Morgunblaðið - 05.09.1985, Blaðsíða 40

Morgunblaðið - 05.09.1985, Blaðsíða 40
40 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. SEPTEMBER 1985 Einkaskóli " — eftir Ásgerði Jónsdóttur Það hefur um fátt verið meira rætt og ritað í sumar en hinn svonefnda einkaskóla — Tjarnar- skóla. Þó er ég ekki að bera hér í bakkafullan læk. Dagfari í DV kann sér ekki læti þ. 8. júlí sl., yfir þeirri blessun, er fylgja muni stofnun þessa skóla. (sjá eftirf. tilv.). Það þarf ófáar augnrispur og heil býsn af sjálfsblekkingar- ,. . gáfu til þess, að geta litið svo á að hér sé um einkaskóla að ræða, þar sem „hið opinbera" — ríki og borg — greiða mest öll stöðugildi, leggja til húsnæði og leggja til námsbækur handa nemendum hans eins og handa öðrum grunn- skólanemendum. Hvað er þá orðið eftir handa einkaframtakinu? Það er að takmarka nemenda- fjöldann við eitt hundrað og gera skólann þannig að „lúxusskóla" fyrir kennara og nemendur. Þess má geta að slíkt verður ekki gert nema með vilja menntamálaráð- herra og ótvíræðri hollustu hans við fyrirtækið. f öðru lagi: „Heppi- legast væri að velja tiltölulega m samstæðan nemendahóp (í hvern bekk), þannig næst bestur árangur í kennslu." (María og Margrét í viðtali 28. júní sl.) í þriðja lagi: Að innheimta skólagjöld, er sumir foreldrar eiga auðvelt með að greiða en aðrir geta alls ekki. Þannig orkar svona skólastofnun sem illur andi gegn baráttu allra tíma fyrir menntunar- og menn- ingarjafnrétti. Ég undrast að vandaðar manneskjur skuli geta lagt nafn sitt við slíkt. Ef þær ágætu konur, María og Margrét, ’ "■ vilja endilega stofna einkaskóla og halda að þær geti þannig gert betur við nemendur en aðrir kenn- arar þá eiga þær að láta hann standa undir nafni. Það hef ég lengi vitað, að blend- ingsstofnanir þær, þar sem ríkið ber útgjöld, áföll og gagnrýni en einkaaðilinn ágóða og lofsamlega umfjöllun eru vinsælar hjá sumum sjálfstæðismönnum ekki sist sí- fellujátendum frelsis og lýðræðis. Þessar stofnanir eru einkar vel til þess fallnar að benda á ógæfu ríkisafskipta og ágæti einkafram- taksins, enda óspart notaður til þess. Mér kemur því ekki á óvart > þótt stofnun eins og Tjarnarskóli geti notið stuðnings núverandi menntamálaráðuneytis, og velvild- ar menntamálaráðherra umfram aðrar menntastofnanir og verði þannig rétt ein varðan á rysjóttum ráðherraferli hans. Rétt ein varð- an á þeirri ógæfuleið að reyna að hrinda til falls opinberum almenn- um menningarstofnunum eins og ríkisútvarpinu og þvi vandaða almenna menntunarkerfi, sem bestu skólamenn og menntunar- vinir landsins hafa verið að byggja upp í meira en hálfa öld og ég fullyrði að verða megi öllum sönn- um lýðræðisþjóðum til fyrirmynd- ar. Ásgerður Jónsdóttir „Einkaskóli á ekkert erindi í grunnskólakerf- ið. Þar eiga allir að njóta sama réttar og sömu aðstöðu, sem nemendur og kennurum ber að virða með því að vinna vel og uppskera sóma- samleg Iaun.“ Ég veit að Dagfara (DV), Har- aldi Blöndal og Jóni Óttari Ragn- arssyni og fleiri vanþekkingar- mönnum um skólamál muni svelgj- ast á við þessi ummæli mín. Ég held að þeim verði ekkert meint af því. Ég undirstrikaði „vanþekk- ingarmönnum um skólamál“. Þeir eru nefnilega ótrúlega margir sem gaspra oft og mikið í skellinöðru- stil um skólamál og vita ekki öllu meira um þau en konan í Mosfells- sveit, er í samkvæmi f vor býsnað- ist yfir þeirri heimtufrekju kenn- ara að hafa svo marga nemendur í bekk, að ekki sé hægt að sinna þeim sem skyldi. Hún hafði sem sagt — og hefur kannski enn — enga hugmynd um, að það hefur verið því sem næst fyrsta og síð- asta ósk, bæn og krafa kennara og