Morgunblaðið - 28.08.1987, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 28. ÁGÚST 1987
Olafur Jónsson
læknir—
Fæddur 4. september 1924
Dáinn 17. ágúst 1987
Mér Jjykir hlýða að kveðja vin
minn, Olaf Jónsson lækni. Saman
gengum við eins konar landkynn-
ingargöngur með góðum vinum,
þijú sumur í röð, fyrsti 1979 um
Lónsöræfí norður í Fljótsdal, næsta
sumar um Austur-Strandir. Síðasta
ferðin var lengst, um ísafjörð,
Homvík, Furufjörð, gengnir Jökul-
fírðir, Höfði, Grunnavík, um
Snæfjallaströnd, endað á Bæjum,
sjö daga ferð með bakpoka, vistir,
tjöld, allt að 20 kg á mann í upp-
hafi. Slíkar langgöngur eru stund-
um erfíðar, krefjast samhjálpar og
samtaka ef vel á að takast. Skap-
höfn hvers og eins kemur berlega
í ljós. Ólafur var óvílinn, úrræða-
góiður, og ekki sfst kappsamur
ferðafélagi, örvandi og spaugsam-
ur. Úrtölur og svartsýni varð ég
aldrei var við á þeim ferðum.
Marga vini átti Ólafur meðal
flugmanna. Hann hafði far mikinn
áhuga á flugi og flugmálum yfír-
leitt, hann lærði flug og viðhélt
þeim réttindum og átti hlut í einka-
flugvél. Hann fyldist mjög vel með
rannsóknum á heilsufari flugmanna
og allri þróun og breytingum þar á
og sótti ýmis þing og ráðstefnur
lækna sem fjölluðu um heilsufar
flugmanna og ýmsar tilheyrandi
rannsóknir. Hann var trúnaðar-
læknir Félags íslenskra atvinnu-
flugmanna. Það starf var unnið af
hugsjón, því umbun hans var í engu
samræmi við tíma hans ómældan,
sem hann lagði fram þegar á þurfti
að halda til aðstoðar einstökum
flugmönnum eða við stéttarfélagið.
Hann var bakhjarl flugmanna og
gætti þess að ekki væri farið lækn-
isfræðilega offari gagnvart þessari
stétt, þar sem missir starfsskírtein-
is þýðir starfslok.
Við hittumst óvænt og urðum
síðast samferða frá Orlando í byrjun
marz sl. ásamt eiginkonu hans,
Drífu Garðarsdóttur. Þar urðu
fagnaðarfundir. Þau voru gestir
mínir í stjómklefa meðan við flug-
um yfír austurströnd Banda-
ríkjanna, heiðskírt kvöldið. Lífsgleði
og sátt við tilveruna ljómaði af þeim
að aflokinni velheppnaðri hvíldar-
ferð í Flórída.
Síðst varði mig að svo stutt væri
hjá Ólafí í „hið dimma fet“, svo
sutt í þá ferð, sem okkur öllum er
skapað að fara.
Eg kveð góðan ferðafélaga og
vin. Eiginkonu Ólafs, Drífu Garð-
arsdóttur, bömum þeirra, svo og
öllum ástvinum, votta ég dýpstu
samúð.
Ámundi H. Ólafsson
Kveðja frá Félagi íslenskra
atvinnuflugmanna
Ólafur Jónsson læknir frá
Skálavík lést á Landspítalanum
mánudaginn 17. ágúst sl. Dauða
hans bar að með skjótum hætti, þar
sem hann mun ekki hafa kennt
meins síns fyrr en stundu áður en
hann var allur.
Erfitt er að sætta sig við þegar
atorkumenn á besta aldri em svo
skyndilega burtu kallaðir, en ekki
tjáir að deila við dómarann, heldur
taka því sem að höndum ber.
Ólafur var mikill áhugamaður
um flug og allt sem að því laut.
Hann aflaði sér flugmannsréttinda
til atvinnuflugs og átti ásamt
nokkmm félögum sínum hlut í flug-
vél, sem hann notaði í frístundum
sér^til mikillar ánægju.
Árið 1974 varð Félag íslenskra
atvinnuflugmanna þeirrar gæfu
aðnjótandi að fá Ólaf til starfa sem
trúnaðarlækni. Á vegum FÍA sótti
hann margar ráðstefnur erlendis
þar sem fjallað var um heilbrigði
og heilsugæslu flugmanna. Til
marks um það traust og virðingu
sem Ólafur naut meðal starfs-
bræðra sinna var hann bæði fenginn
til fyrirlestrahalds og ráðstefnu-
stjómar.
minning
Ólafur var óþreytandi við að
beina flugmönnum inn á réttar
brautir varðandi heilsugæslu og
heilbrigt lífemi og forðaði mörgum
flugmönnum frá ótímabæmm rétt-
indamissi af heilsufarsástæðum,
með þekkingu sinni og hollráðum.
