Morgunblaðið - 08.12.2000, Blaðsíða 4

4 FÖSTUDAGUR 8. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ

FRÉTTIR
Gunnar
Eyjólfsson
Þráinn
Bertelsson
Þuríður
Pálsdóttir
Erró
Fríða Á.
Sigurðardóttir
Guðbergur
Bergsson
Herdís
Þorvaldsdóttir
Róbert
Arnfínnsson
Rúrik
Haraldsson
Þorsteinn
frá Hamri
Tíu nýir listamenn
í heiðurslaunaflokk
TIU LISTAMÖNNUM hefur verið
bætt í þann flokk manna sem hlýt-
ur heiðurslaun listamanna, sam-
kvæmt, breytingartillögu sem
fram kom í gær á Alþingi við
frumvarp til fjárlaga fyrir árið
2001 og er þetta veruleg fjölgun í
hópnum.
Nýliðarnir í heiðurslaunaflokkn-
um eru listmálarinn Erró, rithöf-
undarnir Fríða Á. Sigurðardóttir,
Guðbergur Bergsson og Þorsteinn
frá Hamri, leikararnir Gunnar
Eyjólfsson, Herdís Þorvaldsdóttir,
Róbert Arnfínnsson og Rúrik Har-
aldsson, Þuríður Pálsdóttir söng-
kona og Þráinn Bertelsson kvik-
myndagerðarmaður.
Hvert þeirra fær 1,5 milljónir
frá Alþingi á næsta ári. Launin
hækka úr 1.200 þúsundum á þessu
ári eða um fjórðung. Þar sem 21
listamaður er í flokknum nemur
fjárveitingin 31,5 milljónum
króna. Ólafur Örn Haraldsson,
varaformaður menntamálanefnd-
ar, sagði þessa miklu aukningu
fyrst og fremst mega rekja til
vilja þingsins til að styðja við bak-
ið á listum í landinu og listamönn-
um þjóðarinnar og sýna þeim
þann heiður og sóma sem þeim
ber.
Einhugur ríkti um valið
Það er í verkahring mennta-
málanefndar Alþingis að tilnefna
listamennina. Að verkinu koma
allir nefndarmenn sem leggja
fram tillögur sínar auk þess sem
aðilum utan hennar gefst færi á
ábendingum. „Það er horft til
allra ábendinganna og eftir
fundahöld leggur formaður henn-
ar, Sigríður Anna Þórðardóttir,
fram samræmingartillögu," segir
Ólafur Örn, aðspurður um vinnu-
ferli valsins.
Ólafur segir að líkt og fyrri ár
hafi mikill einhugur ríkt um valið
meðal nefndarmanna og stærsti
vandinn hafi verið að velja úr
þeim stóra hópi listamanna sem
komu til greina. „Það eru svo
margir sem eiga þennan heiður
skilinn og auðvitað voru áherslur
manna misjafnar í undirbúnings-
vinnunni. Við komumst þó að lok-
um að niðurstöðu sem allir eru
ánægðir með enda standa lista-
mennimir sem nú hafa verið vald-
ir fyllilega undir þeim kröfum
sem gerðar eru til þeirra. Þetta
eru allt framúrskarandi listamenn
sem hafa margir hverjir verið
frumkvöðlar á sínu sviði.“
Fyrir fjölgunina voru 11 lista-
menn í heiðurslaunaflokknum,
þau Atli Heimir Sveinsson, Ás-
gerður Búadóttir, Guðbjörg
Þorbjarnardóttir, Hannes Péturs-
son, Jón Nordal, Jórunn Viðar,
Kristján Davíðsson, Matthías
Johannéssen, Stefán Hörður
Grímsson og Thor Vilhjálmsson.
Tveir heiðurslistamenn, þeir Indr-
iði G. Þorsteinsson og Jón úr Vör,
létust á árinu.

