Morgunblaðið - 20.12.1991, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. DESEMBER 1991
Sigurbjörn Jónsson
Myndlist
Eiríkur Þorláksson
Gallerí G 15 er alveg nýtt sýn-
ingarhúsnæði fyrir listir, sem
rekið er í tengslum við gullsmíða-
verkstæði á Skólavörðustíg 15
(örlítið ofan við hús Sparisjóðs
Reykjavíkur og nágrennis). Gall-
eríið er í kjallara hússins, þar sem
innréttaður hefur verið lítill en
bjartur sýningarsalur, sem aug-
ljóslega hefur upp á ýmsa mögu-
leika að bjóða. Hér með skal
aðstandendum árnað heilla með
framtakið, og óskað alls hins
besta með rekstur staðarins í
framtíðinni. Listunnendur ættu
sem fyrst að setja þennan stað
inn á kortið hjá sér þegar farið
er í skoðunaiTerðir um myndlist-
arsýningar í borginni.
Nú stendur yfir önnur sýningin
í Gallerí G 15, og að þessu sinni
er boðið upp á málverk eftir ung-
an listamann, Sigurbjörn Jóns-
son. Sigurbjörn stundaði nám við
Myndlista- og handíðaskóla ís-
lands 1978-82 og útskrifaðist úr
grafíkdeild, en hélt síðan til fram-
haldsnáms til New York, þar sem
hann dvaldi á árunum 1984 til
1987. Hann hélt sína fyrstu
einkasýningu þar í borg 1988,
en hér á landi sýndi hann fyrst
í Nýhöfn fyrir rúmlega ári síðan.
A sýningunni hér getur að líta
16 lítil málverk, sem rýmast þrátt
fyrir allt nokkuð vel í salnum,
og vaxa raunar í því þrönga rými,
sem umlykur þau. Því er engin
ástæða til að líta á þetta sem
smáverk eða skissur, heldur eru
hér á ferðinni fullgild listaverk,
þar sem öll myndbygging er mið-
uð við þær flatarstærðir, sem list-
amaðurinn er að vinna með.
Áhorfendum verður þegar ljóst
við fyrstu skoðun verkanna, að
Sigurbjörn hefur kynnst málverki
Louisu Matthíasdóttur og orðið
fyrir talsverðum áhrifum af þeim
kynnum. Myndmálið sjálft, per-
sónugerð, hinir stóru litfletir og
einangrað myndefnið, þar sem
kyrrð og jafnvægi virðast ríkja á
yfirborðinu, en spenna undir
niðri, allt eru þetta atriði sem
Louisa Matthíasdóttir hefur gert
að sterkum þáttum myndgerðar
sinnar.
Við nánari skoðun kemur þó í
ljós að Sigurbjörn vinnur ekki
eftir þessari lýsingu, heidur vinn-
ur hann út frá henni á sjálfstæð-
an hátt. Myndefni Louisu eru
oftast tengd yfirsýn yfir ákveðið
myndsvið, annaðhvort í bæ eða
úti í náttúrunni; þannig má segja
að myndum Sigurbjörns, „Svartri
kirkju“ (nr. 15) og „Hvítu húsi“
(nr. 16) svipi til verka Louisu.
En almennt er myndsvið Sigur-
björns persónulegra og Ijallar um
fólk, gjarna innandyra í sínu
nánasta umhverfi. Þannig eru
myndir nr. 1-4 náskyldar, gerðar
af sama myndsviði, frá svipuðu
sjónarhorni; hið sama má segja
um verkin sem merkt eru nr.
9-12. Nöfn sín draga myndirnar
síðan oft af smáatriðum í mynd-
fletinum, eða af almennri lýsingu
myndarinnar, eins og t.d. „Sjálf-
mynd og svartur hundur" (nr.
3) og „Svört flaska, hvítt segl“
(nr. 9), sem er ein mest grípandi
myndin á sýningunni.
Vinnulag Sigurbjörns er nokk-
uð gróft, og þurfa myndirnar
ákveðna fjarlægð til að njóta sín
til fulls; fyrir vikið virðast þær
Sigurbjörn Jónsson við tvö verka sinna.
einnig stærri en þær eru í raun.
Listamanninum tekst mjög vel
að skapa jafnvægi í myndunum
með sterkum litflötum, t.d. hvít-
um fleti í „Svartur hundur, hvítur
strigi“ (nr. 2) og rauðum lit, sem
skapar hina réttu spennu í verk-
inu „Bréfið“ (nr. 10). Jafnvel í
þeim myndum, sem nefnast „Ab-
straktion" (nr. 5-8) eru litfletirn-
ir afar sterkir í myndsýn, sem
virðist vera hlutvakin alveg jafnt
og í hinum myndunum.
Hér er á fei'ðinni skemmtileg
sýning smárra mynda, sem vaxa
við nánari skoðun, og eru gott
vitni um á hvern hátt ungt lista-
fólk getur lært af þeim eldri og
lagt út frá verkum þeirra á sinni
eigin þroskabraut.
