Morgunblaðið - 12.12.1989, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. DESEMBER 1989

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 1000 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 90 kr. eintakið.
Þyngsta skattbyrð-
in - mestur fjár-
lagahallinn
Ahaustdpgum síðastliðins árs
lagði Ólafur Ragnar
Grímsson, fjármálaráðherra,
fram „tímamótafrumvarp" til
fjárlaga fyrir árið 1989. „Tíma:
mótin“ vóru af tvennum toga. í
fyrsta lagi var fjárlagadæmið
byggt á u.þ.b. 7.000 m.kr. nýrri
skattheimtu. I annan stað batt
það, í orði kveðnu, enda á halla-
rekstur ríkissjóðs. Frumvarpið,
eins og fjármálaráðherra lagði
það fram, stóð til 1.200 m.kr.
tekjuafgangs árið 1989. í með-
förum þingsins lækkaði þessi
tekjuafgangur í 630 m.kr.
Framkvæmdavaldið fékk
síðan fjárlögin í hendur, bæði
til eftirbreytni í ríkisbúskapnum
og sem stjórntæki í efnahags-
málum. Þjóðin þekkir framhald-
ið. Forsendur fjárlaganna í verð-
lags-, launa- og gengismálum
entust ekki nema fyrsta árs-
fjórðunginn í höndum lands-
feðra. Nú er talað um 5.000
m.kr. halla ríkissjóðs þetta árið.
Það skakkar hvorki meira né
minna en sex milljörðum króna
á fjárlagadæminu frá framlögðu
frumvarpi til líklegrar niður-
stöðu. Veldur hver á heldur seg-
ir máltækið.
Ragnar Amalds, fyrmm fjár-
málaráðherra, komst svo að orði
í þingræðu í októbermánuði
síðastliðnum:
„Það loga eldar í íslenzku
efnahagslífi sem birtast í gjald-
þrotum, atvinnuleysi, lágum
launum, halla á ríkissjóði og því
að landsbyggðinni blæðir.“
Þrátt fyrir þessa stöðu mála
standa áform ríkisstjórnarinnar
til stórfelldra skattahækkana á
komandi ári, raunar til meiri
skattheimtu á fólk og fyrirtæki
en nokkm sinni fyrr. Fjárlaga-
frumvarp fyrir komandi ár tíund-
ar engu að síður 3.000 m.kr.
halla. Það eitt út af fyrir sig
sýnir að fjármálaráðherrann og
ríkisstjórnin hafa gefizt upp við
að ná jafnvægi í fjármálum ríkis-
ins. Sterkar líkur standa þar að
auki til þess að ýmsir útgjalda-
þættir séu stórlega vanáætlaðir.
Kunnugir aðilar fjárlagadæminu
tala jafnvel um 5.000—10.000
m.kr. ríkissjóðshalla árið 1990.
Það segir sitt um stjórn ríkis-
fjármála að lagt hefur verið fram
frumvarp til breytinga á láns-
fjárlögum 1989, sem eykur lán-
tökuheimildir ríkisins, hérlendis
og erlendis, um sjö milljarða
króna, þar af innlendar lántökur
um sex milljarða. Ríkissjóðshall-
inn og tilheyrandi ásókn ríkisins
á innlendan lánsfjármarkað
stuðlar öðm fremur að háu
vaxtastigi. Þá er það dæmigert
fyrir fjármálastjórnina að stefnt
sýnist samtímis í mesta fjárlaga-
halla og mestu skattheimtu ís-
landssögunnar á komandi fjár-
lagaári.
Arið 1990 verður þriðja sam-
dráttarárið, í röð í þjóðarbú-
skapnum. Ríkisbúskapurinn hef-
ur ekki dregið saman segl í sama
mæli og atvinnulífið og almenn-
ingur hafa neyðst til. Störfum á
hinum almenna vinnumarkaði
fækkaði um 7.500 frá árinu
1987 talið vegna samdráttar-
áhrifa. Á sama tíma fjölgaði
störfum hjá hinu opinbera um
2.800. Þessar tölur sýna ótví-
rætt. að ríkisvaldið gerir ekki
sömu kröfur til sjálfs sín og fyrir-
tækja og heimila. Þvert á móti
eykur ríkisstjórnin skattheimt-
una, ríkisumsvifin og ríkissjóðs-
hallann. Mál er að linni. Við
ríkjandi aðstæður verður að
skera niður ríkisútgjöldin og
skapa atvinnulífinu skilyrði til
að færa út kvíar og stækka
skiptahlutinn á þjóðarskútunni.
