Morgunblaðið - 19.12.1989, Blaðsíða 36

:3fi
' MÖRGUI^LÁÐIÐ 'ÞRÍDJUÐÁtíUR' Í9.1 DÉSEM-6'ER 19«9
Kosningabarátta hafín
í Austur-Þýskalandi
Berlín. Frá Önnu Bjarnadóttur, fréttantara Morgunblaðsins.
KOSNINGABARÁTTAN í Austur-Þýskalandi hófst um helgina. Tveir
gamlir flokkar, Kommúnistaílokkurinn (SED) og Kristilegir demó-
kratar (CDU), héldu aukalandsfundi í Berlín og einn nýr, Lýðræðis-
vakning (Demokratischer Autbruch eða DA), var stofnaður í Leipzig.
Kommúnistaflokkurinn, sem ætlar að rísa úr rústum gamla flokksins,
bætti „Flokkur hins lýðræðislega sósíalisma" aftan við nafii sitt og
er nafii hans skammstafað SED/PDS. Grasrótarhreyfingarnar eiga
að koma sér saman um nýtt nafh fyrir landsfúnd sem verður haldinn
fyrir þingkosningarnar 6. maí 1990.
Lýðræðisvakningin er fyrsta
stjórnarandstöðuhreyfingin sem
stofnar flokk. Prestar og lögfræð-
ingar hafa verið áberandi í henni.
Hún hóf baráttu gegn öryggislög-
reglunni og fyrir félagshyggju og
umhverfisvernd fyrir rúmum tveim-
ur mánuðum. 300 fulltrúar sóttu
fundinn. Eftir nokkrar deilur komu
þeir sér saman um að styðja ríkja-
samband þýsku ríkjanna og sam-
runa þeirra í saméinaðri Evrópu.
Flokkurinn vill að markaðshagkerfi
verði komið á og orðið félagshyggja
kemur ekki fyrir í stefnuskrá hans.
Stjórnmálamenn úr flestum flokk-
um Sambandslýðsveidisins sóttu
fundinn en lögfræðingurinn Wolf-
gang Schnur, sem var kjörinn for-
maður, lagði áherslu á sjálfstæði
flokksins.
Kristilegi demókrataflokkurinn
nálgaðist hins vegar nafna sinn í
Vestur-Þýskalandi. Eberhard Di-
epgen, fyrrverandi borgarstjóri
CDU í Vestur-Berlín, ávarpaði
fundinn. Samþykkt var að þýsku
ríkin ættu að sameinast en eystri
landamæri Alþýðulýðveldisins ættu
að haldast óbreytt. Hann er fylgj-
andi markaðskerfi og fjárfestingu
vestur-þýskra aðila í Austui'-Þýska-
landi. Martin Kirchner var kjörinn
framkvæmdastjóri flokksins. Hann
er frá Thuringen og sagt er að
hann hafi verið kosinn til að tryggja
hægrisinnaða stefnu flokksiris.
Gregor Pysi, formaður
SEÐ/PDS, hélt tveggja" og hálfs-
tíma langa ræðu á fundi Kommún-
istaflokksins á sunnudag. Hann og
flokkurinn eru andvígir sameiningu
þýsku ríkjanna og vilja ekki gefa
sósíalismann upp á bátinn. Fundur-
inn, sem yfir 2.500 fulltrúar sóttu,
gerði upp við Stalínismann á laug-
ardag og hyggst nú reyna nýja leið
án hans. Gysi hnýtti i Jafnaðar-
mannaflokk Vestur-Þýskalands
(SPD) fyrir að hafa haft tengsl við
SED i stjórnartíð Honneckers en
hafa nú snúið sér að hinum nýja
austur-þýska Jafnaðarmannaflokki
(SDP). Kommúnistaflokkurinn nýt-
ur enn stuðnings um 1,7 milljón
manna.
Richard von Weizsacker, forseti Vestur-Þýskalands,
Hans Modrow, forsætisráðherra Austur-Þýskalands, við
ar þeirra í Potsdam í Austur-Þýskalandi á sunnudag.
