Morgunblaðið - 27.11.1987, Side 51

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. NÓVEMBER 1987
51
Karvel gagnrýnir skattahugmyndir fjármálaráðherra:
Nauðsynlegt að fækka undan-
þágum og breikka skattstofn
- til að styrkja skatteftirlit og sporna gegn undandrætti
Stefndi í 7.500 m.kr. ríkissjóðshalla 1988, sagði fjármálaráðherra
Nokkrar orðahnippingar urðu
milli Jóns Baldvins Hannibals-
sonar, fjármálaráðherra, og
Karvels Pálmasonar (A/Vf), er
ráðherrann mælti fyrir frum-
varpi til staðfestingar á bráða-
birgðalögum um ráðstafanir í
fjármálum í efri deild Alþingis í
fyrradag.
Fjármálaráðherra gerði fyrst
grein fyrir efnisatriðum bráða-
birgðalaganna:
1) Dregið er úr undanþágum frá
söluskatti. Sérstakur söluskattur
(10%) leggst á matvæli og þjónustu
sérfræðinga. Þetta er gert, sagði
ráðherra, til að koma betur við eftir-
liti með innheimtu söluskatts og
sporna gegn skattsvikum.
2) Lagður er á nýr þungaskattur
á bifreiðir.
3) Barnabótaauki og bætur al-
mannatrygginga hækka til móts við
vej-hækkunaráhrif söluskattsins.
4) Lagður er sérstakur skattur á
erlendar tántökur, til að spoma
gegn erlendri skuldasöfnun.
5) Áhættugjöld vegna ríkis-
ábyrgða eru hækkuð í sama til-
gangi.
6) Tollur á fjórhjól er hækkaður
úr 10% í 90%.
Karvel Pálmason (A/Vf) lýsti
yfir andstöðu við „suma þætti“
bráðabirgðalaganna, einkum mat-
arskattinn. Hann komi verst við þá
sem sízt skyldi. Karvel sagði skatt
af þessu tagi torvelda gerð kjara-
samninga, sem framundan væru.
Fjármálaráðherra og ríkisstjómin
eigi að endurskoða afstöðu sína í
þessu máli, hætta við skattinn eða
koma með ótvíræðar tekjujöfnun-
artillögur til mótvægis við áhrif
skattsins á framfærslu heimilanna.
Jón Baldvin Hannibalsson,
íj'ármálaráðherra, sagði hliðarráð-
stafanir hafa fylgt bráðabirgðalög-
unum: 200 m.kr. hækkun á
bamabótaauka og 100 m.kr. hækk-
un á bótagreiðslum almannatrygg-
inga. Þetta eigi þingmanninum að
vera kunnugt um.
Síðan vék ráðherra að breyting-
um, sem fyrirhugaðar eru, bæði á
tollum og vörugjaldi, sem hann
sagði leiða til lækkunar á verði
neyzluvamings.
Meginatriðið er, sagði ráðherra,
að varðveita þann kaupmáttarauka,
sem náðst hefur á þessu ári og
nemur ekki minna en 16-17% að
meðaltali fremur en að horfa upp
á að hann eyðist í nýrri kollsteypu.
Ráðherrann sagði Alþýðuflokk-
inn hafa lagt áherzlu á það í
kosningastefnuskrá, að endurskoða
þurfí tekjuöflunarkerfi ríkisins í
heild, m.a. með fækkun á undan-
þágum í söluskatti, breikkun
skattstofns og lækkunar skattpró-
sentu. Þetta var sérstaklega rök-
stutt með vísan til skattsvikaskýrsl-
unnar svokölluðu, sem unnin var
undir verkstjóm framkvæmdastjóra
verkamannafélagsins Dagsbrúnar.
Júlíus Sólnes (B/Rn) sagði þing-
heim enn einu sinni hafa orðið vitni
að upphlaupi meðal stjómarþing-
manna. Einn stjórnarþingmaður
hefði komið í ræðustól til að gagn-
rýna heiftarlega stjómarfrumvarp,
sem flokksbróðir hans, ijármálaráð-
herrann, væri að leggja fram.
Júlíus vitnaði og til ummæla
Eyjólfs Konráðs Jónssonar í Morg-
unblaðinu, þar sem sagt væri, að
fjárlagafrumvarpið hafi ekki verið
formlega samþykkt í þingflokki
sjálfstæðismanna.
Hann sagði gerðir stjórnarinnar
allar miða að því að auka álögur.
