir-
tækisins hafi verið vanmetnar og
að um ríkisaðstoð hafi verið að
ræða. Hann sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að endur-
skoðendur furðuðu sig mjög á úr-
skurði samkeppnisráðs. „Þeir
benda á að það sem skiptir máli í
þessu efni er hvaða arðkrafa er
gerð á fyrirtækið. Það er aðeins
eitt fyrirtæki á Verðbréfaþinginu
sem greiðir hærra hlutfall af tekj-
um í arð til eigenda sinna á þessu
ári en Landssíminn," segir hann.
Skv. yfirliti sem tekið hefur
verið saman er algengast að þau
félög sem skráð eru á Verðbréfa-
þingi greiði á bilinu 0,5% til 2% af
rekstrartekjum í arð til eigenda
sinna. Þannig greiðir Skeljungur
nú 0,8% arð af tekjum, SR-mjöl
1,5%, Pharmaco 0,5%, Samherji
1,5%, Flugleiðir 0,5% og Eim-
skipafélagið 1,85%. Landssíminn
greiðir hins vegar 4,72% af tekj-
um sínum í arð til ríkisins, skv.
upplýsingum Þórarins. Aðeins
Lyfjaverslun Islands greiðir
hærra hlutfall en Landssíminn í
arð eða 7,85%.
Miklar kröfur um arðgreiðslur
til Landssímans
„Þetta segir mér að ríkið geri
miklar kröfur um arðgreiðslur til
Landssímans og það gerir að
verkum að það ætti að gera fyrir-
tækinu þyngra fyrir fæti í sam-
keppninni," sagði Þórarinn.
Þórarinn sagði varðandi niður-
ÞÓRARINN V. Þórarinsson
stjómarformaður telur að flýta
beri sölu Landssíma Islands hf., í
framhaldi af úrskurði samkeppnis-
ráðs um málefni fyrirtækisins, því
aðeins á markaði fáist raunveruleg
niðurstaða um verðmæti fyrirtæk-
isins.
„Það er mitt mat að í þeirri sam-
keppni sem framundan er verði
enginn friður um starfsemi Lands-
símans á meðan ríkið er eini eig-
andinn. Þessi deila um verðmæta-
matið verður ekki leyst öðruvísi en
með sölu,“ segir Þórarinn.
Tal skorar á stjórnvöld
Tal hf. sendi í gær áskorun til
stjómvalda um að séð verði til
stöðu samkeppnisráðs um ríkis-
stuðning við Landssímann að það
væri alvarlegt þegar opinber eft-
irlitstofnun héldi því fram að fyr-
irtækið hefði notið ríkisstyrkja og
látið væri að því liggja að Lands-
síminn hefði notið styrkja af opin-
beru fé og skattpeningum al-
mennings. „Það er fjarri öllum
sanni, það hafa aldrei verði notað-
ir skattar til uppbyggingar
Landssímans," sagði Þórarinn.
Hann sagði að álitamál sem vörð-
uðu meinta ríkisstyrki væm fyrst
og fremst á forræði Eftirlitsstofn-
unar EFTA og heyrst hefði að úr-
skurður samkeppnisráðs hefði
vakið nokkra athygli í Brassel.
Hugsanlegt væri því að ESA tæki
þetta mál og þær ásakanir sem
settar væra fram í niðurstöðu
samkeppnisráðs til skoðunar.
þess nú þegar að tilmælum sam-
keppnisráðs verði framfylgt.
„Engin rök mæla með því að
Landssíminn fari að draga óhjá-
kvæmilegar úrbætur á langinn.
Röksemdir samkeppnisráðs í því
efni era afar sterkar. Ráðið segir
að núverandi staða Landssímans
komi í veg fyrir eðlilega sam-
keppni, skapi tortryggni og sýni
skakka mynd af afkomu fyrirtæk-
isins.
Þar sem Landssíminn er að öllu
leyti í eigu íslenska ríkisins, þá er
stjórnvöldum í sjálfsvald sett að
hafa áhrif á hvernig fyrirtækið
tekur á þessum tilmælum sam-
keppnisráðs,“ segir í áskoran
Tals.
Stjórnarformaður Landssímans
Flýta ber sölu
Landssímans
Svínakjöti
eytt vegna
gruns um
belgískan
uppruna
DIOXIN-mengun hefur ekki fundist
í belgískum matvælum eða öðrum
matvælum hér á landi. Sendingu af
hitameðhöndluðu svínakjöti hefur þó
verið fargað hér á landi, að beiðni
innflytjandans, af því að varan gat
verið af belgískum uppruna. I gær
var gefin út auglýsing um takmörk-
un á innflutningi tiltekinna matvæla
frá Belgíu.
„Markmiðið er að tryggja að dí-
oxínmenguð matvæli verði ekki hér á
markaði,“ segir í fréttatilkynningu
frá umhverfisráðuneytinu. Þar kem-
ur einnig fram að unnið sé að inn-
köllun á nokkrum tegundum af eftir-
réttarkökum, sem að mestu var
dreift til veitingastaða og mötuneyta
í stofnunum og fyrirtækjum.
Ástæða innköllunarinnar er sú að
framleiðandi hefur ekki getað lagt
fram staðfestingu belgískra yfir-
valda um öryggi vörunnar eða hrá-
efni sem hún inniheldur. „Innköllun
þessi er gerð í samvinnu við innflytj-
andann, undir eftirliti heilbrigðiseft-
irlits sveitarfélaga og yfirumsjón
Hollustuvemdar ríkisins,“ segir í
fréttatilkynningunni.
Síðkomin eituráhrif
Evrópusambandið hefur sett skil-
yrði um útflutning matvæla frá Belg-
íu en íslensk stjórnvöld hafa jafn-
framt sett reglur um innflutning
þeirra matvæla og eftirlit með inn-
flutningnum. Ekki hefur verið stað-
fest að vörur hér á markaði hafi ver-
ið mengaðar heldur hefur skort gögn
sem staðfesta öryggi þeirra til
neyslu. Samkvæmt upplýsingum
ráðuneytisins getur mengun mat-
væla með díoxíni valdið síðbúnum
eituráhrifum sé mengaðra matvæla
neytt yfir langan tíma. Þar sem um
skamman tíma er að ræða sé ekki
ástæða til að óttast heilsutjón vegna
belgískra matvæla sem hér hafa ver-
ið til sölu.
Embætti yfirdýralæknis og Holl-
ustuvemd ríkisins hafa að undan-
fórnu skoðað innflutning matvæla
frá Belgíu og það eru þessar stofn-
anir sem hafa eftirlit með fram-
kvæmd þeirra reglna sem settar
hafa verið með auglýsingunni. Regl-
urnar gilda um innflutning á eggjum
og eggjavörum, kjöti og kjötvörum
og mjólk og mjólkurvörum frá Belg-
íu. Einnig um innflutning á próteini
og fitu, sem unnin er úr þessum hrá-
efnum, og innflutning á unnum mat-
vörum, sem innihalda sömu hráefni.
Morgunblaðið/Ásdís
Ný sending af
blaðakerrum
FYRSTA sending af nýjum blaða-
kerrum fyrir blaðbera Morgunblaðs-
ins kom í apríl. Reynslan af kerrun-
um er góð og þykja þær hljóðlátari
og léttari en þær gömlu. Blaðakerr-
urnar taka 30 blöð. Nú er ný sending
komin og mun dreifing þeirra til um-
boðsmanna og blaðbera halda áfram
hjá áskriftardeild blaðsins.