Reuter
(t.h.) heilsar
upphaf fund-
F orsetar Austur- o g Vest-
ur-Þýskalands hittast
RICHARD von Weizsacker, forseti
Sanibandslýðveldis Þýskalands,
sagði ellir fund sem liaíin átti með
leiðtogum Alþýðulýðveldisins 4
sunnudag, að þróúnin innan og
Fárviðri gengur yfir V-Evrópu:
Talið að 29 hafi látið lífið
St. Andrews, íi'á Guðmundi Heiðari Frímannssyni, fréttaritara Morgunblaðsins
MIKIÐ fárviðri gekk yfir Bretlandseyjar, Frakkland, Portúgal og
Spán um helgina. Talið er að 29 manns hafi látið lífið.
Mikið fárviðri gekk yfir allt Bret-
land um helgina. Verst varð veðrið
í suðvesturhluta landsins á Corn-
wall-skaga. Vindhraði fór upp í um
180 km á klst. þegar verst lét og
mikil rigning fylgdi.
Á Norður-Englandi snjóaði víða
og í Skotlandi og teppti samgöng-
ur. Verstu hviðurnar voru verri en
í storminum. fyrir tveimur árum,
þegar miklar skemmdir urðu á
tijám.
Níu menn fórust á Bretlandi í
veðrinu. Tveir unglingar soguðust
út með öldum, sem gengu á land.
Brezkur skipstjóri fórst í Biskay-
flóa. Sex menn fórust á rækjubát
á Clyde-firði, vestur af Glasgow.
Flak bátsins fannst 200 metra und-
an landi.
Miklar skemmdir urðu á húsum
víða á suður og vesturströnd Eng-
lands vegna sjógangs og flóða.
Í Frakklandi fórust fjórir menn
á Bretagne-skaga þegar veðrið
gekk yfir.
Á Spáni týndu þrír lífi og óttast
er að 12 manna áhöfn spánsks tog-
ara hafi drukknað er hann sökk í
fárviðri í 900 km norðaustur af
Azoreyjum í gær. Björgunarmenn
fundu togarann marandi í kafi en
sáu engin merki þess að nokkur
hefði komist af. Loks er vitað um
eitt dauðsfall af völdum óveðursins
í Portúgal.
milli þýsku ríkjanna ætti að vera
í samræmi við þróunina innan
Evrópu. Hann sagði að bæði þýsku
ríkin hefðu uiuiið mikilvægt starf
innan rainnia Helsinki-samkomu-
lagsins og það myndi. auðvelda
erfiðar ákvarðanatökur sem bíða
beggja ríkjanna í framtíðinni eí
þjóðirnar vinna áfram náið með
öðrum Evrópuþjóðum. Hann bætti
við að aukiri samskipti ríkjanna
ættu ekki að vekja óvissu Pólverja
um landainæri Póllands.
Von Weizsáckei' hitti Manfred
Gerlaeh, forseta Austur-Þýskalands,
Hans Modrow, forsætisráðherra, og
Lothar de Maiziere, formann Kristi-
lega demókrataflokksins, eftir að
hann hlýddi á jólatónleika í Nikulás-
arkirkjunni í Potsdam. Varaformaður
austur-þýska kirkjuráðsins bauð
honum þangað. Herdeild Weizsác-
kers var í Potsdam I heimsstyijöld-
inni síðari. Þúsundir manna fögnuðu
forsetanum þegar hann gekk í og
úr kirkju en heimsókn hans var köll-
uð einkaheimsókn.
Modrow sagði á sunnudag að það
yrði að korna skýrt fram á fundi
hans í dag, þriðjudag, með Helmut
Kohl, kanslara Sambandslýðveldis-
ins, að-stöðugleiki ríkti í Alþýðulýð-
veldinu og það myndi sinna hlutverki
sínu iririán Varsjárbandalagsins. Þrír
af hvetjum fjórunt Austur-Þjóðvetjar
eru hlynntir samruna þýsku ríkjanna
samkvæmt könnun /nfas-stofnunar-
irinar. Aðeins 27% Austur-Þjóðveija
sögðust hins vegar vera hlynntir
samruna í könnun sem vikublaðið
Spiegel gerði í samvinnu við ZDF-
sjónvarpsstöðina.
