Morgunblaðið - 12.11.1987, Side 58

65 5ta8M3VÖVt .SI StUOAQUTMMia ,<UOLfuI8VFJOHOt
58 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. NÓVEMBER 1987
Óstjórn og efnahagslegur
glundroði kemur Afríku í koll
- er skoðun pólitísks flóttamans frá Tansaníu sem nú dvelur hér á landi
Ludovick Mwijage horfir björtum augum á tilveruna þrátt fyrir að
framtíð hans sé óviss
Ludovick Mwijage er 36 ára
gamall kennari frá Tansaníu.
Hann var starfandi sem slikur í
heimabæ sinum þegar hann flúði
land til Kenya í janúar árið 1983.
Þaðan fór hann til Swazilands,
hvar hann dvaldi í tæpt ár á
meðan hann beið eftir leyfi til
að fara til Kanada. Hann komst
aldrei þangað, þar sem honum
var rænt skömmu fyrir brott-
förina af löndum sinum. Þeir
fluttu hann aftur til Tansínu og
héldu honum þar í stofufangelsi
í tvö ár. Þegar hann losnaði úr
því flúði hann yfir til Ruanda,
en síðan hefur hann dvalið sem
póiitiskur flóttamaður i Portúgal
og Þýskalandi. Til íslands kom
hann fyrir mánuði síðan og star-
far nú i verksmiðju Álafoss.
Blaðamanni lék forvitni á að fá að
vita meira um Ludovick Mwijage
og kom því að máli við hann og
bað hann að segja nánar frá ástæð-
unni fyrir flóttanum og ástandinu
í Tansaníu.
Ludovick sagðist hafa tekið þá
ákvörðun að flýja þegar stjómvöld
hófu óskipulagðar handtökur í fæð-
ingarbæ hans, Bukoba og öðrum
bæjum í nágrenninu, af ótta við
andstöðu íbúanna gegn stjóminni
og aðgerðir til mótmæla. Þeir sem
handteknir voru voru allir meðlimir
í samtökum er kalla sig „Sameigin-
lega bandamenn fyrir lýðræði og
mannréttindum í Tansaníu",
skammstöfuð NUNA, og beijast,
eins og nafnið gefur til kynna, fyr-
ir bættum lqörum og frelsi fólks í
Tansaníu. Ludovick segist hafa ver-
ið virkur meðliðmur í samtökunum
frá stofnun þeirra árið 1980. Hann
sagði að þeir sem væru starfandi í
samtökunum væra óánægðir með
þá þróun, sem átt hefur sér stað í
landinu frá því sósíalistar tóku völd-
in árið 1967.
Hlaut menntun í bresk-
um trúðboðsskólum
Á nýlendutímunum réðu Bretar
yfír svæðum í norðvestur hluta
Tansaníu, en Arabar við ströndina.
Ludovick er frá bænum Bukoba í
norðurhluta landsins, en þar réðu
Bretar á nýlendutímunum. Hann
sagði að þeir hefðu staðið að ýmsum
framkvæmdum auk þess sem þeir
ráku trúboðsskóla. Sjálfur segist
hann hafí hlotið sína menntun í
breskum skólum.
„Arabamir voru lfka með skóla
á sínu yfírráðasvæði, en þar var
aðal áherslan lögð á að kenna kór-
aninn og í dag er gífurlegur munur
á þessum svæðum hvað varðar al-
menna þekkingu íbúanna. Það
versta er að núverandi stjómvöld
virðast ætla að feta í sömu fótspor
og stuðla þannig að almennum
menntunar- og þekkingarskorti í
landinu. Ég sagði þvert nei þegar
þeir vildu að við legðum meiri
áherslu á kennslu í marxískum
fræðum í þeim skóla þar sem ég
starfaði, en t.d. í efíiafræði og
stærðfræði. Það er ekki hægt að
starfrækja skóla þannig að ekki sé
lögð áherslan á nema eina grein.
Ég vil að fólkið öðlist góða almenna
þekkingu og menntun. “
Sósíalismi á ekki erindi
við Afríkubúa
Ludovick heldur áfram og gagn-
rýnir ýmislegt fleira í stefnu stjóm-
valda annað en það sem viðkemur
skólamálum.