Ekki var nein lognmolla í kring-
um Ólaf. Var hann hamhleypa til
allra verka og aldrei geymt til morg-
uns það sem hægt var að gera í dag.
Þegar hinsta kallið kom var því
svarað fljótt með sömu reisn og
karlmennsku og lífshlaup hans ein-
kenndist af.
Að leiðarlokum þakkar Félag
íslenskra atvinnuflugmanna Ólafí
Jónssyni fyrir frábær störf hans í
þágu félagsins, drenglyndi og um-
hyggju fyrir félagsmönnum.
Eiginkonu Ólafs, Drífu Garðars-
dóttur, bömum, tengdasonum,
bamabömum sem og öllum vanda-
mönnum, sendum við okkar innileg-
ustu samúðarkveðjur með von um
að minningin um góðan dreng megi
verða huggun harmi gegn.
Flýt þér vinur í fegra heim
kijúptu að fótum friðarboðans
og fljúgðu á vængjum morgunroðans
meira að starfa Guðs um geim.
J.H.
Björn Guðmundsson,
Frosti Bjamason.
\
Allar árstíðir renna sitt skeið og
svo er einnig um þetta sumar.
Mannsævin lýtur sama lögmáli sem
dagar og árstíðir.
Fyrstu kynnum mínum af Ólafí
Jónssyni gleymi ég seint, það er
eins það hafí gerst í gær. Rúm 40
ár eru liðin, það er október 1946.
Tveir menn sátu í litlu herbergi í
heimavist Menntaskólans á Akur-
eyri og ræddu hvaða leið hentaði
best til árangurs í námi mínu. Ann-
ar þessara manna var faðir minn
sem að tilvísan skólameistara fékk
fund í þessu heimavistarherbergi
með 6. bekkjar stærðfræðinema
sem ætlað var að hamra fræðum í
skussann. 6. bekkjar neminn var
Ólafur Jónsson.
Ég gerði mér ekki grein fyrir því
að vináttutengsl mín við þessa tvo
menn ættu eftir að hafa djúp áhrif
á mig og að leiðsögn þeirra í gegn-
um líf mitt myndi fylgja mér fram
á þennan dag. Faðir minn fórst í
flugslysi sjö mánuðum eftir þennan
eftirminnilega fund. Ég skildi ekki
þá hversu mikla umhyggju faðir
minn bar fyrir mér. Ég nýtti þetta
tækifæri ekki sem skyldi. En leið-
sögn og vináttu Ólafs hef ég notið
alla tíð. Fór minna fyrir kennslu
þennan vetur, meira í umræður um
landsins gagn og nauðsynjar.
Þegar ég rilja upp kynni mín af
Ólafí Jónssyni finn ég hversu heil-
steyptur og góður maður hann var.
Vinátta okkar hefur haldist óslit-
in fram á þennan dag. Hann kom
til dyranna eins og hann var klædd-
ur. Margoft ræddi ég við hann um
ýmis vandamál sem ég átti við að
glíma. Ætíð fór ég sáttari af hans
fundi því að ég vissi að hann réði
mér heilt. Ég er honum þakklátur
fyrir umhyggju hans fyrir mér.
Ég hef oft hugleitt í hveiju vin-
átta okkar Ólafs fólst. Oftast var
það ég sem leitaði ásjár hjá Ólafí
með hin ýmsu vandamál. Af kynn-
um mínum við Ólaf veit ég að í
huga hans var vinskapur, gagn-
kvæmt traust og einlægni. Ég
gleymi ekki samhygð þeirri sem
Ölafur gaf hvort sem um meðbyr
var að ræða eða ekki. Ólafur ætlað-
ist ekki til annarra launa en
gagnkvæmrar vináttu. Þess vegna
var hann og mun ætíð vera í huga
mér vinur sem aldrei brást.
Þegar Ólafur og Drífa misstu son
sinn í slysi fyrir fáum árum man
ég hversu mikla löngun ég hafði
til að gera eitthvað til að létta þeim
sorgina. Ég fór til Ólafs og fann
hinn þungbæra harm sem hann
bar. Af fundi Ólafs þennan dag fór
ég sem þiggjandi ekki sem gefandi
eins og ætla mætti. Þannig var
Ólafur.
