Morgunblaðið - 12.03.1991, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. MAIIZ 1991
AF INNLENDUM
VETTVANGI
STEINGRÍMUR SIGURGEIRSSON
Kosningar í Háskóla íslands:
Hagsmunamálin hafa
borið pólitíkina ofurliði
STÚDENTAR við Háskóla ís-
laiids kjósa í dag þrettán full-
trúa í Stúdentaráð og tvo í Há-
skólaráð en þeir eiga jafnframt
sæti í Stúdentaráði. Vaka fer
nú með meirihluta í Stúdenta:
ráði, þriðja starfsárið í röð. I
fyrra vann félagið stærsta kosn-
ingasigur sinn frá því að félagið
var stofnað 1935, hlaut 57% at-
kvæða. Fékk Vaka þá sjö menn
kjörna í Stúdentaráð en Röskva
sex og einnig fengu félögin sinn
fulltrúann hvort kjörinn í Há-
skólaráð. Olíklegt er að Vöku
takist að endurtaka þann glæsi-
lega sigur en fátt bendir þó til
að meirihluti félagsins sé í hættu
enda hefur mikið starf verið
unnið á starfsárinu sem lítil
gagnrýni hefur heyrst á. Þjón-
usta Stúdentaráðs hefur þannig
verið stóraukin, t.d. hvað hvað
varðar húsnæðis- og atvinnu-
miðlun og feikimiklar fram-
kvæmdir eru í þann mund að
hefjast jafnt í húsnæðis- sem
dagvistarmálum stúdenta. Þá
var hinu gamla baráttumáli
stúdenta um desemberpróf í
stað janúarprófa siglt í höfn í
vetur.
Það má öllum vera ljóst, sem eitt-
hvað hafa fylgst með þróun mála
í Stúdentaráði á undanförnum
árum, að háskólapólitíkin hefur
gjörbreytt um svip á tiltölulega
skömmum tíma. Hinar hörðu, oft
mjög óvægnu, pólitísku deilur sem
áður einkenndu stúdentapólitíkina
virðast nú heyra sögunni til. Innan
Stúdentaráðs er ekki lengur deilt
um afstöðuna til Atlantshafsbanda-
lagsins, ályktað um stuðning við
skæruliðahreyfingar í þriðja heim-
inum eða rifist um þau mál sem
efst eru á baugi í landsmálapólitík-
inni hveiju sinni.
Þetta má eflaust að hluta til rekja
til þróunarinnar í þjóðfélaginu al-
mennt en „Pólítíkin burt“ hefur líka
verið eitt af helstu stefnumiðum
Vöku á og eitt helsta ágreinings-
efnið við Félag vinstri manna og
síðar Röskvu á undanförnum árum.
Ástand mála í dag bendir til að
félaginu hafi orðið verulega ágengt
í þessari baráttu enda virðast stúd-
entar almennt því andsnúnir að
önnur mál en hagsmunamál stúd-
enta séu á dagskrá á fundum
hjá Stúdentaráði.
Enn deilt um afstöðuna til
utanríkismála
Siguijón Þ. Árnason, formaður
Stúdentaráðs, segir í viðtali við
Morgunblaðið sl. föstudag, að ráð-
ið hafi undir stjórn Vöku breyst
úr ' máttlitlu ályktunarbatteríi í
öflugt hagsmunafélag stúdenta.
„Það má kannski segja að áður
fyrr hafi menn orðið meira varir
við Stúdentaráð. Það var skraf-
klúbbur sem af og til sendi frá sér
harðorðar ályktanir um utanríkis-
mál. Við [Vökumenn] höfum aftur
á móti fylgt þeirri grundvallar-
stefnu að pólitískt dægurþras eigi
ekki að vera hluti af starfi ráðsins
og í staðinn einbeitt okkur að bein-
um hagsmunamálum stúdenta.“
Síðar segir Siguijón: „Því miður
eru hins vegar einstaka aðilar sem
enn lifa í gamla tímanum og geta
ekki sætt sig við að ráðið er ekki
vettvangur landsmálapólitíkur eða
umræðna um utanríkismál sem
ekki varða beint hagsmuni stúd-
enta. Stúdentaráð gamla tímans
hefði þannig án efa tekið harða
afstöðu gegn aðgerðum banda-
manna við Persaflóa."
