Morgunblaðið - 20.11.1986, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. NÓVEMBER 1986
Vestmannaeyjar:
Hraunhiti
og vindorka
Tillaga Arna Johnsen
Utandagskrárumræður á Alþingi:
Ahyggjur af hruni rækju-
stofnsins í Húnaflóa
„Alþingi ályktar að fela iðnað-
arráðherra að skipa þriggja
manna nefnd til þess að gera
úttekt á möguleikum og hag-
kvæmni á nýtingu vindorku til
húshitunar í Vestmannaeyjum og
jafnframt að kanna til hlítar
frekari nýtingu jarðhita f Eld-
fellshrauni, m.a. með athugunum
á sprungumyndun f eldstöðvun-
um“.
Svo hljóðar tillaga til þingsálykt-
unar, sem Ami Johnsen (S.-Sl.)
hefur lagt fram á Alþingi. í greinar-
gerð kemur fram að hraunhitaveit-
an í Eyjum, sem er einsdæmi í
heiminum, hafí að mestu sinnt hús-
hitun í byggðinni mörg liðin ár.
Hitinn fari hinsvegar stöðugt þver-
randi og senn verði að grípa til
nýrra ráða, rafmagns, olíu eða vind-
orku.
Vitnað er til greinargerðar Amar
Helgasonar, dósents, Raunvísinda-
stoftiun Háskólans, en þar segir
m.a. „að vindorka á eyjunum sé
langt um meiri en flest erlend vind-
orkuver búa við... Við fyrstu sýn
virðist nýting vindorku til húshitun-
ar í Vestmannaeyjum nokkuð álit-
legur kostur, en nauðsynlegt er að
Stuttar þingfréttír
Afborgunarkaup
Svavar Gestsson (Abl.-Rvk.)
og Jón Magnússon (S.-Rvk.)
hafa lagt fram frumvarp til laga
um afborgunarkaup. Frumvarp-
'* ið er endurflutt, lagt fram
óbreytt, eins og neðri deild gekk
frá því 1978-1979, en það hlaut
ekki fullnaðarafgreiðslu. Neyt-
endasamtökin mæltu með þessu
frumvarpi á sínum tíma en
Verzlunarráðið taldi frumvarpið
hafa það í för með sér að af-
borgunarkaup legðust af.
Sjúkra- og iðjuþjálf-
un
Helgi Seljan (Abl-Al.) flytur
tillögu til áskomnar á ríkis-
stjómina „að beita sér fyrir
skipulegu, samræmdu átaki til
þess að koma sem beztri sjúkra-
og iðjuþjálfun inn á heilsugæzlu-
stöðvar landsins sem allra
fyrst".
Fyrirspurnir
Steingrímur J. Sigfússon
(Abl.-Ne.) spyr utanríkisráð-
herra, hvort hann hafi heimilað
Bandaríkjaher eða Atlantshafs-
bandalaginu að heíja einhveijar
nýjar framkvæmdir síðan Al-
þingi var síðast gerð grein fyrir
þessum málum á sl. von. Hann
spyr ennfremur, hvort átt hafi
sér stað viðræður um aðild ís-
lands að mannvirkjasjóði Atl-
antshafsbandalagsins.
Sami þingmaður spyr sama
ráðherra á hvaða stigi athugan-
ir eða umleitanir um þáttöku
Bandaríkjahgrs eða Atlants-
hafsbandalagsins séu, varðandi
uppbyggingu flugvallar á Norð-
urlandi.
skoða það miklu frekar áður en
unnt er að fullyrða neitt um raun-
gildi þessarar sýnar".