Fundurinn í litla herberginu í
MA fyrir rúmum 40 árum var und-
anfari meira en undirbúnings að
námi mínu. Fastmælum var bundið
að Ólafur leigði herbergi á heimili
foreldra minna að ári liðnu er Ólaf-
ur færi til háskólanáms í Reykjavík.
Þrátt fyrir þær breytingar á högum
móður minnar sem var orðin ekkja,
hélst það samkomulag. Var það
upphaf vináttu Ólafs og flölskyldu
minnar á Vesturgötu 19. Verður
Ólafí aldrei fullþakkað fyrir alla þá
umhyggju og góðsemi er hann sýndi
móður minni alla tíð og hversu vel
hann reyndist henni er hún lá bana-
leguna. Þar skorti ekki hjálparvilja
og hjartahlýju. Ólafur var einn af
okkur.
Ég sendi Drífu og bömum þeirra
hugheilar kveðjur frá okkur í „Vest-
urgötu-flölskyldunni" og minnumst
þess að eftir lifír minning mæt um
góðan, bjartan og hjálpsaman
mann.
Hreinn Þ. Garðarsson
Margir dagar af þessu sumri
hafa fært okkur fleiri sólskins-
stundir en mörg undanfarin sumur.
Sólardagar með logni og 16—20
stiga hita. Gróður jarðar hefur náð
meiri vexti en oft áður, umhverfíð
hefur allt náð þeirri fullkomnun sem
best getur orðið. Það er gaman á
góðviðriskveldi að afloknum dags-
verkum að líta hér í kringum sig.
Ævinlega lítur maður hér um slóð-
ir á tign okkar héraðs Snæfellsjök-
ul. Sé hann hreinn og heiður að
kveldi boðar það gott veður næsta
dag. Það getur líka verið ógleyman-
leg stund á kyrri og lognblíðri
sumarkvöldstund að sjá renna í hlað
bfl með góðum gestum. í dagbók
minni stendur 2. ágúst sl.: „Gott
og hlýtt veður, hiti 16-17 stig. Ynd-
islegir gestir komu í kvöld og gistu,
seint gengið til náða.“ Þessir góðu
gestir voru hjónin Ólafur Jónsson
læknir og kona hans, Drífa Garð-
arsdóttir. Nokkur ár hafa liðið síðan
þau komu hér, var því margt að
spjalla og riíjaðar upp góðar minn-
ingar frá liðinni tíð við Djúp. —
Einmitt þennan dag komu þau vest-
an frá Skálavík, þeim stað sem
Ólafí var kærari en flestir aðrir.
Þar sem æsku og unglingsárum var
slitið á miklu menningarheimili afa
hans, Ólafs Ólafssonar, bónda í
Skálavík. Ólafur hafði orð á hversu
vel Skálavík væri setin af þeim
hjónum sem þar búa nú. Nóttin leið
og næsti dagur kom, 3. ágúst,
mánudagur. Ólafur passaði að
koma á réttum tíma á fætur, endur-
hvfldur eftir langa keyrslu fyrri
dags. í honum blundaði sveita- og
bóndaeðlið. Hann fylgdist með
mjólkun kúnna og hvemig mjólkin
væri meðhöndluð. Allt hreif huga
hans. Síðan fórum við að Minni-
Borg, þar sem refabú er stundað.
Hann vildi fræðast um hvemig sú
atvinnugrein gengi fyrir sig. Allt
var iðandi af lífí í refabúinu því þá
stóð yfír morgunmáltíð. Hann vildi
festa þessa komu sína á refabúið á
fílmu — kvikmyndaði allt sem hann
sá þar. Síðan snæddu þessir góðu
gestir okkar hádegisverð. Að máltíð
lokinni hefur hann orð á, að á kom-
andi hausti ætli hann að koma
aftur, „þá verða þeir með mér Run-
ólfur og Friðrik". Þessa tryggu vini
mína hlakkaði ég til að fá í heim-
sókn, svo sterkum böndum er
vinátta okkar bundin. Allar fyrir-
ætlanir geta brugðist og svo fór nú
í þetta sinn. Runójfur Þórarinsson,
vinur og félagi Ólafs, hringir til
mín árla dags þann 18. ág. sl. og
tilkynnir okkur að Ólafur hafí and-
ast að kveldi dags þann 17 ágúst.
