Skírnir - 01.01.1911, Side 1

Leó Tolstoj.
28. ág. 1828 — 20. nóv. 1910.
Þegar Leó Tolstoj fyrir rúmum tveim árum stóð rétt
á áttræðu, keptust menn úr öllum álfum heims við að sýna
honum sóma. Af 20 þjóðlöndum, — þar á meðal frá Sín-
landi, Japan og Indlandi —, bárust honum þakkar fórnir
og lotningar á þessum heiðursdegi, og yfir 60 ritgerðir um
Tolstoj á ýmsum tungumálum voru sendar nefnd þeirri á
Rússlandi, er gekst fyrir minningu dagsins. Stórfé var
skotið saman og varið til mannúðar- og líknarstofnana, —
skóla, sjúkrahúsa og styrktarsjóða —, er bera skyldu nafn
hans og vera öldum og óbornum sjmilegt tákn þess mann-
úðar- og kærleiksanda, er hann árum saman hafði helgað
líf sitt. Engum rithöfundi mun í lifanda lífi hafa verið
jafnmikill sómi sýndur, enda var hann eigi einasta einna
fremstur allra skáldmæringa nútímans, heldur og spámað-
ur aldar sinnar, og er það mun meira. Það er siðspek-
ingurinn og spámaðurinn Tolstoj, sem lotningin var sýnd,
fremur en skáldið.
Þessi alþjóðahylling má heita næsta einkennileg, er
litið er til þess, að kenningar Tolstojs hafa enn enga beina
ávexti borið, að því er séð verður. Hann stofnaði engan
söfnuð, vann sér enga heita fylgismenn eða áhangendi^j
sendi enga lærisveina út til að boða trú sína. Enginn
spámaður hefir staðið jafn einmana uppi 0g samt heill-
aði og töfraði hann samtíðarmenn sína framar öllum öðr-
um rithöfundum. Þetta var nú efalaust meðfram af því
sprottið, að hann var flestum mönnum ritfærari, þeirra er
uppi hafa verið. Ritstíl hans er þannig farið, að hann