Morgunblaðið - 11.06.1985, Page 35

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. JÚNf 1985
35
BESTABÆ
MSÓTTIR
|Vj| í ’
JjB J * A
ir þau stilltu sér upp fyrir Ragnar Axelsson, Ijósmyndara.
ist ákaflega vel og í raun skapað
allt annað líf fyrir foreldra
þroskaheftra barna, að ekki sé tal-
að um börnin sjálf. Við höfum
haft fjögur til fimm þroskaheft
börn til meðferðar undanfarin ár.
Fullyrða má, að flest þessara
barna hefðu að öðrum kosti þurft
að dvelja langdvölum í Reykja-
vík,“ sagði Helga.
ið átta
í en ’80
Magnús sagði, að samkvæmt
opinberum skýrslum hefði verð-
mæti heildarútflutnings (fob) árið
1980 verið 931 milljón bandaríkja-
dala. Á síðasta ári hefði verðmæt-
ið verið 745 milljónir. Verðmæti
útflutts sjávarafla 1980 hefði ver-
ið 697 milljónir dollara eða tæp
75% heildarútflutningsins. Á síð-
asta ári hefði verðmæti útflutts
sjávarafla verið komið í 500 millj-
ónir dala eða 67,1% heildarút-
flutningsverðmætisins.
„Þetta tap fiskvinnslu og út-
gerðar er umhugsunarvert," sagði
Magnús Gunnarsson. „Það er
augljóst, að grein, sem verður
fyrir svo miklum búsifjum, að
tekjurnar eru 8 milljörðum minni
í fyrra en þær voru 1980 hlýtur að
lenda í verulegum erfiðleikum.
Það hlýtur að skila sér út í þjóð-
félagið.
Frammi fyrir þessum stað-
reyndum stöndum við þegar rætt
er um nýja kjarasamninga," sagði
hann, „því þarna er að finna meg-
inorsök þeirrar kjaraskerðingar,
sem orðið hefur á undanförnum
misserum. Þennan halla hefur al-
menningur tekið á sig — almenn-
ingur og fyrirtækin. Það sést
greinilega á kjörum almennings
og stöðu fyrirtækjanna. En á með-
an heldur ríkisvaldið áfram að
eyða eins og verðmæti þjóðartekn-
anna sé óbreytt. Ríkið hefur ekki
tekið á eigin eyðslu í neinu hlut-
' falli við þá skerðingu, sem við höf-
um orðið fyrir," sagði hann.
— Ekki standa þó allar greinar
atvinnuveganna illa — hefur ekki
einmitt afkoma verslunarinnar
verið mjög góð á meðan launþegar
hafa tekið á sig bróðurpart kjara-
skerðingarinnar?
„Þenslan er fjármögnuð með
erlendum lánum,“ svaraði fram-
kvæmdastjóri VSÍ, „sem halda
okkur í meiri spennu og þenslu en
verðmæti eru til fyrir. Af því
njóta vissar greinar góðs, eins og
til dæmis verslunin, en það er ekki
við hana að sakast. Milljörðum á
milljarða ofan er hellt inn í þjóð-
félagið til að fjármagna rekstur
ríkisins og umdeilanlegar fjárfest-
ingar. Staðreyndin er sú, að önnur
sjónarmið en arðsemissjónarmið
ráða allt of miklu um fjárfestingu
hér.“
Magnús benti á, að árið 1980
hefðu vextir af eriendum lánum
verið 85 milljónir króna, sem þá
hefðu verið 9,1% af heildarút-
flutningstekjum. Á síðasta ári
hefðu verið borgaðar 144 milljónir
króna í vexti eða 19,3% af heild-
artekjunum.
„Yfirbyggingin á þessu litla
þjóðfélagi er orðin of mikil — hér
er einfaldlega ekki fólk til að
standa undir öllu því, sem við vilj-
um gera og erum að láta gera,“
sagði Magnús. „Kjörin í landinu
eru orðin slök, því neitar enginn,
en fyrir því eru ákveðnar efna-
hagslegar forsendur, sem ekki eru
þessari ríkisstjórn að kenna frek-
ar en þeirri sem sat á undan eða
þeirri sem sat þar á undan.
Stjórnvöld horfast ekki i augu við
staðreyndirnar og hafa ekki gert
um langa hríð. Með tillögum okkar
um nýja kjarasamninga erum við
að reyna að horfast í augu við
staðreyndirnar, þá stöðu sem við
erum í. Spár um afkomuna í ár
benda til einhverrar hækkunar á
útflutningsverðmætinu — svo
fremi sem vinnufriður haldist í
landinu. Að því keppum við.“
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir ÖNNU BJARNADÓTTUR
Barátta hægri- og vinstri-
einræðisstefnu í Nicaragua
— sagði Arturo Cruz í samtali við Morgunblaðið
Arturo Cruz, sem nú er pólitískur útlagi frá Nicaragua í Bandaríkjun-
um, er ánægður með stefnu stjórnar Ronalds Reagan forseta gagnvart
Nicaragua og telur litla hættu á að bandaríski herinn ráðist inn í landið.