Sú frétt snart mig djúpt, þessu átti
ég ekki von á. En allt er hverfult
í okkar heimi, við emm í heiminn
borin til þess að lifa og deyja, því
kalli sleppur enginn frá. — Minning
um þennan mæta mann er kannski
ljúfust, er ég hef riljað upp síðustu
samverustundir okkar. Einmitt þær
sem bundnar eru komu hans hingað
á mitt heimili. Samfylgd hans frá
æskuárum við Djúp er mér kær,
Ólafur var þannig manngerð að
hann kom fram eins og hans innri
maður gaf til kynna. Hann var
prúðmenni í bestu merkingu þess
orðs, hann var fróðleiksfús og vildi
hafa náið samband við sína vini og
vildi greiða götu þeirra á sérstakan
hátt. Skulu honum hér með færðar
miklar þakkir fyrir hversu röskur
og ólatur hann var að koma vinum
sínum, sem til hans leituðu, til lækn-
ishjálpar. Allt fannst honum jafnvel
skylda sín að gjöra, því læknisstarf-
ið er margþætt, manngæska og
trygglyndi er kannski einn þáttur
í þessari fræðigrein. Þessum þætti
í starfí sínu hafði Ólafur mikla
ánægju af, því í hjarta hans blund-
aði sú blíða að fóm hans til
náungans var hans innri þrá til
þess að láta gott af sér leiða. Af
slíkum manni er mikil eftirsjá.
Ólafur var fæddur 4. september
1924 í Skálavík við ísafjarðardjúp.
Móðir hans var Kristín Ólafsdóttir
Ólafssonar, bónda í Skálavík. Faðir
hans var Jón Benediktsson, læknir
og tannlæknir, síðast í Reykjavík.
Þau em bæði látin. Ólafur ólst upp
hjá afa sínum og nafna í Skálavík.
Þar hlaut Ólafur gott uppeldi, enda
augasteinn afa síns. Ólafur var
ágætur námsmaður, varð stúdent
frá Menntaskólanum á Akureyri
1947. Síðan hóf hann nám í læknis-
fræði við Háskóla íslands. Að námi
loknu þar dvaldi hann um nokkur
ár í Bandaríkjunum og hlaut síðan
viðurkenningu sem sérfræðingur í
lyflækningum, sérstaklega í melt-
ingarsjúkdómum.
Þann 11. september 1954 kvænt-
ist hann Drífii Garðarsdóttur frá
Patreksfírði, mikilhæfri ágætis-
konu, sem bjó þeim fagurt heimili
og er einstök tryggðar- og gæða-
kona í bestu merkingu þess orðs.
Þau eignuðust ijögur böm, son sinn
Ólaf misstu þau af slysförum í
blóma lífsins. Eftir lifa dætumar
Edda og Kristín Helga og sonurinn
Garðar. Öll em bömin vel af guði
gerð og traust fólk.
Þegar ég nú kveð minn kæra
v'in, er margt sem á hugann leitar,
tryggðin og greiðasemin em
kannski efst í huga. í lífsbók Ólafs
er enga blaðsíðu auða að fínna. Þar
hefur trygglyndi og drengskapur
verið í heiðri hafður. Margir sakna
nú þessa mæta manns. Mestur er
þó söknuður eiginkonu og barna,
en vestfirsk byggð hefur líka misst
tiyggan vin. Innilegar samúðar-
kveðjur frá mér og minni konu.
Guð blessi minningu góðs vinar.
Páll Pálsson, Borg.
Mér hefur sjaldan bmgðið meira
en þegar Aðalgeir Kristjánsson
hringdi til mín laust eftir klukkan
tíu mánudagskvöldið 17. ágúst
síðastliðinn og skýrði mér frá því
að vinur okkar, Ólafur Jónsson
læknir, hefði verið fluttur fársjúkur
á Landspítala og væri þá jafnvel
látinn. Tæpri hálfri klukkustund
síðar staðfesti hann að svo væri.
Fyrr um daginn höfðum við verið
við jarðarför frænku hans, Stein-
unnar Bjamadóttur, í Fossvogs-
kirkju, og var hann þá með glöðu
yfírbragði, er við kvöddumst þar
um klukkan fjögur. Það reyndist
vera hinzta kveðjan. Að fímm
stundum liðnum var hann látinn.
Svo stórt var höggvið.
Ólafur Jónsson var fæddur í
Skálavík í Mjóafirði við ísafjarðar-
djúp 4. september 1924.
Foreldrar hans vom Kristín Ól-
afsdóttir, Ólafssonar bónda í
Skálavík, og Jón Benediktsson, þá
héraðslæknir í Nauteyrarhéraði.
Ólafur ólst upp í Skálavík hjá
Ólafí afa sínum í miklu eftirlæti og
átti þar glaða æsku. Fjölmenni var
jafnan í heimili, enda búið eitt það
stærsta þar í sveit og Ólafur bóndi
mikill framkvæmdamaður. Gest-
kvæmt var þar löngum, því að
margir áttu þangað erindi. Þar var
t.d. um nær aldarfjórðungs skeið
eina símaþjónusta hreppsins.