Farþegum vísað frá borði Flugleiðaþotu í flugi
til Mexíkó vegna óspekta og líkamsmeiðinga
Flugleiðir íhuga mál-
sókn á hendur farþega
Morgunblaðið/Kristj án
Spennandi útstillingar
FJÓRUM farþegum var vísað frá
borði Flugleiðavélar á leið til
Mexíkó á mánudag vegna ölvunar
og annarra óspekta. Fólkið, sem er
á miðjum aldri, sinnti í engu beiðni
flugfreyja og -þjóna að hafa hægt
um sig og réðst einn farþeganna á
flugfreyju og veitti henni áverka.
Flugstjóri vélarinnar hafði sam-
band við flugvallaryfirvöld í Minn-
eapolis og óskaði eftir aðstoð lög-
reglu til að fjarlægja óeirða-
seggina en fyrirhugað hafði verið
að millilenda í borginni til að taka
eldsneyti og skipta um áhöfn. Þeg-
ar fjórmenningarnir voru komnir í
vörslu lögreglu hélt vélin svo áleið-
is til Mexíkó.
Guðjón Arngrímsson talsmaður
Flugleiða sagði málið mjög alvar-
legt og tekið yrði á því af viðeig-
andi festu. „Flugleiðir líða ekki að
starfsfólki þess sé misboðið og ör-
yggi flugsins ógnað. Það er vert að
minna á að vélar félagsins eru inn-
an íslenskrar lögsögu og fólk sem
hagar sér dólgslega þar þarf að
svara fyrir gjörðir sínar líkt og
annars staðar hér á landi.“ Guðjón
segir flugáhafnir fá sérstaka þjálf-
un í því hvernig takast eigi á við
slík tilfelli, bæði í grunnþjálfuninni
og einnig á námskeiðum sem séu
haldin reglulega hjá Flugleiðum.
Flugleiðir íhuga nú kæru og
málsókn á hendur þeim farþega
sem hér á hlut að máli.
Aðspurður sagði Guðjón tilfelli
af þessu tagi vera fátíð hjá félag-
inu og kæmu aðeins einstaka sinn-
um fyrir. Hins vegar virtist tíðnin
í heild vera að aukast á alþjóðavísu
og væri í samræmi við aukinn far-
þegafjölda í fluginu.
Áhyggjur af vaxandi ofbeldi
farþega gegn flugáhöfnum
Þóra Sen talsmaður Flugfreyju-
félags íslands sagði í samtali við
Morgunblaðið að þetta mál væri
mjög alvarlegt og ýtti undir vax-
andi áhyggjur Flugfreyjufélagsins
af auknu ofbeldi í flugvélum. Þóra
segir stór alþjóðleg flugfélög eins
og British Airways, KLM og SAS
hafa gripið til ýmissa aðferða til að
spoma við þessari óheillavænlegu
þróun, s.s. að setja óeirðaseggi á
bannlista og kalla til lögreglu á
flugvöllum líkt og gert hefði verið
á mánudag í Flugleiðavélinni. í
Bandaríkjunum hafa auk þessa
verið settar upp aðvaranir á flug-
völlum þar sem farþegum er bent
á að bannað sé að neyta áfengis úr
eigin birgðum í vélunum og brot á
þessu varði sektum og jafnvel
varðhaldi, en óhófleg áfengisneysla
er í mörgum tilfellum rót vandans.
Allmörg flugfélög hafi einnig sett
handjárn og ólar í vélar sínar til að
auðvelda starfsfólki að yfirbuga
farþega þegar allt annað bregst.
Þetta tíðkast ekki hér á landi. „í
nærliggjandi löndum væri litið á
þetta sem glæp. Fólk sem hagar
sér svona í flugvélum getur ógnað
öryggi allra farþeganna um borð.
Það er vel hægt að ímynda sér
hræðsluna sem getur skapast í vél-
inni þegar svona óeirðaseggur
gengur berserksgang. Þú ert inni í
lokuðu rými í 37.000 feta hæð og
þú kemst ekkert. Það vill enginn
vera í þessum sporum.“
Þóra segir það vera á ábyrgð
flugfélaganna að taka sem fyrst á
þessu vaxandi ofbeldi farþega
gegn flugáhöfnum og sjá til þess
að fólk sem veldur slíkri hættu í
flugvélum sé í öllum tilfellum kært
og látið svara til saka fyrir dóm-
stólum.
