Morgunblaðið - 13.12.1988, Blaðsíða 46

í46
MORGÚNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDÁGtÍR lá.1 ÖÉSEMBER 1988
Halldór Blöndal:
Þjóðin bíður þess að bráða-
birgðalögin komi til umræðu
Deilt um gildi og afgreiðslu mála í efri deild
SNARPAR umræður urðu um þingsköp við upphaf fiindar í efri deild
Alþingis í gær. Eiður Guðnason (A/Vl) gagnrýndi Halldór Blöndal
(S/Ne) fyrir orðbragð hans í ræðustóli. Fór sá síðarneftidi fram á það
við forseta að alþýðuflokksþingmaðurinn yrði víttur fyrir að fara
vfsvitandi með rangt mál.
Halldór Blöndal kvaddi sér í upp-
hafi fundarins hljóðs um tafir við
afgreiðslu bráðabirgðalaga um efna-
hagsaðgerðir. Sagði hann að dag-
skrá þingsins hefði raskast svo ekk-
ert stæðist af því sem um hefði ver-
ið rætt við stjómarandstöðuna við
upphaf þings í haust. Að vísu hefði
verið gert samkomulag um að ljúka
afgreiðslu bráðabirgðalaganna í
dag, þriðjudag, en nú yrðu þingmenn
þess varir að tími yrði æ knappari
til þess að ljúka umræðu um þetta
mál.
Jón Helgason forseti efri deildar
sagði að það hefði orðið að sam-
komulagi milli formanna þingflokk-
anna að boðað yrði til aukafunda í
deildum á mánudag eftir fund í sam-
einuðu þingi, til þess að afgreiða til
nefnda nokkur mál sem yrðu að
hljóta afgreiðslu fyrir jólaleyfi þing-
manna.
Eiður Guðnason (A/Vl) sagði að
hann hefði rætt við þingflokksfor-
menn stjómarandstöðunnar hvort
ekki væri hægt að afgreiða umræð-
ulítið tvö þingmál á þessum fundi.
Þar væri um að ræða frestun á gildi-
stöku fjármálahluta laga um fram-
haldsskóla og breytingu á lögum um
bann við ofbeldiskvikmyndum. Vissi
hann ekki bet.ur en að þetta væri
með samþykki allra hlutaðeigandi.
Benti þingmaðurinn á að í upp-
runalegu samkomulagi um starfs-
áætlun væri gert ráð fyrir umræðu
um bráðabirgðalögin í dag, þriðju-
dag. Væri því þingdeildin einum
degp á undan áætlun. Hér væri því
efnt til þarflítillar umræðu um þing-
sköp sem væri til þess eins fallin
að tefja störf þingsins.
Svavar Gestsson menntamálaráð-
herra sagði að hann þyrfti að knýja
á um að breytingar við lög um fram-
haldsskóla og bann við ofbeldiskvik-
myndum yrðu afgreiddar fyrir þing-
hlé. Þetta væru brýn mál, hvort á
sinn veg. Hér væri ekki verið að
tefja störf þingsins.
Halldór Blöndal sagði að það
væri mikill misskilningur hjá
menntamálaráðherra að brýnt væri
að fresta gildistöku laga um fram-
haldsskóla. Það væri mjög til óþurft-
ar og nauðsynlegt að ræða málið
ítarlega. Vissulega hefði verið rætt
í fjárhags- og viðskiptanefnd efri
deildar þá um morguninn að flýta
þyrfti ákveðnum málum en þetta
væri ekki eitt af þeim sem þyrfti
að hraða í gegnum þingið.
Halldór sagði að þjóðin biði þess
með óþreyju að deildin tæki til ann-
arrar umræðu bráðabirgðalögin og
vildi vita hvort málið hefði meiri-
hlutafylgi í deildinni. Því væri þing-
mönnum hollast að ganga til þarfari
verka í stað þess að „fokka með
mál sem væru til óþurftar fyrir
menntakerfíð í landinu" eins og hann
komst að orði.
Menntamálaráðherra kvað það
mikinn misskilning hjá Halldóri
Blöndal að breytingar á framhalds-
skólalögunum væru ekki mikilvæg-
ar. Þær væru ein af forsendum fjár-
laga og réðu því úrslitum. Kvaðst
hann, í ljósi þeirra orða sem þing-
maðurinn hefði viðhaft, leggja á það
ofurkapp að forseti deildarinnar tæki
málið á dagskrá hið allra fyrsta.