I Röskvublaðinu er komið nokk-
uð inn á afstöðu félagsins í þessu
máli og í kynningu á helstu stefnu-
skráratriðum Röskvu segir m.a. í
kaflanum um utanríkismál:
„Röskva telur það vera skyldu
Stúdentaráðs að fjalla um erindi
sem því berast frá erlendum náms-
mannahreyfingum og taka málefn-
alega afstöðu til þeirra, þau vinnu-
brögð eru okkur til sóma. Þetta
má vitaskuld ekki skilja svo að
Röskva vilji að Stúdentaráð fjalli
um hvaðeina sem gerist í heimin-
um.“ í grein á öðrum stað í blað-
inu eru þessi mál einnig reifuð og
sagt að með því að neita allri
umræðu um utanríkismál og vísa
slíkum málum á bug, eins og Vöku-
menn hafi gert, hafi „fulltrúar ís-
lenskra stúdenta orðið sér til
skammar á alþjóðavettvangi og
sýnt þeim aðilum sem leitað hafa
til okkar megnustu ókurteisi".
Þá vilja Röskvumenn einnig
ganga mun lengra en Vökumenn
í þátttöku í pólitískri umræðu inn-
aníands sem ekki tengist beint
háskólanum. í viðtali við Morgun-
blaðið á laugardag segir Skúli
Helgason, efsti maður á lista
Röskvu til Stúdentaráðs að Röskva
leggi áherslu á að stúdentar megi
ekki „einangra sig frá samfélag-
inu“ í ákveðnum málum eins og
dagvistunarmálum, húsnæðismál-
um og lánamálum. í grein í Morg-
unblaðinu fimmtudaginn 7. mars
segir Skúli einnig að stúdentar eigi
að hafa frumkvæði að því að koma
á samstarfi við samtök foreldra,
launþégasamtök og aðra hópa til
að skoða dagvistarvandann í víðu
samhengi.
Þrátt fyrir þetta er þó ljóst að
mikið hefur breyst frá því sem áður
var. Viðtöl við efstu menn á fram-
boðslistum hreyfinganna, sem birt-
ust í Morgunblaðinu sl. laugardag,
bera ótvíræð merki hinna nýju tíma
í stúdentapólitíkinni. í stað þess að
vera með skammir út í andstæðing-
ana leggja frambjóðendurnir
áhersiu á einstök mál sem þeir telja
að ná verði fram. Vökumenn leggja
áherslu á að halda áfram þeim verk-
efnum sem hafin hafa verið og ná
fram því gamla baráttumáli Vöku
að tekjur námsmanna skerði lán
þeirra sem minnst. „Það er fráleitt
eins og það er í dag að námsmaður
í foreldrahúsum megi aðeins vinna
sér inn 75 þúsund krónur án þess
að lán hans sé skert. Á sama hátt
teljum við að 75% tekjutillit sé of
hátt og viljum því lækka það,“ seg-
ir Hermann Hermannsson, efsti
maður á lista Vöku til Stúdenta-
ráðs.
Röskvumenn hins vegar segjast
ætla að beijast fyrir „lifandi há-
skóla“ og að nemendaráðgjöf verði
komið á í öllum deildum. Meðal
hugmynda sem settar eru fram í
grein í Röskvublaðinu um „lifandi
háskóla" er að keypt verði kaffihús
í miðbænum. „Slík stúdentakaffi-
hús tíðkast víða erlendis og eru fjöl-
sóttir samkomustaðir utan skóla-
tíma,“ segir í greininni. Þá er grein-
ilegt í greinum eftir og viðtölum
við frambjóðendur að þeir vilja að
Stúdentaráð taki virkari þátt í þjóð-
félagsumræðunni.
Eina gagnrýnin í garð Vöku-
manna, sem kemur fram í viðtölun-
um við Röskvumenn í Morgunblað-
inu sl. laugardag, er að þeir hafi
verið of kröfuharðir í lánamálunum!
Eða eins og Skúli Helgason orðat-
það: „Við horfumst í augu við þá
staðreynd að hin kröfuharða stefna
Vöku í lánamálum hefur skaðað
hagsmuni stúdenta undanfarin tvö
ár.“
Pólitíkinni endanlega úthýst?
Á heildina litið virðist sem
Röskva hafi æ meir lagað stefnu
sína helstu sjónarmiðum Vöku, s.s.
að það séu hagsmunamál stúdenta
sem takast eigi á um í kosningum
og að pólitíkinni hafi jafnvel endan-
lega verið úthýst úr Stúdentaráði.
