Morgunblaðið - 23.10.1982, Blaðsíða 17

unnið mikið og gott starf, því mik-
ilsvert er að finna meinið sem
fyrst, svo hægt sé að komast fyrir
það í tíma. Ég hef heyrt að krabbi
í leghálsi hafi farið minnkandi hér
á síðari árum og talið er að leitar-
stöðin eigi þar stóran hlut að máli,
ef til vill er eitthvað að rofa til. En
betur má ef duga skal. Fólk verður
að fjölmenna í Krabbameinsfélag-
ið og styrkja það á alla lund í sókn
gegn krabbanum. Það verður að
hlýða kallinu þegar leitarstöðin
kallar til fólksins, og umfram allt
að hlusta þegar nýjungar berast
um það, hvað valdi sjúkdóminum
og taka það til greina, sem lærðir
menn og góðviljaðir segja. Það er
of seint að byrgja brunninn, þegar
barnið er dottið ofan í hann.
Fyrir allmörgum árum hafa vís-
indin leitt í ljós að reykingar og
óhóf á mörgum sviðum svo sem í
óhollu mataræði, neyslu áfengra
drykkja, að ég nú ekki tali um eit-
ur- eða deyfilyfin valdi oft á tíðum
krabba. Því miður hlustar fólk
ekki á slíkt, ef það brýtur í bága
við lífsvenjur þess og langanir.
Þegar minnst er á reykingar við
reykingafólk, er venjulega svarið:
„Það deyja fleiri úr krabba en þeir
sem reykja." Sé ymprað á því við
reykingafólkið, að það hætti að
reykja er eins og að klappa harðan
stein og sama mun vera upp á ten-
ingnum, ef talað er við vín- og eit-
urlyfjafólk. Menn halda áfram
sínum lífsvenjum, púa, þamba og
þefa, enda þótt þeir viti, að slíkt
býður hættunni heim.
í vor fluttu þeir læknarnir dr.
med. Snorri Ingimarsson og Sig-
urður Björnsson ágæt erindi um
helstu meðferð lyfja við krabba-
meini og nýjar tilraunir til að
lækna sjúkdóminn. Slík fræðslu-
erindi ættu að vera vel þegin og
mikils virði fyrir allan almenning.
Það er ekki langt síðan ég heyrði
að síðastliðið ár hefðu hérlendis
dáið hátt á annað hundrað manns
úr krabba þar sem orsakanna
mátti leita til reykinga.
Þá fylgdi það sögunni að sífellt
færi þessi sjúkdómur í vöxt. A
sama ári bættust við á landinu
rúmir 600 krabbameinssjúklingar
og þar með yfir 600 fjölskyldur,
sem áttu þar um sárt að binda, því
það er ekki eingöngu sjúklingur-
inn sem þjáist, veikindin snerta
oft stórar fjölskyldur, sem þjást
með hinum sjúku.
Sé vandað um við fólk, einkum
það yngra, er því venjulega svarað
til: „Ég á mig sjálf — eða sjálfur
og ræð hvað ég geri.“
En það er bara mesti misskiin-
ingur, lífið er ekki svona einfalt,
við eigum okkur ekki sjálf. Það
fylgir því ábyrgð að lifa, segir
skáldið, og það er sannleikur, sem
ekki verður umflúinn. öll erum
við hlekkir í sömu keðju. Við erum
hvort öðru háð og höfum skyldur,
ekki eingöngu gagnvart okkur
sjálfum og næsta umhverfi, við
höfum skyldur við land okkar og
þjóð. Það er hægt að tala borg-
inmannlega meðan allt leikur í
lyndi, en óðar og vanda ber að
höndum og hallar undan fæti, er
kallað á aðstoð, og ætlast til þess
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. OKTÓBER 1982
17
Hulda Á. Stefánsdóttir
„Fólk verður að fjöl-
menna í Krabbameinsfé-
lagið og styrkja það á alla
lund í sókn gegn krabban-
um. Það verður að hlýða
kallinu þegar leitarstöðin
kallar til fólksins, og um-
fram allt að hlusta þegar
nýjungar berast um það,
hvað valdi sjúkdóminum
og taka það til greina, sem
lærðir menn og góðviljaðir
segja. Það er of seint að
byrgja brunninn, þegar
barnið er dottið ofan í
hann.“
að hún sé veitt. Það er svo furðu-
legt hve margir lítilsvirða lífið og
skyldurnar við það. Loka beinlínis
augunum fyrir dásemdum þess. í
stað þess virðist fjöldinn allur á
flótta frá lífinu. — Birtist þessi
flótti í mörgum myndum, svo sem
í ofnautn víns og tóbaks, að ég nú
ekki tali um öll vímulyfin og alls
konar óhóf í lifnaðarháttum. Það
er engu líkara en menn sækist eft-
ir að gleyma stað og stund, gleyma
að þeir eða þær eru litandi ábyrg-
ar manneskjur, sem fórna með
þessum hætti ekki eingöngu eigin
lífi heldur ótal margra annarra og
valda þjóðarböli.