„Ég er ekki ánægður með þá
þróun mála sem á sér ekki einung-
is stað í Tansaníu heldur í öllum
ríkjum Afríku sem tekið hafa upp
sósíalíska stefnu. Sósalisminn á
ekki heima í Afríku, a.m.k. ekki í
þeirri mynd sem þekkist í Evrópu.
Hann boðar að allir skuli vera jafn-
ir og ekki eiga neinar eignir umfram
aðra og það þýðir ekki fyrir stjón-
vöid í Tansaníu, að boða slíka stefnu
því þetta á ekki við um Afríkubúa
yfírleitt. Það þýðir ekki að segja
fólki sem aldrei hefur átt neinar
eigur að það eigi að losa sig við
eitthvað sem það hefur aldrei átt.
Þó til hafí verið menn sem átt hafa
eignir og verið ríkir í Afríku þá
hafa það að aðallega verið hvítir
menn. Svo það þýðir ekki að segja
fólki að það megi ekki eiga eitthvað
sem það hefur aldrei átt.“
Efnahagsmálin í ólestri
Ludovick er mikið niðri fyrir þeg-
ar hann talar um hvemig sósíalistar
hafa farið með mörg ríki Afríku.
„Erlend fjárfesting hvarf úr landinu
þegar fyrirtæki vora þjóðnýtt. Fram
til 1967 var efnahagur Tansaníu
stöðugur, en þegar sósíalstar tóku
að þjóðnýta allt misstu þeir stjóm-
ina á efnahagsmálunum og þegar
srjómvöld hafa misst efnaþagstökin
í landinu hrinur ríkið. Ég vil að
erlendir aðilar t.d. Bandaríkjamenn
fái að fjárfesta í Tansaníu og hleypa
þannig erlendu fjármagni inn í
landið til að nota til uppbyggingar,
en á það mega stjómvöld auðvitað
ekki heyra minnst. Það sem þau
gera núna þegar allt er komið í
óefni með efnahag þjóðarinnar, er
að þau fara til Vesturlanda og
heimta af þeim þróunaraðstoð. Þeir
ætlast til þess að það sem þeir hafa
eyðilagt á síðustu fímmtán áram
verði byggt upp á 1 - 2 áram. Það
gengur auðvitað ekki. Það tekur
langan tíma að rétta efnahaginn
við eftir það áfall sem hann hefur
orðið fyrir eftir óstjóm síðustu ára
og það á ekki bara við um Tans-
aníu. í mörgum ríkjum er efnahags-
legur glundroði. Það er bara hugsað
um völd, en kjör fólksins í landinu
skipta engu máli. Þess vegna svelta
svona mörg ríki í Afríku og nú er
svo komið að þau komast hreinlega
ekki af án aðstoðar frá Vesturlönd-
um.“
„Eig’um ekki að þurfa
að beiðast ölmusu“
Þegar Ludovick er spurður að
því hvort hann vilji fá kapítalíska
stjóm, þá brosir hann og segir það
ekki vera málið heldur það, að
Afríkubúar sýni að þeir geti séð um
sig sjálfír með sínum aðferðum. „Ég
vil sjá velmegun og vöxt á sviði
framleiðslu og ræktunnar."
„Þau fyrirtæki sem fyrir era era
ekki nýtt sem skildi, fólk má ekki
rækta jörðina eins og það hefur
alltaf gert, því allt á að vera undir
sameiginlegri stjóm, sem ekki er
nein stjóm. Síðan fara þessir menn
til Vesturlanda og segja „við svelt-
um, við eram fátæk“ og heimta
hjálp. Aðstoð og mat. Þannig hafa
ríkin í Afríku orðið að betlurum í
stað þess að hjálpa sér sjálf. Það
er nóg af ræktanlegu landi. Það era
plöntur í héraðum eins og því sem
ég kem frá sem þola það að ekki
rignir í langan tíma. Þessar plöntur
era kallaðar „drought resistant
crops".
„Þessi óstjóm gefur ekki góða
mjmd af Afríku gagnvart öðram
ríkjum heims. Menn komast til vald
með vopnum. Ef einhver sækist
eftir völdum þá er bara gripið til
vopna og síðan gera þessir menn
ekkert fyrir fólkið í landinu. Það
fær ekki einu sinni að rækta jörðina
og sveltur þess vegna. Síðan fara
þeir til Vesturlanda og betla um
hjálp. Það er fáránlegt að svartir
menn skuli vera að skjóta hver
annan og það jafnvel landa sína á
meðan Bretar og aðrar nýlendu-
þjóðir þurftu ekki að beita vopnum
til að fá vilja sínum framgengt.