kennarasamtaka síðustu 10-20 ár að fækka í bekkjardeildum a.m.k. grunnskólanna. Fvrir tæpu ári misreiknaði fjár- málaráðherra eða fjármálaráðu- neytið laun kennara vegna mánað- arleyfa, sem eru fyrir löngu niður fallin. í umræðu borgarráðs um Tjarnarskóla höfðar Davíð Odds- son borgarstjóri til væntanlegra nýunga hans og veit því sjálfsagt ekki að flestar eru þær áður reynd- ar. Þannig er skólamálafáfræðin til húsa á jafnvel bestu bæjum. Ég þjóðarheill? óttast, að líkt sé þessu farið um allmikinn hluta landsmanna. Af skrifum þeirra Dagfara, Jóns Ótt- ars og Haralds Blöndal í DV í sumar má ráða, að með stofnun Tjarnarskóla, er sumir kalla „einkaskóla ríkisins", komi loksins sannur skóli „með kennslu við hæfi nemenda", segir Dagfari, er sýni ómerkilegheit og stöðnun annarra skóla. Ég vil segja þeim, er svona hugsa og skrifa, að nem- endur eru jafn mikilvægir fyrir góðan skóla eins og góður skóli er fyrir þá. Mín reynsla er sú, að heilbrigðir nemendur geti lært allt eða a.m.k. flest, sem þeir vilja, ætla og ástunda að læra þótt það taki að sjálfsögðu mislangan tíma fyrir einstaklingana og met ég það ekki þeim til áfellis. Ég býst við að aðstandendur Tjarnarskóla, María og Margrét, þekki einnig til þessa. Dagfari telur að Tjarnarskóli geri væntanlegum kennurum sín- um hærra undir höfði en aðrir skólar með hærri launagreiðslum. Ég tel það vera móðgun við kenn- ara, eins og þessi stofnun er í pottinn búin, að bjóða þeim upp á að gerast liðhlaupar í launabar- áttu stéttarfélaga sinna og að múta þeim til þess að reka fleyg í það skólakerfi, sem ætlar öllum sama rétt þótt seint muni takast að tryggja hann. Eins og allir foreldrar hafi ekki áhuga fyrir því að mennta börn sín sem best? Hverjir skyldu vera þar undan- þegnir? Dagfara væri nær að ræða og rita um skattlagningu peninga- flóðsins í landinu, og þá fyrst og fremst Reykjavík, til handa menntamálakerfinu og smásálar- skap mennta —'og fjármálaráðu- neytanna í þess garð. Einkaskóli á ekkert erindi í grunnskólakerfið. Þar eiga allir að njóta sama réttar og sömu aðstöðu, sem nemendum og kennurum ber að virða með því að vinna vel og uppskera sóma- samleg laun. Dagfari fullyrðir, að Tjarnar- skóli hafi á boðstólum kennslu við hæfi nemenda (og þá eflaust allra) og telur það til nýbreytni í skóla- kerfinu. Sá tekur ekki lítið upp í sig. Skólinn er ekki einu sinni hafinn. Og veit höfundur nokkuð fremur um aðra skóla? Ég leyfi mér að efast um að Tjarnarskóla sé nokkur greiði gerður með svona staðfestulausum fullyrðingum og blaðamennskufroðu. Mér dettur helst í hug að Dagfari hafi gleypt ómelt ummæli þeirra Maríu og Margrétar er þær kynntu áætlanir skólans og þ.á m. tengsl við at- vinnuvegina og atvinnukynningu sem nýung í skólum. Slíkt er raun- ar engin nýung. Fyrirmyndina sækja þær (að eigin sögn) til hins sósíalíska Neskaupstaðar og þess mæta félagshyggjufrömuðar, Gerðar Óskarsdóttur fyrrverandi skólastjóra þar. Það er að sjálfsögðu rétt og lofsvert að tileinka sér góðar stefn- ur og markmið og koma þeim á framfæri og í framkvæmd. Það vilja allir aðstandendur skóla gera, ef þeir hafa aðstöðu til. Og hér kem ég að enn einum aðstöðumun Tjarnarskóla og a.m.k. margra annarra grunnskóla og það er stærðarmunurinn. Tjarnarskóli þarf varla að lenda í vandræðum með að koma sinum fáu nemendum í atvinnukynningu. Skólinn allur er eins og einn þokkalegur grunn- skólabekkur. öðruvísi horfir með stóru skólana. „Nýjungin" þeirra Maríu og Margrétar er þrautreynt fyrirtæki í sumum skólum en strandaði á stærð bekkjanna og skólanna. Ég hef sjálf nokkra reynslu í þessu efni, því ég hef gert