„Ég býð ekki í það að vera þjóð-
félagsþegn á íslandi á vormánuð-
um.“
Skúli Alexandersson (Abl/Vl)
sagði að þetta fyrsta frumvarp Al-
þýðuflokksins yrði fyrst og fremst
frægt fyrir matarskattinn . . .
Fyrstu ráð Alþýðuflokksins til þess
að breyta ijármálastöðu í þjóðfélag-
inu væm að leggja á almennan
matarskatt.
Halldór Blöndal (S/Ne) mót-
mælti því, sem hann taldi hafa
komið fram í ræðu fjármálaráð-
herra, að verið væri að framfylgja
sérstefnu Alþýðuflokksins með end-
urskoðun á tekjuöflunarkerfi ríkis-
ins og í peningamálastjórnun. Verið
væri að vinna áfram að því umbóta-
starfí í peningakerfinu, sagði
þingmaðurinn, sem hafíð hefði ver-
ið af fyrri ríkisstjóm. Menn væru
auðvitað ánægðir með að fá jafn
röskan mann og fjármálaráðherra
til að hjálpa við að vinna þau verk.
Þegar þingmeirihluti er rúmur,
sagði Halldór, vill það brenna við
að einstakir stjórnarþingmenn leyfi
sér ýmislegt fremur en þegar
stjómarmeirihluti er naumur. Þing-
maðurinn vék í því sambandi að
afstöðu Karvels Pálmasonar (A/Vf)
og Eyjólfs Konráðs Jónssonar (S/
Rvk), en sá síðamefndi vilji ganga
skemur í álagningu opinberra
gjalda en nú er stefnt að.
Halldór kvaðst deila þeim
áhyggjum með fjármálaráðherra,
hver þróun verði í kjaramálum.
Ljóst sé að hvorki útflutningsat-
vinnuvegir né gengi krónunnar þoli
miklar krónutöluhækanir, eins og
allt sé í pottinn búið.
Karvel Pálmason sagði, í tilefni
af ræðu Júlíusar Sólnes, að sam-
kvæmt stjórnarskrá lýðveldisins
væri frumskylda hvers þingmanns
að fylgja sannfæringu sinni.
Karvel sagði það koma úr hörð-
ustu átt þegar þingmaður Alþýðu-
bandalags, Skúli Alexandersson,
væri að tala um innanflokksátök í
öðrum flokkum.
Karvel sagði að ákvörðun um
matarskatt núna um áramótin, við
ríkjandi kringumstæður, _ greiddi
sízt götu kjarasamninga. Ég vænti
þess fastlega, sagði hann, að ríkis-
stjómin, og þá með forgöngu
ijármálaráðherra, taki á þeim aðil-
um, sem hlut eigi að undandrætti
í skattheimtu. Því yrði ekki unað
öllu lengur að alltaf væri byijað á
launamanninum en hinum sleppt.
Karvel vék loks að launaskriði,
sem verið hafí í landinu, og hélt
því fram, að fyrrverandi ríkisstjórn
og fyrrverandi fjármálaráðherra
hefðu hleypt þessari skriðu af stað
fyrir síðustu kosningar með samn-
ingunum við opinbera starfsmenn,
sem verið hafi nánast svik við Al-
þýðusamband íslands og þau félög
sem nýbúin vóru að semja áður.
Eyjólfur Konráð Jónsson (S/
Rvk) sagði að þegar fyrrverandi
stjórn hafi verið mynduð, hafi hann
gert það að algjöru skilyrði fyrir
stuðningi við hana, að í fyrsta lið
svonefndra mildandi aðgerða stæði
að tollar og skattar sem leggjast
ættu með miklum þunga á brýnustu
nauðsynjar yrðu mjög lækkaðir.
Þetta samþykktu allir þingmenn
Sjálfstæðisflokks og Framsóknar-
flokks, sagði Éyjólfur Konráð, og
þess vegna studdi ég þá ríkisstórn.
Eyjólfur sagði að hann væri
andvígur ofsköttun. Ég tel ekki
rétt að hækka skatta, og þá sízt
neyzluskatta, sagði þingmaðurinn.
Þingmaðurinn endurtók það, sem
fram kom í ræðu hans á flokksráðs-
fundi, að fjárlagafrumvarpið full-
búið hafi ekki fengið formlega
afgreiðslu í þingflokki sjálfstæðis-
manna.
