Morgunblaðið - 12.12.1989, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. DESEMBgR 1989
33
Samstarfsverkefiii íslenska og eþíópíska Rauða krossins:
Aukið sjálfstæði og frum-
kvæði helsta markmiðið
- segir Jónas Valdimarsson sem sinnt
hefur sjálfboðaliðastörfiim í Eþíópíu
RÚMT ár er nú liðið frá því að fyrsta sjálfstæða sarastarfsverkefiii
Rauða kross íslands og Eþíópíu var hrundið af stað í Gojjam-héraði í
Eþíópíu. Markmið þessa verkefnis er einkum það að efla sjálfstæði
eþíópíska Rauða krossins í þessu stríðshrjáða landi en segja má að
borgarastyrjöld hafi geisað þar undanfarin 15 í ár eftir að herinn tók
öll völd í sínar hendur. Tveir íslenskir sjálfboðaliðar starfa að jaftiaði
í Gojjam og var annar þeirra, Jónas Valdimarsson, tekinn tali er hann
var hér á landi á dögunuin. í kjölfar mikilla mannabreytinga innan
eþíópíska Rauða krossins hefur verið ákveðið að endurskoða verkefni
þetta en vonir standa til að unnt verði að halda því áfram eftir jól.
Gojjam-hérað er á stærð við ísiand
og þar búa um þrjár milljónir manna.
Samstarfsverkefnið er til þriggja ára
en sjálfboðaliðarnir hafa aðsetur í
bæ er nefnist BahirDar í Gojjam.
Fólkið sem þar býr er flest af ætt-
bálki Amhara en amharíska er ríki-
stunga Eþíópíu.
„Markmiðið er einkum það að
styrkja deild eþíópíska Rauða kross-
ins í Gojjam og gera hana óháða
erlendri aðstoð, “ sagði Jónas Valdi-
marsson en hann hélt til Eþíópíu í
janúar á þessu ári. í júnímánuði hélt
Helena Jónsdóttir þangað til starfa
en á undan þeim voru þau Steindór
Erlingsson og Sigríður K. Sverris-
dóttir við sjálfboðaliðastörf á þessum
slóðum.
Jónas sagði að skipta mætti verk-
efni þessu í þrennt. „Til að styrkja
sjálfstæði Rauða krossdeildarinnar
höfum við leitað leiða til að tryggja
henni tekjur. Því erum við að koma
í gang fiskveiðiverkefni við vatn sem
heitir Tana og er stærsta vatn
Eþíópíu. Þarna er mikið af fiski en
hann er lítið nýttur. Verkefnið verður
rekið af eþíópíska Rauða krossinum
á staðnum og er hugmyndin sú að
ágóðinn af fisksölunni renni til þess-
arar deildar til að hún geti fjármagn-
að starfsemi sína,“ sagði Jónas og
bæti við að þetta myndi einnig auka
atvinnutækifæri á þessum slóðum
og framboð á fiski í héraðinu sem
myndi koma sér vel fyrir fátækari
íbúa þess. Hugsanlegt væri að fisk-
urinn yrði fluttur til höfuðborgarinn-
ar, Addis Ababa, og seldur þar.
Jónas sagði að í öðru lagi væri
verkefnið fólgið í því að vernda
vatnsuppsprettur sem kæmu fram á
milli berg- og sandlaga en skortur á
hreinu vatni er almennur í þessu
héraði Eþíópíu og hreinlæti lítt sinnt.
„Við smíðum kassa utan um lindirn-
ar í samráði við bænduma á staðnum
til að vernda uppspretturnar fyrir
umhverfismengun t.d. ágangi fólks
og dýra. Bændurnir vinna að þessu
með okkur og þannig gera þeir sér
grein fyrir mikilvægi þess að drykkj-
arvatn sé ómengað og líta á lindimar
sem sína eign. Samfara lindaverndun
er reynt að fræða bændurna um
í samstarfsverkefninu er lögð áhersla á að vernda ferskvatnsupp-
sprettur fyrir mengun og ágangi dýra og manna. A myndinni er
Jónas Valdimarsson fyrir miðju ásamt bændum í Gojjam-héraði og
verkfræðingi sem veitt hefur ráð varðandi verndun vatnsbóla og
hannað hefiir kassa sem komið er upp umhverfls lindirnar í þessu
skyni.
Jónas Valdimarsson
frumheilsugæslu með sérstakri
áherslu á mikilvægi þess að drekka
hreint vatn. Þess má geta að marga
sjúkdóma þar um slóðir má rekja til
neyslu mengaðs vatns." I þriðja lagi
kvað Jónas starfið snúast um sam-
starf við ungliðahreyfingu Rauða
krossins í héraðinu og þó einkum í
BahirDar. Væri m.a. áhersla lögð á
að þjálfa sjálfboðaliða í sjúkraliða-
störfum á sjúkrahúsi BahirDar. Þá
stæði ennfremur til að hefja rekstur
saumastofu þar en atvinnuleysi,
einkum meðal ungs fólks, er alvar-
legt vandamál í héraðinu. (
Fiskþurrkunin í Dýrafirði 1855:
Áhugi Frakka búinn þegar
neitun Islendinga barst
I rúm 130 ár hafa íslendingar skrifað og deilt um Dýrafjarðarmál-
ið svonefhda, þ.e. þegar Frakkar fóru á árinu 1855 fram á að fá
að setja upp fiskþurrkunarstöð á Þingeyri við Dýrafjörð. Þetta olli
gífurlegum æsingi og deilum á Alþingi og meðal Islendinga heima
og í Kaupmannahöfn. Beiðninni var að lokum hafnað, en fram á
þennan dag hafa menn verið að íjalla um málið. í nýútkominni bók
Elínar Pálmadóttur um frönsku Islandssjómennina, Fransí biskví,
kemur fram að þrátt fyrir allt hefúr botninn í málinu hingað til
verið suður í Borgarfirði eða suður í Dunkerque, eins og hún orðar
það, þar sem franskir útgerðarmenn áttu upptökin að þessari beiðni,
í kjölfar mikilla sjóslysa o.fl. I bókinni kemur fram að þeir voru
aftur búnir að missa áhugann vel áður en deilum hér linnti og neit-
un barst frá Islandi.