Menn vora óhultir, en um leið og
við fáum völdin í okkar hendur tök-
um við að skjóta hvert annað. Núna
er menn t.a.m. ekki öraggir í Tans-
aníu, því ef stjómvöld hafa einhvem
granaðan um andstöðu geta menn
átt von á því vera leiddir burt um
miðjar nætur með bundið fyrir aug-
VERZLUNARSKOLIISLANDS
JORD-
tvinnsla
j7.tl9.,20
19-22.
I
inar.
riðriksdóUir.
STOP

DbASEii,+
w. /0-75. n°V-
t^lð.beinandi-
’3°rtur Kristjánsson
f

DBASE111+
forritun
Tími: 28., 29. nóv.
kl. 10-15.
Leiðbeinandi:
Þórður Kristjánsson.
OFANLEITI 1
SÍMI: 688400
OPU
f/árhagsb
Tími' 21., 22. i
kl. 18-21
Leiðbeinandi:
Andri Ragnars
VÉLRITUN-
Tími:23.,24.,25.,26„
30. nóv. og 1 „
des. kl. 19-21.
Leiðbeinandi: Kristin
Jónsdóttir, kennari.
TÖLVUR - byrjendanámskeið
Tími: Námsk. 1 16. nóv. kl. 15-19 og 18., 20. nóv. kl. 15-18.
Námsk. 2 28. 29. nóv. kl. 10-15.
Námsk.3.1.deskl. 18-22og 2., 3. deskl. 18-21.
Leiðbeinandi: Örn Arason.
innritun á staðnum og
ísíma miðvikudaga til
fimmtudaga kl. 14-20.
F
WlffMttron
Snæfells- og Hnappadalssýsla:
Byggðum býlum fækkar
Stykkishólmi.
ÞEIM fækkar byggðu býlunum
hér í sýslu sem fyrir tæpri hálfri
öld höfðu sitt lifibrauð af land-
BV
Rofmagns
oghaml-
lyttarar
Liprir og
handhægir.
Lyftigeta:
500-2000 kíló.
Lyftihæð upp í
6 metra.
Mjóar akslurs-
leiðir.
Veitum fúslega
allarupplýsingar.
UMBODS OG HEILDVERSLUN
BÍLDSHÖFDA 16 SÍML6724 44
búaði, þeim sem eijuðu og
breyttu landi í gróðursvæði.
Fréttaritara telst til að þau sem
hafa farið í eyði þau 45 ár sem
hann hefur átt heima á Snæfells-
nesi séu komin yfir 150 í þeim
12 hreppum sem mynda Snæ-
fellsnes- og Hnappadalssýslu og
þeim hreppum fjölgi sem geta
þurft að sameinast öðrum vegna
fólksfæðar.
Skógarstrandarhreppur, sem
taldi þá um 200 fDÚa bæði í eyjum
og á landi, taldi í ársbyijun milli
70 og 80 íbúa, en á þessu ári hafa
tvær góðar jarðir, Keisbakki og
Valshamar, farið í eyði og ekki vit-
að hvort þar hefst byggð að nýju.
Þegar fréttaritari ræddi þessi mál
við oddvita sveitarinnar, Guðmund
Jónsson á Emmubergi, var honum
þungt í huga er hann leit til framtí-
ðarinnar. Fróðárhreppur taldi þá
um 100 íbúa, en nú munu þeir vera
komnir niður fyrir 30. Samkvæmt
lögum verður því að sameina hann
öðrum og er það nú í athugun.
Fleiri hreppar era með þverrandi
byggð og fækkandi íbúa.
Öll landsbyggðin mun hafa sama
að segja og er uggur í mörgum er
þeir sjá þar dvínandi mannskap
þrátt fyrir ýmsa möguleika til bætt-
ari atvinnuhátta.
Kauptúnin og kaupstaðimir á
Snæfellsnesi hafa ekki aukið neitt
að ráði íbúatölu og sumir jafnvel
með minni íbúafjölda síðast en árið
áður.

— Árni