Morgunblaðið - 11.06.1985, Blaðsíða 24

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIDJUDAGUR 11. JtJNÍ 1985
Frjálssem
tuglim
í flm oa bíl
FEwumm)
FEWAMimÖÐINNI
333331
C
Flug og bíll verð kr. 15.119 miðað við 4 í bíl,
barnaafsláttur kr. 6.700.-. Brottför laugardag.
h
rm
15.119
15.119
Flug og bíll miðað við 4 í bíl verð kr. 15.119, barnaafsláttur
6.700. Brottför föstudaga.
STOKKHOLMUR
Flug og bill verð kr. 18.537 miðað við 4 i bíl,
barnaafsláttur kr. 8.400. Brottför föstudaga.
Flug og bíll verð kr. 14.271 miðað við 4 i bíl,
barnaafsláttur kr. 6.500. Brottför laugardaga.
GLASGOW
Flug og bíll verð kr. 12.915 miðað við 4 í bíl,
barnaafsláttur kr. 5.600. Brottfór fimmtudaga.
14.271
12.915
12.915
Flug og bíll verð kr. 12.915 miðað við 4 í bíl,
barnaafsláttur kr. 5.600. Brottför fimmtudaga.
LUXEMBOURG 13.936
Flug og bíll verð kr. 13.936miðað við 4 í bíl,
barnaafsláttur kr. 6.500. Brottför föstudaga og laugardaga.
PARIS 14.853
Flug og bíll verk kr. 14.853 miðað við 4 í bíl,
barnaafsláttur kr. 6.400. Brottför föstudaga.
Flug og bíll verð kr. 15.915 miðað við 4 í bíl,
barnaafslátturkr. 7.300. Brottfór Laugardaga.
FRANKFURT 13.879
Flug og bíll verð kr. 13.879 miðað við 4 í bíl,
barnaafsláttur kr. 6.500. Brottför sunnudaga.
SALZBURG 11784
Flug og bíll verð kr. 11.784 miðað við 4 1 bíl,
barnaafsláttur kr. 5.000. Brottför miðvikudaga.
BOURNEMOUTH
ENSKA RIVIERAN 15.611
Sumarleyfisparadis Englendinga. Bjóðum góða gistingu f
íbúöum og á hótelum. Innifalið I verði er flug, gisting íslensk
fararstjórn og keyrsla til og frá flugvelli. Verð fyrir 4ra manna
fjölskyldu frá kr. 15.611. Ath. einnig að fritt er fyrir börn á
aldrinum 0 — 4 ára f fbúðunum. Brottför alla laugardaga.
FERÐA
MIÐSTODIN
AÐALSTRÆTI9 & 28133
Kröfur á
samfélagið
— eftir Ólaf
/sleifsson
íslendingar eru því ekki með
öllu óvanir, að upp rísi þrýstihóp-
ar ýmiss konar, sem gerast um-
svifamiklir í fjölmiðlum við að
setja fram kröfur. Ekki óskir eða
tilmæli heldur kröfur, því mál-
staðurinn er jafnan göfugur og
framgangur krafnanna réttlæt-
ismál. Það hefur sýnt sig, að kröf-
ur er best að stíla á samfélagið eða
kerfið, enda getur verið óklókt að
tiltaka of nákvæmlega, hverjum
er ætlað að inna greiðslur vegna
kröfunnar af hendi. Því er vissara
að nota dulmál og tala um eitt-
hvert ótilgreint bákn, sem enginn
hefur samúð með. Gott er að hafa
í forystu vana menn, sem kunna á
þessu tökin. Með svona trixum á
ekki að bregðast að almenningur
styðji málstaðinn, og þá er hálfur
sigur unninn.
Vér krefjumst
Hér skal drepið á nýlegt dæmi
og mjög vel heppnað enda öll
nauðsynleg skilyrði fyrir hendi. í
blaðagrein segir: „Við þetta getum
við ekki lengur unað. Þess vegna
rísum við upp f heilagri reiði
okkar og setjum fram okkar kröf-
ur. Kröfurnar gerum við til sam-
félagsins, kröfur sem við ætlum að
ná fram, eftir öllum tiltækum
leiðum, vegna þess að hér er þetta
spurning um réttlæti eða ekki.“
(Mbl. 20.3. 1985). Mergjað, ekki
satt? Þungi og sannfæringarkraft-
ur að baki hverju orði. Vei þeim
sem stcndur á móti.
