Morgunblaðið - 12.03.1991, Blaðsíða 41

41
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. MARZ 1991
Hægtbatnar
eftir ViktorA.
Guðlaugsson
Ágætur lesendur.
Mikið óskaplega er ég orðinn
langþreyttur á að starfa við þau
skilyrði, sem íslenska grunnskó-
lanum era búin og það sambland
af ofstjórn og stjórnleysi, sem ein-
kennir yfirstjórn menntamála um
þessar mundir.
Þessum dapurlegu hugsunum
mínum til áréttingar langar mig
að sýna ykkur nokkur dæmi, er
undirstrika það ráðleysi, sem ríkir
á vettvangi íslenskra skólamála
sem mér finnst að nú hafi náð
hámarki ef ég miða við þau 25
ár, sem ég á brátt að baki í skóla-
starfi.
Álit umboðsmanns alþingis
Laust eftir skólabyijun í haust
kom það álit frá umboðsmanni
alþingis að líklega væri óheimilt
að láta nemendur eða forráða-
menn þeirra greiða fyrir náms-
bækur eða annað efni, sem fylgdi
skólastarfi grunnskóla. Um ára-
tugi hefur það tíðkast að nemend-
ur hafa greitt fyrir ýmsar
kennslubækur í valgreinum svo
og fyrir ýmis konar ítarefni og í
nokkram tilvikum vegna bóka,
sem kennarar eða einstakir skólar
hafa kosið að nota fremur en það
efni, sem gefið hefur verið út af
Námsgagnastofnun. í flestum til-
vikum hefur þó verið um tiltölu-
lega lágar fjárhæðir að ræða. í
raun höfðu menn alltaf vitað að
með tilliti til laganna bókstafs
væra þessar innheimtur vafasam-
ar. Hins vegar höfðu engir komið
auga á einfalda leið til að komast
hjá þeim, þar sem Námsgagna-
stofnun hefír ekki til úthlutunar
allt það efni, sem skólarnir þurfa
að nota og ekki er í önnur hús
að venda til að fjármagna kaup á
kennsluefni.
Á liðnum árum hafa kröfur til
skólanna sífellt aukist m.a. um
kennslu ýmissa nýrra kennslu-
greina og einnig hefur verið lögð
áhersla á að auka á fjölbreytni í
skólastarfi.
Ráðaleysi í ráðuneytinu
Eins og fyrr segir var skóla-
starf hafíð, þegar umrætt álit var
birt. Fjölmiðlar kepptust í nokkra
daga um að gera sér úr því frétta-
mat á þeim forsendum að skölarn-
ir hefðu um langt skeið brotið rétt
á nemendum og forráðamönnum
þeirra.
Menntamálaráðherra var í
fyrstu lítt afgerandi um málið og
fyrst hinn 13. nóv. gaf ráðuneytið
út úrskurð þess efnis að óheimilt
væri að láta nemendur kaupa
námsgögn eða greiða efnisgjöld.
Þá höfðu auðvitað flestir skólar
látið nemendur greiða einhvern
slíkan kostnað enda skólastarf
löngu hafið. Ekki fylgdi þessu til-
ski-ifi orð um það hvernig ráðu-
neytið hygðist mæta þörfum skól-
anná fyrir umrætt kennsluefni.
Og þannig standa málin enn
þegar þetta er ritað um miðjan
janúar 1991.
Skólarnir fá ekki námsgögn
Skólarnir eru nú að komast í
þrot. Það námsefni, sem ekki er á
úthlutunarlistum Námsgagna-
stofnunar, fæst ekki keypt. Náms-
gagnastofnun hefur í engu sveigt
sig að þessum breyttu aðstæðum
og rökstyður það með því að hún
hafi ekki fengið fjárveitingar
frá ríkinu í þessu skyni. Stofnun-
in hafnar að hafa milligöngu um
kaup á ýmsu því efni, sem boðið
er á fijálsum markaði og skólarn-
ir þurfa að nota.
Skai nú nefnt eitt dæmi þessu
til skýringar. Ég sendi Námsgagn-
astofnun bréf hinn 2. desember,
þar sem ég óskaði eftir því að
stofnunin útvegaði skólanum bók-
ina „Veðrið“ eftir Pál Bergþórsson
veðurfræðing en þetta er kjörin
bók til kennslu á unglingastigi og
fellur vel að námskröfum skól-
anna. Nota átti bókina í einum
árgangi unglingastigsins og kost-
aði hún á frjálsum markaði um
680 krónur. Með bréfi dags. 8.
janúar 1991 hafnaði stofnunin
kaupum á þessu efni og rökstyður
það eins og að framan greinir með
fjárskorti. í niðurlagi bréfsins er
þess hinsvegar látið getið að
Námsgagnastofnun hafi gefið
út vinnuhefti með þessari sömu
bók, sem að sjálfsögðu sé falt
skólunum. Með öðrum orðum vill
stofnunin selja okkur vinnuhefti
með kennslubók, sem hún hafnar
að útvega. Er hægt að komast
lengra í stjórnkænskunni?