í þessu sambandi má einnig
drepa á skemmdarfýsnina, sem nú
veður uppi. Ekkert má vera í friði,
meira að segja litlu fallegu blóm-
in, sem gróðursett eru á vorin
borgarbúum til yndisauka, fá ekki
að dafna á sínum stað, heldur eru
þau rifin upp með rótum og þeytt í
allar áttir. Það virðist viss nautn í
því fólgin að farga lífi, í stað þess
að hlúa að því. Kveikt er í sinu á
vorin, enda þótt ungur trjágróður
sé í nánd og fari sömu leið og sin-
an, er þá oft á tíðum á skammri
stundu eyðilagt margra ára rækt-
unarstarf. Víst má deyða fólk,
sagði 5 ára drengur, sem hafði
lært þann boðskap af sjónvarpinu.
Er þetta ekki hræðilegt. Sjálfsagt
segið þið, sem lesið þessar línur:
Sú er af gamla skólanum. Já, sem
betur fer. í gamla skólanum var
okkur börnunum kennt m.a. að
virða lífið og fjöldinn allur var svo
lánsamur að geta tekið undir með
sr. Matthíasi í kvæðinu „Móðir
mín“ og sagði: „En enginn kenndi
mér eins og þú, hið eilífa stóra,
kraft og trú, né gaf mér svo guð-
legar myndir.“
Börnin í gamla skólanum fögn-
uðu fyrsta fíflinum í bæjarsund-
inu og sóleyjunni í varpanum.
Ekkert var fjær þeim en slíta þau
upp. Þau fylgdust með vexti þess-
ara yndislegu blóma, fundu bolla
eða skálarbrot á haugnum til að
skýla þeim, ef hætta var á frost-
nótt. Þau vildu hlúa að ungu lífi.
Og börnin í gamla skólanum áttu
sína drauma. Nú virðist hinn ljúfi
þögli draumur vera horfinn, en í
stað hans kominn hávaði og læti,
og engu líkara en fólk hafi allt á
hornum sér. Bendir það til þess, að
fólki líður illa. Þá er ég handviss
um, að hvergi er betra að vera en á
íslandi.
Ég er oft að velta því fyrir mér,
hvernig standi á því, að við íslend-
ingar erum svo vansælir og van-
þakklátir, því nú finnst ástæða til
að þakka svo ótal margt. Er það
ofbeldið? Hér á sjúkrahúsinu er
heilbrigðisþjónustan efst í huga
mér, og hve þakklát þjóðin má
vera fyrir það hve vel hefur miðað
áfram í þeim efnum. Skyldi það
vera munur, eða þegar barnaveik-
in var forðum á Heiði, berklaveik-
in í algleymingi, engin úrræði sjá-
anleg, hvergi hjálpar að leita. Nú
eigum við marga afburða lækna
og vel búin sjúkrahús með vel
menntuðu starfsliði, þó eflaust sé
ýmislegt sem úr megi bæta, með
aukinni þekkingu og aðbúnaði.