Ólafur vandist snemma almenn-
um sveitastörfum og lék honum
allt í höndum, einkum þó öll vél-
tækni.
Um og eftir 1940 fengu allmarg-
ir bændur þar í sveit sér vindraf-
stöðvar, en þeim hætti nokkuð til
að bila, og vom þá ekki aðrir lagn-
ari að gera við þær en Ólafur, og
þá hann aldrei greiðslu fyrir af
sveitungum sínum.
Það hef ég fyrir satt að Ólafur,
afí hans, hafi ætlað honum að taka
við búi af sér í Skálavík, enda var
þá Geir, yngri dóttursonur hans,
enn í æsku og því allt óráðnara um
framtíð hans. En hugur Ólafs stóð
til mennta. Hann hóf nám utan-
skóla í 2. bekk Menntaskólans á
Akureyri í ársbyijun 1943. Man ég
enn þegar hann gekk fyrir mig á
Rauðará, þar sem ég bjó í heima-
vist skólans, í fylgd Sigurðar
skólameistara og skýrði mér frá
þessari fyrirætlan sinni. Varð þar
fagnaðarfundur. Hann lauk stúd-
entsprófí úr stærðfræðideild skól-
ans vorið 1947.
Var hann þá nokkuð óráðinn
hvort heldur hann færi í nám í verk-
fræði eða læknisfræði, en læknis-
fræði varð fyrir valinu og lauk hann
prófí í þeirri grein frá Háskóla ís-
lands með góðri 1. einkunn vorið
1955.
Að prófí loknu starfaði hann sem
aðstoðarlæknir um skeið — eða þar
til hann hélt til Bandaríkjanna
sumarið 1957 til náms í lyflæknis-
fræði, einkum þó meltingarsjúk-
dómum. Þar var hann við nám og
störf um nær 3ja ára skeið. Hann
var viðurkenndur sérfræðingur í
fyrmefndum greinum í ágústmán-
uði árið 1960.
Eftir heimkomuna var hann að-
stoðarlæknir við lyflæknisdeild
Landspítalans í tæp tvö ár, en hef-
ur síðan rekið lækningastofu í
Reykjavík, lengst af í Domus
Medica. M.a. hefur hann verið trún-
aðarlæknir Félags íslenzkra at-
vinnuflugmanna og Álversins í
Straumsvík um árabil.
Hann var vinsæll og vel metinn
læknir, fljótur að átta sig á hlutum
og ötull við að koma sjúklingum
sínum á sjúkrahús, ef hann taldi
alvöru á ferðum.
Ólafur var maður fríður sýnum
og bjartur yfírlitum, góður meðal-
maður á hæð, vel á sig kominn og
einstakt snyrtimenni á allan hátt.
Hann var glaður og óvílsamur og
stundum glettinn í orði í góðra vina
hópi. Góðlátleg stríðni var honum
eðlislæg. Hann hafði eindregnar
skoðanir á mönnum og málefnum
og lét þær í ljós af hispursleysi.
Hann var góður félagsmálamaður
og áhugasamur og virkur stuðn-
ingsmaður Félags Djúpmanna í
Reykjavík.
Hann var gestrisinn höfðingi
heim að sækja og sátum við frænd-
ur og vinir hans marga góða
matarveizlu á rausnarheimili þeirra
hjóna. Þau voru mjög samhent um
allan myndarskap. Fjárhagur hans
var að vísu rúmur og gat hann því
veitt sér marga hluti. Ágætt bóka-
safn átti hann. Batt hann flestar
eða allar bækur sínar sjálfur. Bók-
band lærði hann hjá þeim kunna
bókamanni, Helga Tryggvasyni, og
var haft eftir honum að hann hefði
aldrei haft jafnmikilvirkan og vel-
virkan nemenda sem Ólaf.
Málverk eftir ýmsa þekktustu
málara okkar prýddu þar margan
vegg, enda var Ólafur fagurkeri.
Menningarblær lék þar um salar-
kynni.
Ýmis áhugamál hafði Ólafur, en
flugið mun þó hafa heillað hann
mest. Á fimmtugsaldri hóf hann að
læra flug og lauk atvinnuflug-
mannsprófi með blindflugsréttind-
um. Hann átti hlut í flugvél og
naut þess mjög að bregða sér í flug-
ferð og njóta útsýnis yfír fagra
byggð á björtum degi.
Svo sem áður getur ólst Ólafur