Eiður Guðnason lýsti vanþóknun
sinni á orðbragði Halldórs Blöndal.
Hann hefði viðhaft orðið að „fokka"
um nauðsynlega umræðu um eina
af forsendum fjárlaga og frumvarp
sem kæmi S veg fyrir að bann við
ofbeldiskvikmyndum félli úr gildi um
þessi áramót. Sér væri nóg boðið
að þurfa að sitja undir þessari van-
stillingu þingmannsins sem talaði
af slíkri lítilsvirðingu um störf deild-
arinnar. „Þó erum við ýmsu vön frá
þessum þingmanni," sagði Eiður.
Halldór kvaddi sér hljóðs að nýju
og sagði að Eiður færi vísvitandi
með rangt mál. Væri það ekki í
fyrsta skipti sem hann affærði orð
sem töluð væru úr ræðustól þingsins
að honum áheyrandi. Hann hefði
ekki minnst einu orði á frumvarpið
um ofbeldiskvikmyndir. Væri það
hrein smekkleysa að blanda því inn
í þessa umræðu.
Halldór sagði Eiði gjamt að koma
í ræðustól eins og „hneykslunar-
hella". Svo væri raunar um flokk
hans allan að þar væri fólki tamt
að hneykslast yfír því hjá öðrum sem
Halldór Blöndal.
það gerði síðan sjálft. Sér þætti ekk-
ert eðlilegra en að nota orðið að
„fokka" í þessu samhengi. Fór Hall-
dór að síðustu fram á að Eiður yrði
víttur af forseta fyrir þau orð sem
hann hefði haft um bann við of-
beldiskvikmyndum og annað í því
sambandi.
Menntamálaráðherra:
Gildistöku laga um fram-
haldsskóla verði seinkað
SVAVAR Gestsson menntamála-
ráðherra mælti í gær fyrir stjórn-
arfrumvarpi um frestun á gildi-
stöku einstakra ákvæða í lögum
um framhaldsskóla. í lögunum er
gert ráð fyrir að ríki og sveitarfé-
lög breyti verkaskiptingu sinni
Friðrik Sophusson:
Þingsályktunartil-
lögur fái afgreiðslu
Friðrik Sophusson (S/Rvk) óskaði eftir því á fundi sameinaðs Al-
þingis í gær, að efnt verði til sérstaks þingfundar til afgreiðslu á
þingsályktunartillögum, en um 35 slíkar bíða nú afgreiðslu. Guðrún
Helgadóttir forseti sameinaðs Alþingis sagði að hún myndi leitast við
að finna dag til þess, enda væri reynt að afgreiða sem flest mál fyr-
ir jólaleyfi þingmanna.
Friðrik Sophusson hóf þessa um-
ræðu um þingsköp. Hann benti á
að nú væri skammt til jóla en fyöldi
fyrirspuma og þingsályktunartil-
lagna væri óafgreiddur. Ráðherrar
ættu eftir að svara 22 fyrirspumum
munnlega og 14 skriflega, auk þess
sem um það bil 35 þingsályktunartil-
lögur væru óafgreiddar. Fór hann
þess á leit við forseta, að séð yrði
fyrir sérstökum þingdegi, þar sem
þessar tillögur yrðu afgreiddar til
nefnda.
Danfríður Skarphéðinsdóttir
(Kvl/Vl) tók undir þessa ósk Frið-
riks. Sagðist hún einnig vera óróleg
vegna tveggja fyrirspuma sinna,
sem hefðu komið fram á síðasta
þingi og endurfluttar í haust, en
hefði ekki enn verið svarað.
Guðrún Helgadóttir, forseti sam-
einaðs Alþingis, sagðist leitast við
að afgreiða sem flest mál fyrir jóla-
leyfi. Hún þyrfti einnig að taka tillit
til óska þingmanna um utandag-
skrárumræður og þingskaparum-
ræður, en reynt yrði að fínna dag
til að afgreiða þingsályktanimar.
þannig að á móti auknum kostn-
aði ríkisins við rekstur fram-
haldsskóla kæmu lægri útgjöld
vegna reksturs grunnskóla. Þar
sem ekki hefur náðst samkomu-
lag um þessi mál telur ríkisstjórn-
in nauðsynlegt að fresta gildis-
stöku 3. og 8. kafla, sem Qalla
um fjármál, auk 7. og 8. greinar
sem fjalla um skólanefhdir.