Það ber að hafa hugfast að það eru
ekki nema tvö ár síðan oddviti
Röskvu í Stúdentaráði talaði hæðn-
islega fyrir kosningar um „einhveij-
ar óljósar kröfur um að Stúdentaráð
eigi að verða hlutlaust nemendafé-
lag“. Kosningarnar nú eru líklega
þær minnst pólitísku í langan tíma.
Jafnvel í lánamálunum, sem oft
hefur verið mikill hiti í kringum,
virðist sú Stefna Vökú, að tekjutil-
lit beri að lækka, vera að ná í gegn
almennt. Þannig tala nú Röskvu-
menn um „að auka svigrúm náms-
manna til sumarvinnu án þess að
lán þeirra skerðist“.
Heimastjórnarsamtökin:
Samtryg’g'ing, miðstýring og úr-
ræðaleysi fjórflokksins aðalvandinn
NÝR stjórnmálaflokkur Heimastjórnarflokkurinn var stofnaður í Bor-
garnesi sunnudaginn 10. mars. Fundarmcnn sammþykktu stefnuatriði
flokksins sem eru í 11 liðum. í þeim segir að samtökin munu meðal
annars standa fyrir sjálfstæði Islendinga í eigin fullvalda landi án er-
lendrar íhlutunar og án aðildar að Evrópubandalaginu. Þá segir að
samtökin munu beita sér fyrir valddreifingu frá miðstýrðu kerfi til
fólksins, að því að byggðum verði úthlutaður kvóti í landbúnaði og
sjávarútvegi auk þess sem stefnt verði að því að auka jöfnuð meðal
þegnanna, bæta réttarkerfið og auka lýðræði. Stjórn Heimastjórnar-
samtakanna er skipuð 8 fulltrúum, einum úr hverju kjördæmi. Samtök-
in stefna að framboði í öllum kjördæmum við næstu alþingiskosningar.
„Eins og stjórnmálin horfa við samtrygging, miðstýring og úrræða-
okkur heimastjórnarmönnum þá er leysi fjórflokksins aðalvandi okkar
þjóðlífs." voru upphafsorð Tómasar
Gunnarssonar, formann fram-
kvæmdastjórnar flokksins, á blaða-
manna fandi í vikunni. Hann sagði
að þessi vandi birtist almenningi í
kjaralegu misrétti, stórfelldri byggð-
aröskun, fjöldagjaldþrotum og hrika-
legri sóun. Úrræði Heimastjómar-
samtakanna sagði Tómas að væru
meðal annars að kalla nýtt fólk til
starfa, reyna nýjar aðferðir og færa
valdið nær fólkinu til dæmis með
þjóðaratkvæðagreiðslum.
í máli sínu lagði Tómas áherslu á
þijú mál: kjaramál,kvóta í sjávarút-
vegi og landbúnaði, og atvinnuupp-
byggingu. í umræðu um kjaramál
sagði hann meðal annars að óviðun-
andi væri að stór hluti þjóðarinnar
lifði ekki af tekjum sínum. Ilann
sagði að flokkurinn myndi stefna að
því að lögfesta lágmarkslaun að upp-
hæð minnsta kosti 75 þúsund króna.
Til þess þyrfti meðal annars að færa
til fjármuni, lækka vexti, breyta
gengi og skattkerfinu. Hvað kvóta-
málið varðar sagði Tómas að fiokkur-
inn vildi að byggðum væri úthlutaður
kvóti, bæði í sjávarútvegi og land-
búnaði. Hann sagði að flokkurinn
stefndi að fjölbreyttri atvinnuupp-
byggingu og að ■ stóriðja á íslandi
væri dæmi um hrikaleg mistök. Stór-
iðja skaðaði ímynd landsins og yki
skuldir auk þess sem hættulegt væri
að veita útlendingu sérréttindi hér á
landi.
Hann sagði að íslendingum bæri
að leggja áherslu á að selja vörur
sínar á neytendamarkaði erlendis,
ekki síður í Bandaríkjunum en í Evr-
ópu. Þar af leiðandi væru tengsl við
Evrópubandalagið ekkert höfuðatriði
fyrir flokkinn.
Framkvæmdastjórn Ileimastjórn-
arsamtakanna skipa auk Tómasar,
Siguijón Þorbergsson og Jón Odds-
son. Varamenn eru Þuríður Jóhanns-
dóttir og Bragi Gunnlaugsson. Heim-
astjórnarsamtökin hafa opnað skrif-
stofu að Vallarstræti 4 í Reykjavík.
Ingi B. Ársælsson veitir skrifstofunni
forstöðu.