Sýning Sigurbjörns Jónssonar
í Gallerí G 15 við Skólavörðustíg
stendur fram yfir hátíðirnar, og
er opin til 4. janúar á næsta ári.
Hannu Siren í
Nýlistasafninu
rymisms um-
hverfís þau),
þá er Siren
hér að vinna
með aðra
þætti. í sinni
sýningu tek-
ur Rúrí fyrir
mælikvarða
mannsins, en
her er
Hannu Siren
að takast á
við eigin-
leika efnis-
ins, og draga
í efa hefð-
bundna
mælikvarða
okkar varð-
andi þá.
„Létt er
þungt og
þungt er
Finnski myndhöggvarinn Hannu Siren.
Mikið hefur verið rætt og ritað
undanfarna mánuði um tengsl
íslenskrar myndlistar við það sem
er að gerast á erlendum vett-
vangi. Það hefur hins vegar ekki
farið eins hátt, að um langt ára-
bil hafa erlendir gestakennarar
komið til tímabundinna starfa við
Myndlista- og handíðaskóla Is-
lands, og oft átt þátt í að hleypa
nýju blóði í kennslu þar á ákveðn-
um sviðum með framandi starfs-
aðferðum, auk þess sem viðhorf
þeirra hafa verið fersk hvatning
fyrir bæði nemendur og kennara.
Finnski myndhöggvarinn
Hannu Siren hefur dvalið hér á
landi undanfarnar vikur í þessum
tilgangi, og í neðri sal Nýlista-
safnsins stendur nú yfír sýning
á verkum sem hann hefur unnið
hér á landi. Tengsl Hannus Sir-
ens við ísland eru ekki- ný, og
ná meira en áratug aftur í tím-
ann; 1980 tók hann þátt í „Exp-
erimental Environment“ sýning-
unni á Korpúlfsstöðum ásamt lis-
takonunni Rúrí, og síðan hafa
þau tekið þátt í fjölda umhverfís-
og útlitasýninga erlendis. Sýn-
irígar þeirra í Nýlistasafninu nú
eru því aðeins nýjasti kaflinn í
löngu samstarfi.
Hannu Siren hefur skapað sér
gott nafn í Finnlandi og víðar
fyrir umhverfislistaverk sín, sem
prýða ýmsar borgir og torg þar
í landi, jafnframt því sem verk
hans hafa verið sett upp úti í
náttúrunni, þar sem þau falla oft
afar vel að umhverfí sínu. Lista-
maðurinn notar mikið einföld
form „minimalismans", og þau
formgildi, sem hann nær þannig
fram, eru sterkustu eiginleikar
verkanna, stærð, styrkur, þyngd,
varanleiki eða léttleiki, allt eftir
því hvemig verkin eru unnin.
Verk Hannus Sirens virðast
oftast miðuð við ákveðið um-
hverfi (landslag eða borgar-
svæði), og því hlýtur að verða
annað uppi á teningnum, þegar
um sýningu af þessu tagi er að
ræða, þ.e. þar sem sýningarsalur
takmarkar umhverfisáhrif verk-
anna. Þó ákveðin rýmiskennd
skipti auðvitað miklu (listamað-
urinn takmarkar t.d. aðgang
gesta að verkunum með lokun
létt,“ er yfir-
skrift viðtals við listamanninn í
tilefni af sýningunni, og er þar
að finna kjarnann í boðskap hans
í verkunum. Þau þijú verk sem
hann sýnir hér eru úr Ijósgrárri
steinsteypu og gleri, þar sem ein-
ingarnar eru ósköp hversdagsleg
verksmiðjuframleiðsla. Hið hefð-
bundna mat er eðlilegt. Steypan
heldur uppi húsum og mannvirkj-
um, og er því sterk, stöðug og
jarðbundin; glerið er gegnsætt
og hlýtur því að vera efnislítið,
veikt og afar létt efni.
Verk Hannus Sirens véfengja
þetta viðhorf. í einu þeirra heldur
glerið steypueiningunni uppi í
viðkvæmu jafnvægi, og í öðru
hallar glerplata á viðkvæman
hátt að steypuferningi, þannig
að furðu sætir að platan brotni
ekki undan eigin þunga. I þessum
verkum kemur spennan því á
óvart; gestir eru óviðbúnir henni
vegna hinna hversdagslegu við-
horfa til efnisins. Dökkur litur á
gólfinu hefði væntanlega undir-
strikað léttleika steypunnar enn
betur, og þar með afmarkað sam-
spil efnanna á sterkari hátt en
hér er gert; slík smáatriði geta
vegið þungt í hinni sjónrænu
upplifun.
