Morgunblaðið - 19.12.1989, Blaðsíða 59

MORGUNBLÁÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 19. DESEMBER 1989 59
Ef Snorri hefði fengið
tilboð frá Germönum
eftir Sigurbjörn
Aðalsteinsson
íslendingar hafa löngum verið
stoltir af menningararfleifð sinni, og
ekki að ósekju. Islendingasögur og
Eddukvæði sanna að hér hefur ætíð
búið menningarþjóð. Á hinum síðari
öldum hafa getið sér hljóðs ýmis
skáld sem eru í hávegum höfð, bæði
hér og annarstaðar í hinum vestræna
heimi. Það þykir fínt að kunna þó
ekki sé nema hendingu eða setningu
eftir eitt af þessum mikilmennum
og segja svo kannski „eins og skáld-
ið sagði“ á eftir. Meira að segja
hérna um daginn þegar átti að fella
stjórnina vitnaði einn ræðumanna í
bæði Stein Steinarr og Jóhannes úr
Kötlum. Annar ræðumanna kom í
pontu og sagði að það besta við
ræðuna hefði verið þessar tilvitnanir
í skáldin. Það er því ekki annað að
sjá en að á Alþingi sitji menn vel
að sér og stoltir af menningararf-
leifð okkar.
En hversvegna er áhuginn á þeirri
list sem í dag er verið að skapa
ekki meiri en raun ber vitni? Sam-
kvæmt fjárlögum á að skera enn
einu sinni af úthlutun til Kvikmynda-
sjóðs. Upphæð sem ætti að vera
nálægt 150 milljónum er 71 milljón.
Þetta er ekkert nýtt. Frá stofnun
sjóðsins hefur aðeins einu sinni verið
úthlutað í hann samkvæmt fjárlög-
um.
71 milljón nægir til að styrkja
eina leikna kvikmynd í fullri iengd,
auk ýmissa smærri verkefna. Ein
kvikmynd er ekki mikið fyrir þjóð
sem á þess kost að sjá á annan tug
leikverka á sviði á hverju ári, enda
nemur styrkur hins opinbera til leik-
• listarinnarum 400 milljónum. Undir-
ritaður á erfitt með að skilja hvers-
vegna kvikmyndalistin er ekki sett
á sama stall og systir hennar á svið-
inu.
Nú er þetta alls ekki skrifað til
að bölsótast út í leiklistina og hversu
vel er gert við hana, enda væri ég
þá aumur listvinur. Nei, þetta er
skrifað til að bölsótast út í ríkis-
stjórn íslands sem getur ekki séð
sóma sinn í að greiða Kvikmynda-
sjóði þá upphæð sem Alþingi hefur
ákveðið með lögum að sjóðurinn
skuii fá.
Hvernig í ósköpunum á Kvik-
myndasjóður að rækja hlutverk sitt
ef hann fær ekki það fjármagn sem
honum ber? Útlendir menn skilja
með því að horfa á íslenskar myndir
hversu auðug við erum af snjöllu
fólki í þessari listgrein. Það er varla
svo að íslensk kvikmynd fari utan
að hún komi ekki til baka með ein-
hverskonar tilnefningu eða útnefn-
ingu festa við sig. Hvernig er hægt
að halda þessu áfram fyrir 71 millj-
ón á ári? Hvérnig er hægt að koma
í veg fyrir landflótta okkar færasta
kvikmyndagerðarfólks ef það sér
fram á að fá starf við sitt hæfi í
eitt ár af næstu tíu? Hvernig á Kvik-
myndasjóður að halda glóðinni lif-
„Staðreyndin er sú að
án öflug’s styrks frá
ríkinu þrífst umsvifa-
mikil listgrein eins og
kvikmyndagerð ekki og
gildir þá einu hversu
fögur hlíðin er.“
andi í því unga fólki sem kemur inní
greinina í millitíðinni? Staðreyndin
er sú að án öfiugs styrks frá ríkinu
þrífst umsvifamikil listgrein eins og
kvikmyndagerð ekki og gildir þá
einu hversu fögur hlíðin er.
Ég held að þingheimur ætti að
hugsa sinn gang áður en hann geng-
ur enn einu sinni á bak orða sinna,
og gera sér grein fyrir því að sú list
sem er verið að skapa í dag er menn-
ingararfleifð morgundagsins. Það
sem gildir er forsjálni, í dag er jú
verið að skapa tilvitnanir sem notað-
ar verða á eldhúsdögum eftir svo
sem þrjátíu eða fjörutíu ár. Eigum
við til dæmis að ímynda okkur að
fyrir tæpum 800 árum hafi borist
bréf að Reykholti frá útlöndum þar
sem Snorra hefði verið boðið að
koma og skrá sögu Germana og
hann þekkst boðið? Eigum við að
taka annað dæmi og ímynda okkur
að Halldór Laxness hefði sest að í
Hollywood og farið að framleiða
kvikmyndir þar, eins og ætlun hans
var einu sinni? Það á hver sína uppá-
halds bók eftir Halldór og persónu-
lega teldi ég mig fátækari mann ef
ég hefði aldrei lesið sumar af þans
bókum.
Þetta eru auðvitað bara upphugs-
uð dæmi sem aldrei urðu, sem betur
fer. En þetta gæti gerst í kvik-
myndagerðinni. Og það gerist ef
þeir sem ábyrgir eru sjá ekki að sér.
Höíiwdur er í Félagi
kvikmyndagerðarmanna.
ÞRJÁR STÓRGÓPAR HLJÓMPLÖTUR
'•yim.Árs-

Sverrir fer á kostum eins og vanalega Ný barnaplata með sönghópnum Ekkert Rúnar Þór í stöðugri framför og greini-
og er íslenskt mál í hávegum haft eins mál. Sérlega vönduð plata. legur stíll farinn að festa rætur.
og hans er von og vísa.