I svari ráðherrans við fyrirspum
frá Haraldi Ólafssyni (F.-Rvk.)
um það hvort unnið væri að því að
fá lyfjakostnað lækkaðan, komu
fram margar nýjar upplýsingar um
opinber útgjöld vegna lyfja og lyfja-
ávísana lækna. T.a.m. upplýsti
ráðherra, að árið 1984 námu út-
gjöld sjúkrasamlaga vegna lyfja
Skýrsla Matthíasar Bjarnason-
ar, samgönguráðherra, um störf
þingmannanefndar um öryggis-
mál sjómanna, hefur verið lögð
fram á Alþingi. Nefndin skilaði
tillögum sínum að meginhluta
þegar haustið 1984 en lokskýrslu
á sl. hausti. Nefndina skipuðu:
Pétur Sigurðsson, formaður,
Arni Johnsen, Guðrún Agnars-
dóttir, Karvel Pálmason, Kol-
brún Jónsdóttir, Ólafur Þ.
Þórðarson, Stefán Guðmunds-
son, Svavar Gestsson og Valdim-
ar Indriðason. Tillögur
nefndarinnar vóru í 17 liðum og
efnislega þessar:
1) Lög um Siglingamálastofnun
ríkisins verði endurskoðuð.
2) Unanþágur til skipstjórnar-
og vélstjómarstarfa verði tíma-
bundnar, enda ætli viðkomandi
einstaklingur að leita sér frekari
menntunar í greininni.
3) Þegar á þessum vetri verði
komið á fót námskeiðum í helztu
verðstöðvum. Að því skal stefnt að
viðurkenning frá slíkum námskeið-
um verði skylda til lögskráningar á
skip. Þar verði kenndar öryggis-
greinar, bmna- og slysavarnir,
reykköfrin, auk notkunar björguna-
báta og almennrar sjókennslu.
Sérhæfð námskeið verði fyrir
áhafnir verzlunar- og farþegaskipa
verði haldin í Reykjavík.
4) Skipstjórar fylli út sérstaklega
eyðublað, hannað í samráði við
Tryggingarstofnun ríkisins, ef slys
ÞÓM)UR Skúlason (Abl.-Nv.)
kvaddi sér hljóðs utan dagskrár
á Alþingi á þriðjudaginn og gerði
að umtalsefni það sem hann
nefndi „hrun rækjustofnsins í
Húnaflóa."
Þingmaðurinn sagði, að um all-
mörg ár hefðu verið í Húnaflóa ein
gjöfulustu rækjumið við landið.
Fimm þéttbýlisstaðir við flóann
hefðu að vemlegu leyti byggt af-
komu sína á rækjuveiðum og
vinnslu. Á síðustu vertíð hefði verið
afbragðs góð veiði alveg til vertí-
ðarloka, en við rannsókn á rækju-
miðunum í haust hefði svo bmgðið
við að nánast ekkert fannst af
rækju en meira verið um þorsk-
gegnd en venja er til. í framhaldi
af því hefði verið heimilað að veiða
500 tonn af rækju og sá kvóti yrði
væntanlega búinn um næstu mán-
aðarmót. Til samanburðar benti
544 milljónum króna, en 1985 um
798 milljónum. Þetta þýðir 2.260
kr. á hvem einstakling fyrra árið,
en 3.299 seinna árið. Framreiknað
til verðlags 1985 er hér um 8,6%
hækkun að ræða.
Ráðherra sagði, að verð sérlyfja
á tímabilinu 1. janúar 1985 til 1.
janúar 1986 hefði hækkað um
eða áverkar verða á mönnum í skipi
hans.
5) Strandstöðvar, sem Tilkynn-
ingarskyldan og skip skipta við,
verði styrktar og efldar og alltaf
opnar sjómönnum vegna nauðsyn-
legs sambands þeirra við íjölskyldur
sínar.
6) Stöðugleiki allra eldri skipa
verði mældur, svo og þeirra nýrri,
hafi umtalsverðar breytingar verið
gerðar á þeim á byggingartímanum
eða síðar. Prófanir skal gera á
þyngd veiðarfærabúnaðar og settar
reglur um frágang afla í lest og á
þilfari. _
7) Ákvæði um ábyrgð skip-
asmíðastöðva, vélsmiðja og eigenda
skipa vegna breytinga á skipum og
skil á teikningum og stöðugíeikaút-
reikningi til Siglingamálastofnunar
vegna þessa verði hert.