Hverjar eru kröfurnar í þessu
tilviki? Svarið er að finna í heil-
síðuauglýsingu, sem nýlega hefur
birst í dagblöðum. Þar er talað um
skuldbreytingu, lengingu lánstíma
og viðbótarlán. Kröfurnar eru
fleiri, en svona atriði er sniðugt að
hafa með, enda mega menn þá
skilja, hverjir það eru, sem koma
góðu til leiðar. Engu skiptir, þó
hér sé um að ræða ráðstafanir,
sem fyrir löngu hefur verið gripið
til og engan þrýstihóp þurfti að
stofna til að koma fram.
„Við viljum lægri vexti“ hljóm-
ar næsta krafa. Já, þetta er líka
vinsælt, en auðvitað er ástæðu-
laust að veikja málstaðinn um of
með því að láta þess getið, að þeir
vextir, sem stjórnvöld ráða yfir,
þ.e. vextir á lánum byggingarsjóða
ríkisins og verkamanna, eru stór-
lega niðurgreiddir.
Þess er heldur ekki getið, að
vaxtafrádráttur frá skatti felur í
sér vörn fyrir þá, sem skulda, enda
lækkar tekjuskattur eftir því sem
greiðslur vaxta og verðbóta eru
hærri. í þessu sambandi má nefna,
að skattaafsláttur sá, sem félags-
málaráðherra boðaði, felur ekki í
sér slíkan sveigjanleika og yrði því
ekki til bóta að óbreyttu.
Að framantöldum kröfum
slepptum stendur eftir hin eigin-
lega krafa og sú, sem þrýst er á
um að ná fram „eftir öllum tiltæk-
um leiðum því hér er þetta spurn-
ing um réttlæti eða ekki“. Kröfu-
menn vilja að umframgreiðslur
verði endurgreiddar, eins og það
er orðað. Við hvað er annars átt?
Skýringuna er að finna í blaðavið-
tali í tilefni af frumvarpi um
greiðslujöfnun fasteignaveðlána,
sem liggur nú fyrir Alþingi. f við-
talinu voru þessi orð látin: „f því
frumvarpi er ekki byrjað að taka á
þeim vanda, sem við erum að tala
um eða endurgreiðslum á ofreikn-
uðum lánum síðustu ára. Við þurf-
um að fá þetta endurgreitt og við
höfum bent á að auðvelt sé að nýta
skattakerfið með beinum afslætti
eða neikvæðum skatti þar sem það
á við í þessu skyni. Greiðslujöfnun
ríkisstjórnarinnar byggist hins
vegar á að gefa okkur gálgafrest á
greiðslum, sem við teljum að við
eigum alls ekki að þurfa að
borga.“ (DV 10.5. 1985). Annar
sagði af sama tilefni: „Með
greiðslujöfnun er gert ráð fyrir að
hver eyrir verði greiddur til baka.“
(DV 7.5. 1985). Er að furða þó
menn rísi upp í „heilagri reiði"
þegar boðið er upp á aðra eins
ósvinnu? En þó mönnunum sé
herfilega misboðið stilla þeir skap
sitt og benda á, að „auðvelt sé að
nýta skattakerfið með beinum af-
slætti eða neikvæðum skatti þar
sem það á við i þessu skyni“. Hins
vegar fer betur á að láta ógert að
skýra, hvað átt er við með nei-
kvæðum skatti, því hætt er við að
einhver, sem annars hefði samúð
með kröfunni, hrykki við, ef þess
væri krafist berum orðum, að A
yrði skattlagður til að B fengi
beina greiðslu úr ríkissjóði.
Fasteignamat ríkisins
Þrýstihópar rísa ekki undir
nafni nema þeir geti borið fram
„útreikninga" til að renna stoðum
undir kröfurnar. Þá vantar ekki í
þessu tilviki, og grundvöllur kröf-
unnar um endurgreiðslur eða
skaðabætur frá samfélaginu er út-
reikningar starfsmanns opinberr-
ar stofnunar. Þetta nægir fjöl-
miðlunum, sem spyrja einskis
frekar. Engum dettur í hug að
bera niðurstöðurnar undir viður-
kennda aðila, sem um efnahags-
mál fjalla. Ekki hvarflar að nein-
um að spyrja, hvort útreikningar
þessir séu lagðir fram með vitund
og vilja yfirmanna hinnar opin-
beru stofnunar eða hvort stofnun-
in sjálf standi að fjárkröfum á
hendur samfélaginu upp á millj-
arða króna.