Og er það furða, þótt gangi
framaf skólamönnum, sem eftir
aldarfjórðungs stapp við kerfið
kalla þó hreint ekki allt ömmu
sína.
Á liðnum árum hafa skólarnir
keypt ýmis konar efni á frjálsum
markaði, sem oft hefur verið hið
besta kennsluefni. Nú er þetta
ekki lengur kleift og skólamir
standa frammi fyrir því að geta
ekki keypt grannbækur í fjölmörg-
Viktor A. Guðlaugsson
„Ekki fylgdi þessu til-
skrifi orð um það
hvernig ráðuneytið
hygðist mæta þörfum
skólanna fyrir umrætt
kennsluefni. Og þannig
standa málin enn.“
um námsgreinum og að vera ofur-'
seldir því efni sem Námsgagna-
stofnun býður, hvort sem kennur-
um þykir það boðlegt eður ei og
hvort sem aðrir valkostir bjóðast.
m
Einokun — ótrúleg
tímaskekkja
Einokun af þessu tagi er nú lík-
lega að verða fáheyrð í þessu landi
og líklega þarf að leita um lang-
veg til að finna hliðstæður.
Á sama tíma talar ráðherra
menntamála fjálglega um aukið
frelsi til handa skólum og lætur
gera skólastefnu þar sem á þetta
er lögð sérstök áhersla.
Vissulega fær skrattinn þarna
sitt skemmtiefni á meðan skólarn-
ir í landinu fá ekki námsefni.
Hér þarf að taka til hendinni.
Aflétta þarf þessari einokun þegar
í stað. Skólarnir í landinu verða
að fá ráðstöfunarrétt yfir því fjár-
magni sem varið er til kaupa á
kennslugögnum a.m.k. að veru-
legu leyti. Skólarnir eiga og
verða að hafa frelsi til að velja
sjálfir það námsefni, sem þeir
vilja nota á hveijum stað og
tíma.
Það eitt samræmist þeirri lýð-
ræðishugsjón, sein við flest viður-
kennum og þeirri lýðræðisþróun,
sem við sem betur fer höfum séð
á mörgum sviðum þjóðlifsins hin
síðari ár.
Höfundur er skólastjóri
Arhæjnrskóla í Reykjavík.
★ Pitney Bowes-
póstpökkun
Mjög hentug fyrirtækjum,
bæjartélögum, stofnunum
Brýtur blaöið, setur í umslag
og lokar því
■%

OTTO B. ARNAR HF.
Skipholti 33 • 105 Reykjavlk
Símar 624631 / 624699
Nýborg;
Marmari nnnr
frákr. úclll
Veggflísar iQof
frákr. IZol
Gólfflísar ^ imi
frá kr. | OOI
Gólfspartl QQnf
25 kg. frá kr. cwlll
Flísalím nm
25 kg. frá kr. UUI
•æ 941
Gegnheilt
mosaik
Parketlím CQm
25 kg. frákr. DðUI
Vandaðar vörur á
betra verði.
Nýborg;
Skútuvogi 4, sími 82470
MEÐ
HYBREX
FÆRÐU GOTT SÍMKERFI
OG ÞJÓNUSTU
SEM HÆGT ER
AÐ TREYSTA.
H YBREX AX er eitt fullkomnasta tölvustýrða s í m-
kerfið á markaðnum í dag. Auðvelt er að koma
því fyrir og það er einfalt i notkun. HYBREX er
mjög sveigjanlegt í stærðum.
DÆMI: (AX 8)1- 4bæjarlínur-Alltað8símtæki
(AX32) 1 -32 bæjarlínur—Allt aö 192símtæki
Möguleikarnir eru ótæmandi.
HELSTU KOSTIR HYBREX
•Islenskur texti á skjóm tækjanna.
•Beint innval.
íslenj
t i j
•Hægt er að fá útprentaða mjög nákvæma sundurliðun
þ.e. tími, lengd, hver og hvert var hringt osfr.
•Sjálfvirk simsvörun.
•Hægt er að láta kerfið eða tæki hringja á fyrirfram-
ákveðnum tíma.
•Hjálparsími ef skiptiborðið annar ekki álagstimum.
• Sjálfvirk endurhringing innanhúss sem blður þar til númer
losnar.
•Mjög auðvelt er að nota Hybrex fyrir símafundi.
•Hægt er að tengjaTelefaxtæki við Hybrex án þess að það
skerði kerfið.
•Hægt er að loka fyrir hringingar i tæki ef menn vilja frið.
•Innbyggt kallkerfl er í Hybrex.
HeimilistæKi hf
Tæknideild, Sætúni 8 SÍMI6915 00
'saMuntjim
•Langlínulæsing á hverjúm og einum sima.
OKKAR STOLT ERU
ÁNÆGÐIR VIÐSKIPTAVIMIR
Borgarteikhúsið
Gatnamálastjóri
Reykjavikur
Gúmmívinnustofan
islenska óperan
Landsbróf hf.
Morgunblaðið, augi.
Samband íslenskra
sveitarfólaga
Securitas
Sjðvá-Almennar
otl. otl. ofl.
HELDUR
BETUR!
IJ va J ílUiUilUinÍÍiti 1->|J.Uiml Ml