Fólk, sem þess þarfnast, fær að
liggja á sjúkrahúsum svo vikum
og jafnvel mánuðum skiptir og
njóta fullkomnustu þjónustu,
meira að segja án endurgjalds.
Finnst ykkur þetta ekki stórkost-
legt, rennur ykkur ekki til rifja
vanþakklæti okkar, og hvað við
rækjum illa skyldurnar við þjóð-
ina okkar sem veitir okkur öll
þessi hlunnindi? Ber okkur ekki að
sýna þakklæti, þó ekki væri með
öðru móti, en varðveita heilsu
okkar í lengstu lög, fyrst og
fremst sjálfra okkar vegna og svo
þjóðarinnar, sem daglega leggur
fram stórfé til heilbrigðisþjón-
ustu, svo mörgum blöskrar hvað
hægt er að gera hér í fámenninu?
— Mönnum vill gleymast að það
varðar þjóðarhag að lifa heil-
brigðu lífi og stuðla þannig að
bættu heilsufari. Tökum nú hönd-
um saman og sigrumst á krabba-
meininu.
Viðtalstími borgarfulltrúa
Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík
Borgarfulltrúar Sjálfstæöisflokksins veröa til viðtals í
Valhöll, Háaleitisbraut 1 á laugardögum frá kl.
10—12. Er þar tekið á móti hvers kyns fyrirspurnum
og ábendingum og er öllum borgarbúum boöiö aö
notfæra sér viötalstíma þessa.
Laugardaginn 23. októbmr varöa til viðtala Magn-
^ús L. Sveinsaon og Jóna Qróa Siguróardóttir.
H MM
H
ÍHPI H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
CATERPILLAR
SALA S CajONUSTA
Caterpillar, Cat ogfBeru skrásett vörumerki
Til sölu
og afhendingar strax:
Cat. D7G
Cat. D7F
Cat. D7F
Cat. D7F
Cat. D6C
Cat. D6C
Cat. D6C
Cat. D6C
Cat. D6C
Cat. D6B
Cat. D5B
Cat. D5B
Cat. D5
Cat. D4E
Cat. D4D
Cat. D4D
Cat. D4D
Cat. D4D
Cat. D4D
Cat. D3
IH TD 15C
IH TD 15B
IH TD 15B
IH TD 20C
IH TD 8C
IH TD 8B
IH TD 8B
árg. ’81 sjálfsk.
árg. ’74 sjálfsk.
árg. ’71 sjálfsk.
árg. ’70 sjálfsk.
árg. ’78 sjálfsk.
árg. ’77 sjálfsk.
árg. ’73 sjálfsk.
árg. ’71 sjálfsk.
árg. ’65 sjálfsk.
árg. ’56 beinsk.
árg. ’80 sjálfsk.
árg. ’74 sjálfsk.
árg. ’71 sjálfsk.
árg. ’81 sjálfsk.
árg. ’74 sjálfsk.
árg. ’74 sjálfsk.
árg. ’73 sjálfsk.
árg. ’72 sjálfsk.
árg. ’68 sjálfsk.
árg. ’74 sjálfsk.
árg. ’77 sjálfsk.
árg. ’74 sjálfsk.
árg. ’72 sjálfsk.
árg. ’72 sjálfsk.
árg. ’77 sjálfsk.
árg. ’73 sjálfsk.
árg. ’75 sjálfsk.
HEKLAHF
Laugavegi 170-172 Sími 21240
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
íí
bIlasýning
BORGARNESI & AKRANESI
Sýnum Isuzu Trooper, Á morgun sunnudag 24/10 A
Isuzu Pickup, viö Esso stööina Borgarnesi kl. 10 til 13 GM II ISUZU OPEL
og Opel bifreidar. og á Akratorgi Akranesi kl. 14 til18.
VÉIADEILD SAMBANDSINS
Armúla 3 Reykjavík Sími38900
im—^^m^^^^^mmmmmmmmm^mmmmm^mm^^mmmmmmmmm^^mmmmmmmmmm^^^mmmmmmmmmmi^mmmmmmmmKmami^mmmmmmm