tilraunir til þess að kynna nemendum mínum atvinnuvegi, staði og stofnanir einkum hér áður fyrr meðan skólinn var'minni og bekkir fámennari. Atvinnurekend- ur og forsvarsmenn fyrirtækja og stofnana tóku slíkri málaleitan ætíð vel, bæði meðan þeir gátu veitt okkur viðtöku og eins síðar, er þeir þurftu að svara neitandi og sögðu, að sívaxandi aðsókn stórra skóla með stóra bekki trufl- uðu vinnufrið og afköst starfsfólks meira en góðu hófi gegndi. Það var auðskilið mál og þessar ferðir féllu niður. Ég býst við að ýmsir kenn- arar þekki þessa reynslu. Tjarnar- skóli kemst vonandi hjá henni vegna smæðar sinnar. Og vegna smæðar sinnar og skjaldarmerkis- ins einkaskóli gæti hann orðið upplagt „gæludýr" menntamála- ráðuneytisins svo og borgarstjóra, sem lítur hundrað augum hverja þá fjármuni, er renna til eins stærsta og vinsælasta skóla lands- ins, þ.e. Námsflokka Reykjavíkur, sem hann nú hefur skikkað til sambýlis við tvo aðra skóla. Vel á minnst, engum hefur dottið i hug að nefna Námsflokka Reykjavíkur einkaskóla þótt nemendur þar greiði skólagjöld og kaupi sjálfir sínar bækur. Ég hef mikið íhugað afstöðu kennara „einkaskólans" títtnefnda og hvað ráði gerðum þeirra. E.t.v. er það einkaframtakshugsjón. En ef það eru einkahagsmunir finnst mér þeir vera að bregðast stéttar- félögum sínum óminnugir þess, að sameinaðir stöndum vér, sundrað- ir föllum vér. Það má með rétti svara mér því, að það sé æðsta skylda hvers manns að sjá sér og sínum farborða. Sú hugsjón hefur þó aldrei leyst neinn sameiginleg- an vanda. Það hefur aldrei verið talið til manngildis eða til góðra siða að bjarga eigin skinni með því að bregðast öðrum. Ég vík máli mínu að mennta- málaráðherra. Ég þóttist skynja það í umræðum á Alþingi fyrir u.þ.b. tveimur árum, að ráðherr- ann hefði áhuga á sögukennslu og sögu. (Það hef ég líka). Hann ætti því að minnast þess, að menning- arríki, bæði stór og smá, hafa hrunið saman og jafnvel liðið undir lok vegna þess einkum, að þau voru orðin innbyrðis sundur- leit og klofin um efnahag, menntun og menningu. Þjóð verður því aðeins hamingjusöm og sterk, að þegnar hennar sitji við sama borð og sömu rétti þótt þeir kunni misvel að gera þeim skil og njóta þeirra. Ég hygg, að hin fræga niðurstaða um íslendinga sem hamingjusömustu þjóð í heimi sé ekki út í hött og byggist einmitt á því, að síðustu hálfa öld hefur verið lögð á það megináhersla og rækt að búa þjóðinni þann hag, er ég lýsti hér áður sem hamingjuskil- yrði þjóðar. Það hefur auðvitað ekki gerst átakalaust en þó tekist vonum framar framundir allra síðustu ár eins og könnunin sýnir. Það hlýtur því að teljast einstakt og merkilegt fyrirbæri, að mennta- málaráðherra skuli leggja hönd á plóg til þess að hrinda hamingju þjóðar sinnar. Að því er varðar hinn umdeilda Tjarnarskóla og menntamálaráð- herra sýnist mér staðan þannig, að annaðhvort er skólinn alls enginn einkaskóli vegna ríkis- framlags frá menntamálaráðherra eða menntamálaráðherra hefur brugðist þeim lögum, sem honum ber sérstaklega að vernda, því í 75. gr. grunnskólalaganna stendur: „Ekki eiga einkaskólar kröfu til styrks af almannafé." Þar sem menntamálaráðherra er lögfræðingur ætti ekki að þurfa að minna hann á, að með lögum skal land byggja en með ólögum eyða. 23.ágúst 1985 Höfundur er kennari. »_ _ — ^ I I > I I I Stubbur verður stór í Pennanum. Þegar þú ferð í Pennann að kaupa skóladótið skaltu taka með þér gula blýantsstubbinn frá því í fyrra. Þú færð nýjan blýant fyrir gamla stubbinn þinn! Þannig verður stubbur stór á skiptiblýantamarkaðin- um.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.