Þetta er hógvær sýning frá
hendi reynds listamanns, sem
setur sér ákveðið vðfangsefni og
•tekst síðan á við þær. Utkoman
hér sýnir, að jafnvel hin fábrotn-
ustu listaverk geta boðið upp á
þá innri spennu, sem öll góð
myndlist byggir á.
Sýningu Hannus Sirens í Ný-
listasafninu lýkur sunnudaginn
22. desember.
Listhúsið Snegla
- hjá SPRON
Það er óhætt að segja að það
þurfi að vera til staðar meira en
lítil bjartsýni og talsverð þrá-
kelkni þegar stofnað er til nýs
reksturs þessa dagana, þegar
svartsýnisbylgjur ganga yfir
þjóðina eins og boðaföll. En sum-
ir hafa þetta til að bera í meira
mæli en aðrir, og leggja ótrauðir
út í óvissuna.
Fyrir nokkru opnuðu fimmtán
listakonur listhús á Grettisgötu
7 (á homi Klappastígs) og gáfu
því nafnið Snegla. Samkvæmt
orðabók Menningarsjóðs getur
þetta vel til fundna orð haft þijár
merkingar; vefjarspóla (sem þá
getur vísað til listsköpunarinnar);
harðvítug sauðkind (sem kann
að benda til þess að listakonum-
ar séu sauðþráar); og loks hvefs-
in, illskeytt kona (sem er e.t.v.
sjálfslýsing rekstraraðilanna?).
Állar þessar merkingar geta ver-
ið jafn vel viðeigandi fyrir hið
nýja listhús.
Gamla húsið sem hýsir starf-
semina er viðkunnanlegt inn-
komu, og eru fjölmörg verk eftir
listakonurnar uppi við. Þarna
getur að líta textíl, keramík;
skúlptúr, vefnað, vatnslitamyndir
og silkiprent, svo nokkuð sé nefnt
af þvi fjölbreytta úrvali, sem
þarna getur að líta. Eru verkin
í öllum stærðum og verðflokkum,
svo ekki ætti að vera erfítt fyrir
neinn að finna eitthvað við sitt
hæfí. Það er við hæfí að listhúsið
opni með sýnishornum af verkum
eftir alla aðstandendurna, en í
framtíðinni má vonast til að
þarna verði einnig settar upp
bæði minni samsýningar og eink-
asýningar, þannig að listhúsið fái
staðið undir nafni og auki við
sýningarframboðið í borginni.
Raunar má segja að þær snegl-
ur hafi nú þegar aukið við sig,
því nýlega var opnuð í útibúi
Sparisjóðs Reykjavíkur og ná-
grennis í Álfabakka 14 í Mjódd-
Frá Listhúsinu Sneglu.
inni sýning á verkum níu félaga
úr hópnum. Hér er um að ræða
verk eftir Arnfríði Láru Guðna-
dóttur, Elísabetu Þorsteinsdótt-
ur, Emu Guðmarsdóttur, Guð-
rúnu J. Kolbeins, Herdísi Tómas-
dóttur, Ingunni Ernu Stefáns-
dóttur, Jónu S. Jónsdóttur, Vil-
borgu Guðjónsdóttur og Þuríði
Dan Jónsdóttur. Aðrar sneglur
eru Björk Magnúsdóttir, Hrafn-
hildur Sigurðardóttir, Ingiríður
Óðinsdóttir, Sigríður Kristins-
dóttir og Sonja Hákansson.
Það er ef til vill auðveldara
að gera sér grein fyrir verkum
einstakra listakvenna á sýning-
unni í SPRON en í listhúsinu
sjálfu, enda sýningin þar sett upp
með það í huga að verkin standi
sjálfstætt og njóti sín í rýminu.
Þó mynda þau góða heild saman,
þar sem t.d. grófur vefnaður,
veggmyndir úr leir og málverk á
silki styðja hvert annað. Þessi
fjölbreytni nýtur sín vel innan
um bankastarfsemina.
Af einstökum verkum er vert
að benda á „Systur (nr. 2) eftir
Arnfríði Láru Guðnadóttur, en
einföld formin fara vel í þessu
efni og ríkulegum litum þess;
„Götu (nr. 13) eftir Herdísi Tóm-
asdóttur, þar sem vefnaðurinn
markar íjarvíddina á skemmti-
legan hátt, og koparvírinn bætir
miklu lífi i heildina; „Án titils
(nr. 21) eftir Þuríði Dan Jónsdótt-
ur, þar sem góð uppbygging og
útfærsla þi-ykksins skapar sterka
ímynd; og loks „Landslag málað
á silki (nr. 8). þar sem hið fín-
lega efni nýtur sín sérstaklega
vel með þessu myndefni.
Allar koma listakonurnar vel
frá sfnu verki, bæði á sýningunni
hjá SPRON og í listhúsinu við
Grettisgötu. Sneglurnar í heild
eiga hrós skilið fyrir framtaks-
semina, og fylgja hér með óskir
um að listhús þeirra megi lifa
og dafna um langa framtíð.