8) Rannsóknir sjóslysa -sjópróf -
verði færðar í nútímalegt horf, sbr.
rannsóknir umferðar- og flugslysa.
9) Lokið verði við endurskoðun
laga um Landhelgisgæzlu ríkisins
á næstu vikum. í nýrri löggjöf verði
AIMfKil
þingmaðurinn á, að á haustvertíð
1985 hefðu verið veidd 1.100 tonn.
Þingmaðurinn sagði, að sjómenn
teldu sig hafa loforð fyrir því að
sérfræðingar Hafrannsóknarstofn-
unar fylgdust náið með veiðunum
og aflakvótinn yrði endurskoðaður
í framhaldi af því. Á þessari rann-
sókn hefði ekkert bólað enn þá.
Halldór Ásgrímsson, sjvarút-
vegsráðherra, sagði, að dagana
11.-15. október s.l. hefði rannsókn-
arskipið Dröfn kannað ástand
rækjustofnsins í Húnaflóa. Niður-
staðan hefði verið sú, að ástand
stofnsins virtist óvenju lélegt.
Rækjusjómenn og vinnsluaðilar við
flóann hefðu talið könnunina ófull-
nægjandi og óskað eftir að hún
yrði endurtekin. Sjávarútvegsráðu-
neytið hefði þá beitt sér fyrir nýrri
athugun rannsóknarskipsins í sam-
vinnu við sjómenn á 5 bátum, einum
28,4%. Meðaltal framfærsluvísitölu
á sama tíma væri 34,4%. Álagning
sérlyfja hefði á árinu 1985 lækkað
um tvo prósentustig, þ.e. úr 72% í
70% og hefði á þessu ári verið lækk-
uð í 68%. Jafnframt hefði heild-
söluálagning lækkað úr 18% í 17%.
Ragnhildur Helgadóttir sagði, að
á undanfömum árum hefði_ verið
fylgst náið með lyfjanotkun íslend-
inga. Ljóst væri af samanburði við
aðrar Norðurlandaþjóðir að neyslan
væri mun meiri hér á landi í sumum
lyfjaflokkum en þar. Tók hún sem
dæmi sýklalyf og greindi frá því
að 8-10 læknar í Reykjavík ávísuðu
sýklalyfjum, sem svaraði til 40%
af heildargreiðslum Sjúkrasamlags
Reykjavíkur vegna lyfja. Þetta væri
hátt hlutfall, en erfitt væri að full-
Landhelgisgæzlunni heimilað að
skyndiskoða skip á höfnum inni sem
úti á sjó. Ef um alvarelgt brot á
búnaðarreglum er að ræða er Land-
helgisgæzlunni heimilt að láta
kyrrsetja skip í höfn þar til bót
verður ráðin á.
10) Stuðlað verði að því að út-
gerðarmenn og sjómenn geri
samning um lágmarkshvíld á fiski-
og farskipum. I kjölfar þess verði
sett lög um lágmarkshvíld á skip-
um.
11) Björgunametið „Markús"
verði fyrirskipað um borð í öllum
íslenzkum skipum. Skylt verði að
nota sjálflýsandi merkingar á allan
hlífðarfatnað sjómanna og lögleidd
verði björgunar- og flotvesti með
hífingarhönkum. Björgunarvesti
verði útbúin ljósum. Skylt verði að
búa öll skip reykköfunarbúnaði.
12) Strax verði saþykktur sá
hluti alþjóðasamþykktar frá 1974
um öryggi mánnslífa á hafinu, sem
ekki hefur þegar verið sataðfestur
hér á landi.
13) Samgöngu- og sjávarútvegs-
ráðuneyti hafi forgöngu um sér-
stakan lána- og styrktarsjóð fyrir
nemendur sem ætla að heíga starf
sitt sjósókn og siglingum.
14) Öll þilfarsskip verði skylduð
til að hafa sjálfvirkan sleppibúnað
björgunarbáta.
15) Hafin verði víðtæk áróðurs-
herferð á þessu hausti í öryggismál-
um sjómanna í samráði við
Slysavamarfélag íslands o.fl.