Landsfundur vestur-þýska J afnað-
armannaflokksins hófst í vesturhluta
Berlínar í gær með umræðu um
samruna' ríkjanna. Flokkurinn var
lengi vel tvístíga um samruna. Radd-
ir innan hans vildu varðveita Aust-
ur-Þýskaiand en þær heyrast varla
lengur. Afdráttarlausri ræðu Willy
Brandts, fyrrverandi kanslara og
borgarstjóra Vestur-Berlínar, var
mjog vel tekið á 76 ára afmælisdegi
hans ! gær en þar lýsti hann yfir
stuðningi við samruna ríkjanna.
Varnarstefna Bandaríkjanna:
Kynna hugmyndir um nið
urskurð frá 1991 til 1995
EMBÆTTISMENN í varnarmálaráðuneyti Bandaríkjanna hafa
kynnt Richard Cheney várnarmálaráðherra ýnisar tillögur um
hvernig draga megi úr herafla Bandaríkjanna í Vestur-Evrópu til
að draga úr útgjöldum til þessa málaflokks. Kemur þetta fram í
sunnudagsútgáfu dagblaðsins The Washington Post. I tillögunum
er gengið út frá því að samdráttur verði I herafla Sovétríkjanna á
næstu árum. I blaðinu segir að á meðal þeirra ijölmörgu hugmynda
sem kynntar hafi verið sé tillaga um að fækka hermönnum í Vestur-
Evrópu um helming en þar eru nú 305.000 baridarískir hermenn.
Þá herma heimildir blaðsins að í fyrsta skipti hafi sá kostur verið
kynntur að dregið verði úr flotaviðbúnaði Bandaríkjamanna á Norð-
ur-Atlantshafi. ■
Talsmaður bandaríska varnarmála-
ráðuneytisins sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að enn væri
of snemmt að tjá sig um þetta
mál. Engar ákvarðanir hefðu verið
teknar en vamarmálaráðuneytið
hefði skýrt frá því að verið væri
að endurskoða hina ýmsu þætti
vamarstefnunnar. Niðurskurðar-
hugmyndir þær er verið væri að
fjalla um féllu innan ramma nýrrar
fimm ára áætlunar varnarmála-
ráðuneytisins sem því bæri lögum
samkyæmt að kynna í marsmán-
uði. Áætlunin kvæði á um útgjöld
á sviði varnar- og öryggismála frá
1991 til 1995 og væri yfirleitt end-
urskoðuð á ári hverju. Enn hefðu
éngar ákvarðanir verið teknar
hvorki af hálfu varnarmálaráðu-
neytisins, ^ ríkisstjórnarinnar né
þingsins. Á hinn bóginn þyrfti
ráðuneytið I næsta mánuði að
leggja fyrir Bandaríkjaþing óskir
sínar um framlög á þessu sviði
fyrir árið 1991.
Fundað á næstu vikum
Heimildarmenn The Washington
Post eru ónefndir embættismenn í
varnarmálaráðuneytinu sem sagðir
eru hafa fengið tækifæri til að
kynna sér tillögur þessar og hug-
myndir er fjalla um útgjöld til varn-
armála fram til ársins 1995. Frétt-
inni fylgir að að tillögurnar verði
kynntar á níu fundum Cheneys og
sérfræðinga ráðuneytisins á næstu
vikum en fyrsti fundurinn mun
hafa farið fram í síðustu viku.
Unnið hefur verið að því að endur-
meta varnarstefnu Bandaríkjanna
m.a. í Ijósi atburða í Austur-Evrópu
og segja heimildarmenn að finna
megi ýmsar róttækar hugmyndir í
þeim ýmsu kostum er lagðir verði
fyrir Cheney en ákvörðunarvaldið
Richard Chcney
er fyrst í höndum ríkisstjórnarinnar
og síðan þingsins.
Flotavarnir á
norðurslóðum
Flotavarnir .