Jón Baldvin Hannibalsson,
fjármálaráðherra, kvað menn hafa
horft fram á 7.500 m.kr. ríkissjóðs-
Jón Baldvin Hanni- Karvel Pálmason Júlíus Sólnes
balsson
Skúli Alexandersson Halldór Blöndal Eyjólfur Konráð
Jónsson.
halla 1988, að óbreyttu. Þær
ráðstafanir í fjármálum, sem hér
væru til umfjöllunar, skiluðu ríkis-
sjóði 1.000 m.kr. 1987 og 3.700
m.kr. 1988. Markmiðið væri að ná
ríkissjóðshalla niður í núll og spoma
gegn alltof miklum viðskiptahalla
út á við og þenslu og verðrisi í þjóð-
arbúskapnum.
Jón vék máli sínu til Karvels
Pálmasonar og sagði að með því
að horfa til baka fengi hann það
staðfest, að verið hefði gripið til
tekjujöfnunaraðgerða, samhliða
aukinni tekjuöflun, til að bæta þeim
verst stöddu verðhækkunaráhrifin.
Ráðherra kvað það skjóta skökku
við að tala annarsvegar um nauðsyn
þess að ná til skattsvikara en gagn-
rýna hinsvegar aðgerðir, sem
virtust nauðsynlegur undanfari
bættra skattskila. Hann vitnaði enn
til skattsvikaskýrslunnar um þetta
efni.
Þessi mál vóru þaulrædd innan
Alþýðuflokksins, sagði ráðherra. Sá
maður, sem hefði allar þær upplýs-
ingar með höndum er lagðar voru
fyrir þingflokk Alþýðuflokksins,
vissi að sjálfsögðu nákvæmlega að
hveiju væri stefnt um hliðarráðstaf-
anir í öllu þessu máli.
Ég fæ ekki séð að sú gagnrýni
sem hér hefur verið flutt sé af neinu
tilefni, sagði ráðherra í lok ræðu
sinnar.
Halldór Blöndal sagði að síðasta
ríkisstjóm hafí hætt við að lögfesta
virðisaukaskatt einfaldlega vegna
þess að ákveðið var að taka upp
staðgreiðslukerfi 1988 - og í of
mikið hafi þótzt ráðist að gera hvort
tveggja samtímis.
Rétt er að ríkisfjármál vóru í
vanda við stjómarskiptin, fyrst og
fremst vegna tekjutaps og útgjalda-
auka, sem ríkissjóður axlaði við
gerð þjóðarsáttar, febrúarsamning-
anna svokölluðu, það er í vamar-
stríðinu gegn verðbólgunni og til
að stuðla að stöðugleika í atvinnu-
og efnahagslífinu.
Þingflokkur sjálfstæðismanna
gaf sínum ráðherrum, eins og aðrir
þingflokkar, umboð til að það yrði
lagt fram, þó svo ekki ynnist tími
til þess að fylgjast með þeim breyt-
ingum sem gerðar vóru á síðustu
stundu vegna hins bráða vanda sem
blasti við um mánaðamótin sept-
ember-október. Það væri ástæðu-
laust að gera stórt mál úr því.
Halldór sagði að svo hafi alltaf
verið að viss ágreiningur væri um
einstök atriði í fjárlagafrumvarpi,
t.d. hversu miklu fé skuli varið til
hafnarframkvæmda . . . Um það
þyrfti að ná samkomulagi við loka-
afgreiðslu fjárlaga. Hann sagðist
ekki halda að á milli stjórnarflok-
kanna væri neinn sá djúpi ágrein-
ingur um Qárlagafrumvarpið sem
sumir vildu vera láta.
Karvel Pálmason átti síðustu
orðin í umræðunni. Hann sagði það
ástæðulaust af fjármálaráðherra
„að fara svo geyst sem hann hafi
gert hér áðan“. Segja að umræðan
hafí farið út um víðan völl. Ég veit
ekki betur en fjármálaráðherra hafí
sjálfur teygt lopann hér frá byijun,
sagði þingmaðurinn.
Eg spyr menn, sagði Karvel: var
það engin búbót fyrir launafólk
þegar söluskattur af matvöru var
felldur niður á sínum tíma? Var það
bara gert út í loftið?
RÓMUÐ FEGURÐ - FRÁ ROSENTHAL
studiohúsið
á horni Laugavegs og Snorrabrautar
HRINGDU!
Með einu símtali er hægt að breyta inn-
heimtuaðferðinni. Eftir það verða áskriftar-
gjöldin skuldfærð á viðkomandi greiðslu
kortareikning mánaðarlega.

S
VISA
SÍMINN ER
691140
691141