Samkvæmt heimildum Elínar virð-
ast áhyggjur íslendinga út af
ásælni stórveldisins hafa verið að
mestu óþarfar , enda telur Henri
du Rin, aðalsagnritari Flandrar-
anna um íslandsveiðamar, að út-
gerðarmenn hefðu hvort sem er
ekki nýtt sér það þótt leyfi hefði
1 fengist.
A íslandi hefst málið með bréfi,
sem Barlatier-Dumas skipherra á
eftirlitskipinu, sem fylgdi franska
fiskiflotanum, skrifaði um borð í
skipi sínu í Reykjavíkurhöfn sum-
arið 1855 og sendi inn á Aiþingi,
að eigin frumkvæði, en útgerðar-
mennirnir í Dunkerque höfðu beðið
hann um að kanna málið. Enda er
það ekki fyrr en að aflokinni þeirri
vertíð um haustið að málið er tekið
upp við stjórnvöld í Frakklandi eft-
ir diplomatískum leiðum gegn um
Danmörku. Deilurnar á íslandi
byggjast á forsendum og rökum
skipherrans í þessu bréfi og óform-
legu spjalli hans við Trampe greifa,
sem skrifar til Danmerkur. Á því
byggðust tölur, sem héldu áfram
að hækka í umræðunni upp í 400
fiskiskip eða jafnvel 800 og 10
þúsund manna byggð við fisk-
þurrkunarstöðina. Skip Frakka
voru það ár þó ekki nema 101 við
landið og segir Elín að hvergi finn-
ist staðfesting á þessum tölum eða
nokkrar áætlanir yfirleitt af Frak-
kanna hálfu um umfang stöðvar-
innar, enda fjarri raunveruleikan-
um og rökin í bréfi skipherrans
hans eigin.
Meðan málið er enn í diplo-
matískum farvegi og íslendingar
deila sem harðast á íslandi og í
Kaupmannahöfn, fá útgerðar-
mennimir í Dunkerque haustið
1856 skýrslu, sem sýnir að ef þeir
taki upp fiskverkun í landi á ís-
landi, eins og franskir þorskveiði-
menn gera á Nýfundnalandi, þá
verði þeir að breyta sínum veiðiað-
ferðum. Það eru þeir ekki tilbúnir
til að gera, utan einn sem er reiðu-
búinn til að gera tilraun. Við Ný-
fundnaland veiddu Frakkar þorsk
með því að senda 10-15 smábáta
út frá þriggja mastra skonnortum
og fóru svo með aflann í land til
verkunar. En á íslandi höfðu þeir
þróað upp tveggja mastra íslands-
gólettur, þar sem fiskimennimir
drógu fisk frá borði og verkuðu
aflann um borð og höfðu allt með
sér í'skipunum til sex mánaða vert-
íðar.
Áhugi frönsku útgej>ðarmann-
anna er því horfinn meðan harðar
deilur eru enn í fullum gangi með-
al íslendinga, en neikvætt svar
barst loks frá Danmörku 1859,
eftir að alþingi íslendinga hafði
hafnað beiðninni.
SIEMENS
Með SIEMENS heimilistœkjum verður lífið léttara!
Traustir umboðsmenn okkar eru víðs vegar um landið!
Akranes: Rafþjónusta Sigurdórs, Skagabraut 6.
Borgarnes: Glitnir, Fálkakletti 13.
Borgarfjöröur: Rafstofan Hvítárskála.
Grundarfjöröur: Guðni Hallgrímsson, Grundargötu 42.
Hellissandur: Verslunin Blómsturvellir, Munaðarhóli 25.
Búðardalur: Versl. Einars Stefánssonar, Brekkuhvammi 12.
ísafjöröur: Póllinn hf., Aðalstræti 9.
Sauöárkrókur: Rafsjá hf., Sæmundargötu 1.
Siglufjörður: Rafbær sf., Aðalgötu 34.
Akureyri: Sír hf., Reynishúsinu Furuvöllum 1.
• Húsavík: Öryggi sf., Garðarsbraut 18a.
• Neskaupstaöur: Rafalda hf., Hafnarbraut 24.
• Egilsstaöir: Raftækjav. Sveins Guðmunds., Kaupvangi 1.
• Breiðdalsvík: Rafvöruv. Stefáns N. Stefánss., Ásvegi 13.
• Höfn í Hornafirði: Kristall, Hafnarbraut 43.
• Vestmannaeyjar: Tréverk hf., Flötum 18.
• Hvolsvöllur: Kaupfélag Rangæinga, Austurvegi 4.
• Selfoss: Árvirkinn hf., Eyrarvegi 29.
• Garöur: Raftækjav. Sigurðar Ingvarssonar, Heiðabraut 2a.
• Keflavík: Ljósboginn, Hafnargötu 25.