Síðbúin
stjórnar-
frumvörp
Síðastliðið föstudagskvöld
varð fundarfall í neðri deild
Alþingis vegna fjarveru þing-
manna. Þetta atvik Ieiðir hugann
að verkstjórn og vinnulagi þings-
ins, en í þeim efnum sýnist pott-
ur brotinn. í fyrsta lagi koma
ýmis mikilvæg stjórnarfrumvörp
ekki nægilega vel undirbúin til
þingsins. í annan stað koma sum
mikilvæg stjórnarfrumvörp, sem
afgreiða þarf fyrir tiltekinn tíma,
of seint í hendur Alþingis. Ónóg-
ur tími þrengir að vönduðum
vinnubrögðum. í þriðja lagi
skortir á það, nú sem áður, að
stjómarfrumvörpum sé dreift
betur á starfstíma þingsins, til
að nýta hann og starfskrafta
þess sem bezt.
Ástæða þessa er trúlega eink-
um sú hve illa gengur að ná
samstöðu í fjölflokkaríkisstjórn-
um. Vinnuiag af þessu tagi er
ekki ný bóla. Það er hinsvegar
með versta móti nú.
+
Sámeining þýsku ríkjanna í brennidepli:
Reuter
Sendiherrar þriggja fjórveldanna í Vestur-Þýskalandi fyrir fundinn í Vestur-Berlín í gær. Frá vinstri:
Serge Boidevaix frá Frakklandi, Vernon Walters frá Bandaríkjunum og Sir Christopher Mallaby frá Bret-
landi.
Fulltrúar fjórveklauna
ræða framtíð Berlínar
Vestur-Berlín. Reuter.
SENDIHERRAR fjórveldanna hittust í gær í Vestur-Berlín í fyrsta
sinn í 18 ár til þess að ræða um framtíð borgarinnar. í yfirlýsingu
sem gefin var út í fundarlok sagði að sendiherrarnir hefðu skipst á
skoðunum um framtíð borgarinnar á grundvelli hugmynda sem Ron-
ald Reagan, Bandaríkjaforseti, hefði sett fram 1987. Hefði sovéski
sendiherrann lýst sig fylgjandi þeim.
Fundur sendiherra Sovétríkj-
anna, Bandaríkjanna, Breta og
Frakka, stóð í hálfa þfiðju stund
og að honum loknum sögðu sendi-
herrarnir frekari fundi á döfinni.
Hugmyndir þær sem Reagan
setti fram um framtíð Beriínar 1987
gera ráð fyrir því að borgin verði
eins konar vegamót í alþjóðasam-
göngum. Yrði borgin í alfaraleið og
miðstöð samskipta austurs og vest-
urs. Þar myndu þýsku ríkin innan
skamms halda Olympíuleikina sam-
an.
Sovétmenn sýndu hugmyndum
Reagans í fyrstu takmarkaðan'
áhuga en með því að Berlínarmúr-
inn er hruninn og bættri sambúð
stórveldanna hafa þeir brejdt um
stefnu og nú óskað eftir viðræðum
um framtíð borgarinnar.
Sendiherrarnir neituðu að svara
spurningum fréttamanna í fundar-
lok. Helmut Kohl, kansari Vestur-
Þýskalands, fagnaði fjórveldafund-
inum í gæf og sagði hann stórt
skref fram á við. Síðasti fundur
sendiherranna var haldinn 1971 er
samið var um réttindi og skyldur
fjórveldanna í Berlín, sem skipt var
niður í fjögur yfirráðasvæði eftir
stríð.

Séð yfir Austurvöll eftir að ljósin á jólatrénu voru kveikt.
Jólaljós tendruð á Aus
KVEIKT var á ljósum jólatrésins
á Austurvelli í blíðskaparveðrinu
á sunnudag að viðstöddu miklu
fjölmenni. Jólatréð er gjöf Ósló-
borgar til Reykvíkinga.
Eftir stutt ávörp Davíðs Odds-
sonar, borgarstjóra í Reykjavík, og
Per Aasens, sendiherra Noregs á
íslandi, var viðstöddum skemmt
með kórsöng og lúðrablæstri. Þá
skemmtu jólasveinar ungum sem
öldnum með glensi og söng.
Lögreglan í Reykjavík segir að
injög erfitt sé að áætla hve margir
voru á Austurvelli við þetta tæki-
færi, þar sem svo stór hluti gesta
hafi verið börn. Þegar flest var