í frumvarpinu er gert ráð fyrir
að viðkomandi ákvæði laganna taki
ekki gildi fyrr en 1. janúar 1990.
Ráðherra sagði þó að hugsanlega
væri ráð að gera ekki slíka breytingu
fyrr en við upphaf skólaársins, það
er haustið 1990. Lagði hann þetta
f dóm menntamálanefndar þegar
hún flallaði um tillöguna.
í framsögu sinni ræddi mennta-
málaráðherra meðal annars sam-
starf milli framhaldsskóla. Sagði
hann að því væri áfátt og hér á
höfuðborgarsvæðinu væri hreinlega
um tvíverknað að ræða þar sem
skólamir biðu upp á of líkar náms-
brautir. Þætti sér mjög bagalegt að
skólameistarar væru ekki hreinlega
knúnir til þess að huga að þessum
þætti í skipulagi skólanna.
Ráðherra sagði að nú bærust
kvartanir frá Menntaskólanum í
Reykjavík, Menntaskólanum við
Hamrahlíð og raunar fleiri skólum
um húsnæðisskort og bæru allir fyr-
ir sig því að 200-250 pláss vantaði
fyrir nemendur á Reykjavíkursvæð-
inu einu. Hver berðist í sínu homi
og gæti það ekki gengið.
Halldór Blöndal (S/Ne) tók næst-
ur til máls og sagði að þau orð ráð-
herra að ákvæði um skólanefndir
tengdust fjármálakafla laganna
ættu við engin rök að styðjast.
Hveijum skóla væri hollt að hafa
sérstaka skólanefnd og ekki seinna
vænna en að hrinda þessari breyt-
ingu í framkvæmd. Þetta væri liður
í þeirri alhliða viðleitni að tengja
skólastarf umhverfi og athafnalífi á
hveijum stað.
Kvaðst Halldór vilja heyra viðhorf
forráðamanna skólanna, það hefði
hvergi komið fram. Sjálfur hefði
hann engar úrtöluraddir heyrt um
þetta mál þar sem hann þekkti til.
Ráðherra væri hér að slá fram órök-
studdum fullyrðingum í blekkingar-
skyni.
Danfríður Skarphéðinsdóttir
(Kvl/Vl) sagði að borist hefði áskor-
un Skólameistarafélags íslands þess
efnis að gildistöku laganna yrði ekki
frestað. Telja skólameistaramir að
óvissu um fjármálaframkvæmd lag-
anna hafi verið eytt. Áskildi þing-
maðurinn sér rétt til að kynna sér
málið betur áður en gengið yrði til
atkvæða um frumvarpið. Guðmund-
ur Ágústsson (B/Rvk) tók í sama
streng og sagði ekki fullljóst af
hveiju framkvæmd 7. og 8. grein
þyrfti að fresta.
Stuttar þing-fréttir
Miklar annir eru nú á Alþingi
en afgreiðsla flestra þeirra
mála, sem ríkisstjórnin leggur
áherslu á að afgreidd verði fyr-
ir jól, er skammt á veg komin.
Meðal mála sem tekin voru fyrir
á fimdi sameinaðs þings i gær
var kosning 7 þingmanna í Norð-
urlandaráð ctg fimm manna í
sfjórn Síldarverksmiðja rikisins.
Meðal nýrra mála, sem lögð hafa
verið fram, eru þingsályktunart-
illögur um endurskoðun laga og
reglugerða um rekstur heil-
brigðisstofiiana og könnun á
afbrotaferli fanga.
Kosningar til
Norðurlandaráðs
Sameinað Alþingi kaus í gær 7
menn til setu í Norðurlandaráði og
jafnmarga varamenn. Gildir kosn-
ingin þar til ný kosning hefur farið
fram á næsta reglulegu Alþingi.
Eftirtaldir alþingismenn voru kosn-
ir í Norðurlandaráð: Páll Pétursson
(F/Nv), Eiður Guðnason (A/Vl),
Hjörleifur Guttormsson (Abl/Al),
Valgerður Sverrisdóttir (F/Ne),
Ólafur G. Einarsson (S/Rn), Þor-
steinn Pálsson (S/Sl) og Oli Þ.
Guðbjartsson (B/Sl). Varamenn
verða þau Guðni Ágústsson (F/Sl),
Ámi Gunnarsson (A/Ne), Jón
Kristjánsson (F/Al), Guðrún
Helgadóttir (Abl/Rvk), Friðjón
Þórðarson (S/Vl), Friðrik Sophus-
son (S/Rvk) og Guðrún Agnars-
dóttir (Kvl/Rvk).