Bandaríkja-
manna _ á Norð-
ur-Atlantshafi
hafa einkum mið-
ast við að tryggja
öryggi á sigling-
arleiðum milli
Bandaríkjanna
og Vestur-Evr-
ópu þannig að
unnt verði að
jlytja þangað hersveitir, hergögn
og birgðir á óvissu- eða hættutím-
unt. Á meðal þeirra hugmynda sem
lagðir verða fyrir Cheney er tillaga
um að tekið verði til skoðunar
hvernig draga megi úr viðbúnaði
Bandaríkjaflota á norðurslóðum og
er ekki vitað til þess að sá kostur
hafi áður verið kynntur af hálfu
bandaríska varnarmálaráðuneytis-
ins. Hugmyndin er sú að hlutverk
flotadeilda flugvélamóðurskipa á
Norður-Atlantshafi verði endur-
skoðað. Róttækasta tillagan gerir
ráð fyrir því að sex af fjórtán nug
vélamóðurskipum Bandaríkjanna
" verði tekin úr umferð en þtjú þess-
ara skipa USS Coral Sea, USS
Midway og USS Lexington eru
kontin til ára sinna og teljast úr-
elt. Þá leggja sérfræðingar til að
eitt nýju flugmóðurskipanna verði
notað við þjálfun áhafna líkt og
USS Lexington hefur gert til þessa.
í skýrslunum er lögð áhersla á
að varnarstefna Bandaríkjanna á
norðurslóðum sé enn í fullu gildi
en hins vegar kunni að verða unnt
að draga nokkuð úr viðbúnaði flot-
ans á Norður-Atlantshafi. Áfram
verði mjög mikilvægt að tryggja
öryggi á siglingarleiðum milli
Bandaríkjanna og Evrópu en til
greina korni að breyta þeim að-
ferðum sem beitt er í þessu skyni.
Hugsanlega megi færa hluta
bandarískra herskipa og hluta flug-
sveita gagnkafbátaheraflans á
norðurslóðum undir varasveitir
flotans og til greina komi að slaka
á eftirliti með ferðum kafbáta milli
G.rænlands, íslands og Noregs.
Fækkun hermanna í
V-Evrópu
í hugmyndum þeirn sem kynntar
hafa verið um samdrátt í herafla
I Vestur-Evrópu er gengið út frá
því að Sovétmenn haldi áfram að
draga úr herafla sínum líkt og ráða-
ntenn hafa boðað. Bandarísku emb-
ættismennirnir telja að í ljósi þeirra
breytinga sem oi'ðið hafi í álfunni
geti Bandaríkjamenn látið nægja
að hafa. um 150.000 herntenn í
Vestur-Evrópu. Er þá jafnframt
tekið mið af því að draga verulega
úr fjárlagahalla ríkissjóðs Banda-
ríkjanna en um helmingur þeirra
300 milljarða Bandarikjadala sem
varið er til öryggis- og varnarmála
rennur til varnarsveita í Vestur-
Evrópu.
í umræðum þeim sem fram Hafa
farið í haust og vetur urn framlög
til vígbúnaðarmála hefur Cheney
lagt áherslu á að ekki koma til
greina að gera grundvallarbreyt-
ingar á varnarstefnu Banda-
ríkjanna fyrr en Sovétmenn hafi
staðið við yfirlýsirigar sínar um að
dregið verði stórlega úr heraflanum
í Austur-Evrópu. Míkhaíl S. Gorb-
atsjov Sovétleiðtogi boðaði einhliða
fækkun í heraflanum í ræðu er
hann flutti í desember 1988 en að
auki standa nú yfir í Vínarborg
viðræður um niðurskurð á sviði
hins hefðbundna herafla frá Atl-
antshafi til Úralfjalla. en viðræður
þessar eru jafnan nefndat- CFE-
viðræðrunar. Af hálfu Atlantshafs-
bandalagsins er stefnt að því að •
unnt verði að Ijúka samningum
þessum á næsta ári. Heimildar-
menn The Washington Post segja
að sérfræðingar hafi m.a. vakið
athygli á sparnaðarmöguleikum á
vettvangi CFE-viðræðnanna. Hafi
þeir varpað fram þeirri hugmynd
að CFE-samningurinn kveði á um
að fækkað verði í herliði Banda-
ríkjanna í Vestur-Evrópu um
55.000 manns en ekki um 30.000
eins og segir í samningsdrögum
þeini sem lögð hafa verið fram af
hálfu NATO. Á þennan hátt geti
tiltekin ríki Vestur-Evrópu aukið
hlut sinn í hinum sameiginlegu
vörnum bandalagsríkjanna.