En það má kannski spyrja: Færi
svo að misgengið snerist lántak-
Ólafur ísleifsson
„Færi svo aö misgengið
snerist lántakendum í
vil við að kaupgjald
hækkaði umfram
lánskjaravísitölu og
vextir lækkuðu á ný,
væru þá þeir, sem krefja
samfélagið um endur-
greiðslur, reiðubúnir að
greiða samfélaginu að
sama skapi?“
endum í vil við að kaupgjald
hækkaði umfram lánskjaravísi-
tölu og vextir lækkuðu á ný, væru
þá þeir, sem krefja samfélagið um
endurgreiðslur, reiðubúnir að
greiða samfélaginu að sama
skapi?
Hverjir lána
húsbyggjendum?
Hverjir hafa veitt meintum um-
framgreiðslum viðtöku? Af hverj-
um beinist krafan?
Lánardrottnar húsbyggjenda
eru einkanlega féla-smenn lífeyr-
issjóða og sparifjáreigendur.
Milliganga um lánveitingar er í
höndum lífeyrissjóða, banka og
sparisjóða og loks byggingarsjóða
ríkisins.
Lífeyrissjóðir lána ýmist beint
eða óbeint, í síðara tilvikinu fyrir
milligöngu byggingarsjóðanna.
Skyldur lífeyrissjóða eru þó ekki
gagnvart húsbyggjendum eða
íbúðarkaupendum, heldur gagn-
vart félagsmönnum sínum, ið-
gjaldagreiðendum og ellilífeyris-
þegum, starfandi launþegum og
þeim, sem lokið hafa starfi. Ekki
er langt liðið frá því Hfeyrissjóðir
urðu fyrir stórfelldu eignatjóni af
völdum verðbólgu, og afleiðingar
þessa fyrir kjör ellilífeyrisþega
eru öllum kunnar. Verðtryggingu
fjárskuldbindinga er m.a. ætlað að
koma í veg fyrir að slíkt endurtaki
sig, en bregðist sjóðirnir þeirri
skyldu að ávaxta fé sitt með hag-
kvæmum og öruggum hætti þarf
naumast að spyrja að kjörum
aldraðra framvegis.
Sömu sögu er að segja um
banka. Bankar lána ekkert fé
nema það, sem sparifjáreigendur
geyma á bankainnstæðum. Hávað-
Launakjör fóstra:
Tillögu um skipun starfs-
hóps vfsað til borgarráðs
TILLÖGU borgarfulltrúanna
Gerðar Steinþórsdóttur og Guð-
rúnar Ágústsdóttur, um skipun
starfshóps, sem leita skyldi leiða
til að hindra flótta starfsfólks af
dagvistarheimilum í Reykjavík,
var vísað til borgarráðs á fundi
borgarstjórnar sl. fimmtudags-
kvöld.
Davíð Oddsson, borgarstjóri,
kvaðst sammála því að finna
þurfi lausn á þessu máli og það
verði aðeins gert með sam-
starfi allra aðila, sem hlut eiga
að máli.
Hann benti á, að hér væri
alls ekki um nýtt vandamál að
ræða. Þannig hefði til dæmis
verið 50% hreyfing á starfs-
fólki dagvistarheimila í borg-
inni árið 1981, en ekki hefði
vinstri meirihlutinn, sem þá
var við völd, gripið til neinna
róttækra aðgerða af því tilefni.
„Mér virðist að hér fylgi ekki
hugur máli,“ sagði borgarstóri.
„Með því að skipa rabbhóp til
að fjalla um málið er verið að
drepa því á dreif. Þetta mál
hlýtur ávallt að verða afgreitt
að lokum í borgarráði. Þar eru
peningarnir. Mér virðist flutn-
ingsmönnum þessarar tillögu
vera meira í mun að ná fram
pólitískum ávinningi en að
bæta hag fóstra," sagði borgar-
stjóri enn fremur. Lagði hann
síðan til að tillögunni yrði vís-
að til borgarráðs.
_