Endurskoðun á rekstri
heilbrigðisstofnana
Óli Þ. Guðbjartsson (B/SI) o.fl.
hafa lagt fram tillögu til þings-
ályktunar um endurskoðun laga og
reglugerða um rekstur heilbrigðis-
stofnana. Endurskoðunin á að ná
til allra heilbrigðisstofnana, bæði
ríkisrekinna og þeirra, sem reknar
eru sem sjálfseignarstofnanir með
styrk úr ríkissjóði. Samkvæmt til-
lögunni á heilbrigðisráðherra að
skipa nefnd til að annast þessa
endurskoðun og á hún að skila til-
logum um aukna hagkvæmni í
rekstri, án þess að slakað sé á kröf-
um um að stofnanimar veiti eins
góða þjónustu og tök eru á.
Afbrotaferill fanga verði
kannaður
Guðmundur Ágústsson (B/Rvk)
o.fl. hafa lagt fram tillögu til þings-
ályktunar um að ferill fanga I
íslenBkum fangelsum verði kannað-
ur, einkum til að grafast fyrir um
ástæður afbrotanna. Einnig verði
aðbúnaður og starfsaðstaða í fang-
elsum könnuð og reynt að varpa
ljósi á áhrif fangelsisvistarinnar á
hlutaðeigandi aðila.
Stjórn Síldarverksmiðja
ríkisins
Fimm menn vom kjömir í stjóm
Síldarverksmiðja ríkisins og jafn-
margir til vara. Gildir kosning
þeirra í þijú ár. Bogi Sigurbjöms-
son, Hannes Baldvinsson, Kristján
Möller, Þorsteinn Gíslason og
Kristín Karlsdóttir vom kjörin til
setu í stjóminni, en Einar Baldvins-
son, Magnús Guðmundsson, Pálm-
ar Níelsson, Einar Ingvarsson og
Ágústa Gísladóttir hlutu kosningu
sem varamenn.
Verður löggæsla
efld vegna bjórsins?
- spyr Stefán Valgeirsson
Stefán Valgeirsson (SJF/Ne) vakti athygli á yfirlýsingum Iögreglu-
manna um manneklu og lélegan tækjakost í umræðum um breyting-
ar á áfengislögunum í neðri deild Alþingis i gær. Spurði hann dóms-
málaráðherra hvort gerðar yrðu ráðstafanir til að bæta úr þessu
áður en sala áfengs öls verður leyfð eða hvort ráðherra hygðist
beita sér fyrir frestun á gildistöku laga þar að lútandi. Halldór
Asgrímsson dómsmálaráðherra sagði að ekki væri í sínu valdi held-
ur þingsins að fresta gildistöku laganna og að aðhalds yrði gætt í
útgjöldum vegna Iöggæslu eins og í öðrum fjárveitinguin ríkisins.
Stefán Valgeirsson sagði að í
yfírlýsingum talsmanna lögregl-
unnar hefði komið fram, að vegna
manneklu og lélegs tækjakosts
gæti lögreglan f Reykjavík ekki
gegnt skyldustörfum sínum. Hann
sagði að almennt væri búist við
aukinni áfengisneyslu eftir að sala
bjórs verður leyfð þann 1. mars
næstkomandi og spurði ráðherra
síðan hvort gerðar yrðu ráðstafanir
til að lögreglan gæti brugðist við
því. Stefán spurði síðan hvort ráð-
herra hygðist kannski beita sér fyr-
ir frestun á gildistöku bjórlaganna.
Halldór Asgrimsson dómsmála-
ráðherra sagði að í gangi væru
aðhaldsaðgerðir hjá Reykjavíkur-
lögreglunni, meðal annars til þess
að fjárveitingar færu ekki fram úr
áætlun. Hann sagðist samt halda,
að lýsingar fjölmiðla á ástandinu
væru ekki raunsæjar. Á næstu dög-
um yrði farið yfír stöðu þessara
mála, en ljóst væri að aðhalds yrði
áfram góstt á næsta ári, eins og í
öðrum útgjöldum ríkisins.
Halldór sagði það ekki vera í
sínum verkahring að fresta gildis-
töku bjórlaganna, en þingmenn
gætu að sjálfsögðu lagt fram frum-
varp í þeim tilgangi. Sagðist hann
þó hafa efasemdir um að slíkt frum-
varp næði fram að ganga.