16) Endurskoðun á lögum um
atvinnuréttindi skipstjórnarmanna
verði hraðað.
frá hverri verstöð við Húnaflóa.
Ekki hefði fundist meiri rækja en
í fyrri athuguninni, en meiri þorsk-
gegnd virtist í flóanum en oft áður.
Þá kvaðst ráðherra vilja mótmæla
þeim orðum þingmannsins, að ekk-
ert væri gert í málinu.
Margir þingmenn kvöddu sér
hljóðs og tóku undir með málshe-
§anda að hér væri um alvarlegan
vanda að ræða. Lögðu þeir áherslu
á að frekari rannsóknir yrðu gerðar
á rækjustofninum. Arni Gunnars-
son (Á.-Ne.) benti á, að líta yrði á
það sem væri að gerast í Húnaflóa
í miklu víðara samhengi. Rækja
hefði verið að hverfa úr hveijum
firðinum á fætur öðmm og nú væri
svo komið að hún væri horfin úr
Öxarfirði, Bemfirði, Skagafirði og
Tálknafirði. Hér væri því um vanda
fleiri byggðarlaga en við Húnaflóa
að ræða.
yrða nokkuð á þessu stigi um
réttmæti eða óréttmæti þessara
lyfjaávísana. Ráðherra sagði, að í
dag hefðu læknar nánast ótakmark-
aðan ávísunarrétt á ríkissjóð með
lyfjaávísunum sínum.
Þá kom það fram í svari ráð-
herra, að fjöldi lyfjaávísana lækna
(reiknað eftir rekstrarskýrslum
apóteka) hefði verið 1,1 milljón á
tímabilinu 1981-1983. Nú virtist
sem um gífurlega aukningu væri
að ræða, því 1984 væm lyijaáví-
sanir 1,2 milljónir og 1,3 milljónir
á síðasta ári. Hér væri um 18%
aukningu að ræða á tveimur' ímm.
„Varla hefur heilsufari okkar hrak-
að svo, að það eitt réttlæti þessa
aukningu," sagði Ragnhildur
Helgadóttir.
Kostnaður við tillögur nefndar-
innar verði fjármagnaður með: a)
vöxtum af gengishagnaði, b) gjaldi
á Tryggingarsjóð fiskiskipa, c) með
beinu framlagi úr ríkissjóði.
Nefndin skilaði að hluta til af sér
í októbermánuði 1984 en verklok
hennar urðu síðast liðið haust . Þá
þegar hafði ýmsu í tillögum hennar
verið hmndið í framkvæmd: Ný lög
höfðu verið samþykkt um Siglinga-
málastofnum. Námskeið haldin
fyrir skipstjómarmenn og vélstjóra.
Slysavarnarfélagið hefur annast
námskeið um björgunarbúnað
skipa. Og fleira mætti til nefna.
Neðri deild:
Sjö mín-
útna fundur
Stuttir fundir vóru í báðum
þingdeildum í gær, sjö
mínútna fundur í neðri deild
og hálftíma fundur í efri
deild.
í neðri deild vóm þijú mál á
dagskrá en aðeins eitt tekiðfyr-
ir. Fmmvarj) Jóns Magnússonar
um aðför. I efri deild vóm tvö
mál á dagskrá og annað tekið
fyrir, frumvarp Magnúsar H.
Magnússonar um kosningar til
Alþingis.
Þingflokkafundir vóm
síðdegis.
Lyfjaávísunum fjölgað um 18% á 2 árum
- Varla hefur heilsufari hrakað svo
það eitt réttlæti þetta,
sagði heilbrigðisráðherra
RAGNHILDUR Helgadóttir, heilbrigðis- og tryggingaráðherra, sagði
á Alþingi á þriðjudaginn, að lyf hefðu ekki hækkað til jafns við
aðra þætti heilbrigðisþjónustu og álagning á lyf, bæði í heildsölu
og smásölu, hefði lækkað.
ðryggismálanefnd sjómanna:
Námskeið í helztu verstöðvum
Strandstöðvar styrktar