Morgunblaðið - 20.12.1991, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. DESEMBER 1991
15
Sveinn Sæmundsson
Yfir sjó
Bókmenntir
Erlendur Jónsson
Sveinn Sæmundsson: Brotsjór
rís. 191 bls. Setberg. Reykjavík,
1991.
Þetta er auðvitað sjómannabók.
Titillinn segir til um það. Sögumað-
ur, Einar Bjamason skipstjóri,
stundaði sjó í stríði og friði og
kynntist náið bæði skipum og
mönnum. Hann prófaði líka að hafa
fast land undir fótum; sinnti reynd-
ar ýmsum störfum í landi. Og hann
segir frá daglega lífinu víðsvegar
um land, samskiptum sínum við
fólk, ferðalögum og annars konar
tilbreytingu. Allt um það liggur
þungamiðja frásagnarinnar í sjó-
sókninni sem heiti bókarinnar ber
og með sér.
Naumast þarf að efa að skipstjór-
inn hafi séð brotsjói rísa, og það
Einar Bjarnason
og land
líkast til oft og mörgum sinnum.
Og siglingar á stríðsárunum voru
enginn barnaleikur.
I bók þessari ber þó meira á logn-
inu. Frásögnin er skipuleg og sam-
viskusamlega skráð en harla dauf.
Bókin er skrifuð í upptalningarstíl:
Fyrst var þetta gert, svo hitt, síðan
annað, og svo aftur enn annað. Það
vantar í þetta lit og líf. Óþörf inn-
gangsorð, viðaukar og vafningar
draga víða úr áhrifum frásagnar-
innar. Kaflinn, Kötlugosið 1918,
byijar t.d. svo:
»Náttúruhamfarir gleymast seint
þeim sem fyrir þeim verða. Einkum
festast slíkir atburðir í hugum
barna og unglinga. Kötlugosið 1918
varð mér minnisstætt, enda er Katla
í næsta nágrenni Víkur og við sem
þar áttum heima áhorfendur að
hamförunum.«
Hér eru fyrstu setningarnar vita-
skuld óþarfar. Sömuleiðis á ekki
að þurfa að taka fram að Katla sé
í nágrenni Víkur. íslendingur, sem
veit ekki svo lítið, les varla bók af
þessu tagi hvort eð er. Sýnu meira
úrleiðis er þó að skrifa heilan kafla
um aðdraganda heimsstyijaldarinn-
ar síðari. Mönnum ýmsum, sem
sögumaður kynntist á langri ævi,
hefði hins vegar mátt lýsa betur.
Sömuleiðis hefði verið ástæða til
að staldra nánar við atburði sem
telja má að verið hefðu þónokkuð
frásagnarverðir.
Enginn skilji samt orð mín svo
að bók þessi sé ekki virðingarverð
á sinn hátt. Til dæmis miðlar hún
ýmiss konar fróðleik. Sjómannsfer-
ill sögumanns, sem hann rekur all-
ýtarlega, er sjálfsagt dæmigerður
fyrir marga hans líka og má þann-
ig skoðast sem almenn svipmynd
af sjómannslífinu á fyrri hluta ald-
arinnar. Einar sigldi til erlendra
hafnarborga og sá lífið í öðrum
löndum. Þess háttar reisur töldust
til forréttinda meðan fæstir höfðu
ráð á að frílysta sig utanlands og
skapaði dálítinn framandleika
kringum persónu sæfarans. Tals-
verða samantekt um sjósókn og
útgerð er og að finna vítt og breitt
um bókina. Að höfundurinn hafi
vandað verk sitt þarf ekki heldur
að efa. Allt gæti þetta rennt stoðum
undir góðan árangur.
En einu gildir hvort verið er að
semja skáldverk eða færa í letur
endurminningar, höfundur verður
einatt að velja og hafna, skera nið-
ur, auka við, skeyta saman. Fari
hann mikið ofan í hversdagslífið,
eins og hér er raunin, þarf hann
einnig að töfra fram með stíl sínum
það sem vantar á íjölbreytni efnis-
ins.
Hér hefur sá póll ekki verið tek-
inn í hæðina. Sögumann skortir
ekki söguefni. Og höfundinn skortir
ekki elju og samviskusemi. Hvorugt
hefur þó nægt til að gera bók þessa
að hugtækri og skemmtilegri lesn-
ingu. Hún er í fáum orðum sagt
trúverðug og greinagóð svo langt
sem hún nær, en svipdauf og til-
þrifalaus.