„Við höfum verulegar áhyggjur
af þessu - þessu verður að linna.“
Áfengi, lyf og flughræðsla
geta leitt til vandræða
í skýrslu frá Flugmálastjórn
Bandaríkjanna um öryggismál í
flugvélum segir að áhafnir flugvéla
hafi áhyggjur af starfsöryggi sínu
um borð þar sem fjöldi atvika af
þessu tagi hafi margfaldast.
Bandaríska flugfélagið American
Airlines tilkynnti árið 1995 140 of-
beldisatvik sem beint hafði verið
að starfsfólki flugvéla þess á móti
33 árinu áður. í sömu skýrslu
kemur fram að flestir þeirra sem
eru til vandræða í háloftunum eru
ölvaðir karlmenn á leið í frí. Áhrif
alkóhóls aukast þegar komið er í
flughæð og sé lyfja neitt í ofanálag
þurfi stundum lítið út af að bera til
að fólk missi stjóm á skapi sínu.
Ofbeldisverk í flugvélum hafa
einnig verið rakin til seinkana á
áætlunum flugvéla, þrengsla í far-
þegarými auk streitu vegna reyk-
ingabanns og flughræðslu. Ofbeld-
istilfelli eru einnig fimm sinnum
algengari í millilandaflugi en inn-
anlandsflugi.
LEIKSKÓLABÖRNUM á Akur-
eyri finnst jafnan spennandi að
fara f bæinn og þá ekki sist á
þessum árstíma. Verslunareigend-
ur hafa keppst við að skreyta
„ÞAÐ hefur miðað töluvert áfram við
að finna leiðir sem gætu leitt til sam-
komulags. Það er mjög jákvætt en þó
er ekki hægt að segja að það sé kom-
in lausn,“ sagði Halldór Þorgeirsson,
skrifstofustjóri í umhverfisráðuneyt-
inu, í gærkvöldi um lokaða fundi sem
nokkur ríki hafa haft með sér í Ott-
awa í Kanada undanfarna daga til að
reyna að finna lausn á deilum um los-
un gróðurhúsalofttegunda.
Eftir að loftslagsráðstefnunni í
Haag lauk án samkomulags í síðasta
mánuði hvatti forseti ráðstefnunnar
aðildarríkin til að ræða áfram saman
og reyna að ná samkomulagi fyrir
framhaldsfund sem haldinn verður í
Bonn í vor. Fundimir í Ottawa voru
liðir í þeirri vinnu og lauk þeim í
gærkvöldi. Þar sátu annars vegar
fulltrúar Evrópusambandsins og
hins vegar fulltrúar fjögurra ríkja úr
glugga sfna fyrir júlin og þar er
því margt skemmtilegt að sjá,
eins og þessi fríði húpur frá
Krúgabúli varð vitni að á ferð
sinni um miðbæinn.
regnhlífarhópnun, Bandarfkjunum,
Kanada, Japan og Ástralíu, auk full-
trúa íslands, Noregs og Hollands.
Á fundunum í Kanada var rætt um
bindinguna, hvernig eigi að fram-
fylgja sáttmálanum og hvort tak-
marka eigi svigrúm til viðskipta með
útblásturskvóta. Stærsta málið i
bindingunni er deilan um það hvort
meta eigi að fullu upptöku í skógi |
sem var til árið 1990 en einnig kom til
umræðu tillaga íslands um að bind-
ing við landgræðslu verði metin.
Að sögn Halldórs voru fundirnir
fyllilega þess virði að halda þá þótt
ekki næðist samkomulag. Tekist hafi
að skýra betur hver ágreiningurinn
raunverulega sé og töluvert hafi mið-
að í að finna leiðir sem leitt gætu til
samkomulags. Möguleikar á rað-
herrafundi f Osló verða metnir eltir
helgi.
Loftslagsfundum í Ottawa
lokið án samkomulags
„Töluvert mið-
aði áfram“