„Þrýstistefna Bandaríkjastjórnar er rétt,“ sagði hann í samtali við blaða-
mann Morgunblaðsins þegar hann var í Washington fyrir nokkru, „og
Reagan hefur sagt að hann telji rangt að senda herinn í iönd Mið-
Ameríku."
Arturo Cruz var í hópi 12
áhrifamikilla borgara í Nic-
aragua sem studdu þjóðfrels-
ishreyfingu Sandinista opinber-
lega fyrir byltinguna gegn Som-
oza í júlí 1979. Hann er enn
stuðningsmaður byltingarinnar,
en telur Sandinista hafa farið út
af spori hennar og stefna nú í
ranga átt. „Við ætluðum að setja
á fót lýðræðislegt fjölflokka-
kerfi, blandað hagkerfi og vera
hlutlausir í utanríkismálum,"
sagði hann. „Í staðinn hefur orð-
ið klofningur meðal þjóðarinnar,
efnhagsmál eru í molum og
nágrannalöndin óttast þróunina
í landinu. Sandinistar og stuðn-
ingsmenn þeirra segja að hér sé
um baráttu heimsvaldasinna og
byltingarsinna að ræða. Ég tel
svo ekki vera. Þetta er orðið að
baráttu hægri og vinstrisinn-
aðra einræðissinna."
Hann vann með stjórninni
fyrstu árin, var seðlabankastjóri
í byrjun en tók svo sæti í stjórn-
inni þegar Alfonso Robelo, leið-
togi einkarekstrarmanna og
Barrios de Chamorro, eigandi
frjálsa dagblaðsins La Prensa,
sögðu sig úr henni. „Ég ætlaði að
reyna að hafa áhrif á stefnu
stjórnarinnar innan frá,“ sagði
Cruz, „en smátt og smátt kom í
ljós að ég var andvígur aðgerð-
um hennar í innanríkis- og utan-
ríkismálum og ég ákvað að segja
mig úr stjórninni. Það var ekki
réttlátt að gagnrýna hana innan
frá, stiórnin varð að vera sam-
stæð. Eg tók að mér sendiherra-
embættið hér í Washington og
Arturo Cruz: „ ... é g dáist að Du-
arte..."
reyndi að afla byltingunni
stuðnings. Við höfðum líka
stuðning í upphafi, en hlutirnir
hafa snúist í höndunum á okkur.
Nú höfum við kallað yfir okkur
tvo húsbændur í stað þess að
vera hlutlaus þjóð.“
Cruz sagði endanlega skilið við
Sandinista-stjórnina í lok 1981
og hefur síðan unnið að því að
vinna skoðunum lýðræðissinna
innan og utan Nicaragua stuðn-
ing. Hann var valinn forseta-
frambjóðandi þriggja miðflokka,
tveggja verkalýðssamtaka og
embættis- og fjársýslumanna í
kosningunum í Nicaragua í
haust. Hann barðist fyrir því að
kosningarnar yrðu réttmætar,
erlendir aðilar fylgdust með
framkvæmd þeirra og allir hefðu
sama rétt til fundarhalda, ferða-
laga og sjónvarpsþátta. Hann
fékk þessu ekki framgengt og
gafst loks upp á kosningabarátt-
unni eftir að Sandinistar höfðu
gert framboð hans næsta
ómögulegt.
Síðan hefur hann unnið að
sameiginlegri t.illögu stjórnar-
andstæðinga um lausn vandans í
Nicaragua. Hún 'er kölluð San
José-tillagan og leggur til að
vopnahléi verði strax komið á og
samningaviðræður undir eftirliti
biskuparáðs verði hafnar. Lagt
er til að þjóðin greiði atkvæði
um samkomulagið og Daniel
Ortega forseti sitji áfram í emb-
ætti þangað til niðurstaða næst.
„Takmark mitt er að beina
byltingunni aftur inn á þá braut
sem hún hófst á,“ sagði Cruz.
„Ég ætlaði sjálfur með sam-
þykktina til Managua í mars en
mér var ekki leyft að fara inn í
landið og flugfélögum var hótað
allt að 5000 dollara sekt, ef þau
flyttu mig þangað. Stjórnin neit-
ar að tala við þá sem hún kallar
uppreisnarmenn, en vandinn er
sá að engin lausn fæst nema allir
setjist niður og ræði saman.
Nágrannalönd okkar óttast
mjög vopnasöfnun í Nicaragua.
Ef ég mætti ráða, myndum við
leggja niður herinn eins og Costa
Rica og hætta að ógna ná-
grannaþjóðum okkar. Costa Rica
ætti að vera fyrirmynd okkar að
öðru leyti.
Óttast er að byltingin breiðist
út ef Sandinistar halda völdum
og hún hafi áhrif á gang mála í
E1 Salvador. Ég vona ekki. Ég
dáist að Duarte, forseta E1
Salvador. Hann er sönnun þess
að þriðji möguleikinn, lýðræði,
er framkvæmanlegur í Mið-
Ameríku."
Kvenstúdentar við heræfingar í Managua. Myndin var tekin um það leyti er háværastar raddir voru uppi um að
yfirvofandi væri innrás Bandaríkjamanna.