Barna-
gæzla við
Laugaveg
SKIPTINEMASAMTÖKIN AFS á
Islandi verða með gæzlu fyrir börn
undir 10 ára aldri laugardaginn 21.
desember í húsnæði samtakanna
að Laugavegi 59, Kjörgarði, 3.
hæð. Þessi þjónusta er einkum ætl-
uð foreldrum í verzlunarerindum.
Um er að ræða tvö tímabil, annars
vegar frá klukkan 10 til 14 og hins
vegar frá klukkan 14 til 18. Gjaldið
er 400 krónur fyrir hvert barn í
þessar fjórar klukkustundir. Systk-
in fá afslátt, þannig að eitt greiðir
fullt gjald, annað 200 krónur og
séu þau fleiri fá þau fría gæzlu.
Ný verzlun
„Pier“ í
Starmýri
NÝ verzlun hefur verið opnuð í
Starmýri 2 og hefur hlotið nafn-
ið „Pier“. Eigendur eru Krislján
Bergmann og Andrea Björgvins-
dóttir.
Verzlunin sérhæfir sig í munum
úr marmara og graníti. Boðið er
upp á þá þjónustu að mótaðar eru
borðplötur o. fl. eftir teikningum
viðskiptavina. Afgreiðslutími er alla
virka daga frá klukkan 10 til 18,
föstudaga til klukkan 19 og laugar-
daga til klukkan 14. A myndinni
er Kristján Bergmann, annar eig-
enda verzlunarinnar.
Þú svalar lestrarþörf dagsins
ásíðum Moggans! y
Satínnáttfót
og satínnáttserkir
Náttfót kr. 6.900,- Serkir kr. 5.500,-
Mikið úrval af náttfótum ogsloppum.
Gjafakortin okkar erugóö,
hentug og vinsæljólagjöf
Sendum í póstkröfu.
5% staðgreiðsluafsláttur.
tískuverslun, Kringlunni, sími 33300.
STEINAR WAAGE
SKÓVERSLUN
JÓLATILBOÐ
.vanui vy ......
Stærðir: 40-46.
Mikið úrval af hönskum og töskum.
Gjafakortin okkar eru góð, hentug og vinsæl jólagjöf.
Póstsendum samdægurs - 5% staðgreiðsluafsláttur.
Domus Medica, Toppskórinn, Kringlunni,
Egilsgötu 3,
sími 18519
Veltusundi 1, Kringlunni 8-12,
sími 21212 sími 689212
■SX/L.
EMH Á ENGAN «SINN LÍKAN
SANNKALLAÐ HÖRKUTÓL
EMH er einkaleyfisverndaður höggbúnaður frá Skil, sem gerir borun
í steinsteypu svo létta, að því trúir enginn nema reyna það sjálfur.
ALHLIÐA B0R- 0G SKRUFUVEL MEÐ EMH
6852H
- 600 vatta mótor
- 5 þrepa átakskúplíng
- stiglaus hraðarofi með læsanlegri
hraðastillingu
- hraðasvið 0-1600 sn/m(n
-13mm patróna
- báðar snúningsáttir
- allt að þreföld ending á steinborum
HLEÐSLUVEL
-12 volta
- skrúfar og borar
- báðar snúningsáttir
- 2ja hraða
- stiglaus hraðaroli
- hraðasvið 0-500 og
0-1650 sn/mfn
- fimm stiga kúpling
BOR- 0G SKRUFUVEL
[
IFALKINN
6550U
- 550 vatta mótor
-13mm patróna
- stiglaus hraðarofi
- hraðasvið
0-850 sn/mín
Chleðsluskrúfujárn\ C~ hleðsluskrall A
2210H
- 3,6 volta mótor
-hraði 180 sn/min
- sjáltvirk læsing
- veggfesting
2239H
- 3,6 volta mðtor
- þolir 200NM
- sjáltvirk læsing
- báðar snúningsáttir
SKIL - KRAFTVERKFÆRI HENTA ÞEIM KRÖFUHÖRÐUSTU
Eigum ávallt fjölbreytt úrval SKIL rafmagnshandverkfæra og fylgihluta
jafnt til iðnaðar- sem heimilisnota.
SÖLUAÐILAR VÍÐA UM LAND.
ÞEKKING - REYNSLA - ÞJÓNUSTA
u
SUÐURLANDSBRAUT 8 SÍMI 814670