Morgunblaðið - 05.12.1992, Page 1

88 SIÐUR B/LESBOK
279. tbl. 80. árg.
LAUGARDAGUR 5. DESEMBER 1992
Prentsmiðja Morgoinblaðsins
Owen lávarður varar NATO við
Balkanstríð
yfirvofandi
Brussel, Washington, Sarajevo. Reuter.
OWEN lávarður, samningamaður Evrópubandalagsins í átökum júgó-
slavnesku lýðveldanna fyrrverandi, segir að hætta sé á að stríðið í
Bosníu-Herzegóvínu breiðist út til nágrannalandanna og svo geti farið
að barist verði um allan Balkanskaga. Heimildarmaður hafði eftir
Owen á lokuðum fundi með sendiherrum rikja Atlantshafsbandalags-
ins, NATO, í Brussel að bandalagsþjóðirnar yrðu að gera upp við sig
hvenær svo væri komið að óhjákvæmilegt væri að grípa inn í átökin.
Owen taldi mesta hættu á að
næst blossuðu upp átök í Kosovo-
héraði sem byggt er múslimskum
Albönum aðallega en lýtur stjórn
Serbíu. Emflig gætu orðið átök í
Makedóníu en þar er stór albanskur
minnihluti auk þess sem Grikkir
telja sjálfstæða Makedóníu ógnun
við öryggi Grikklands. Utanríkis-
ráðherra Grikkja varaði í gær við
hernaðaríhlutun af hálfu Vestur-
veldanna í Bosníu, hún yrði gagns-
Norskir læknar
Má þjóna
tveimur
herrum?
ERU læknar að þjóna tveim-
ur herrum með því að reka
eigin rannsóknastofur sam-
tímis því að vera í opinberri
þjónustu? Nei, segja læknar,
en forstjóri ríkisspítalanna í
Noregi segir já og hyggst
fylgja því eftir í framkvæmd,
að sögn Aftenposten.
Norskir læknar, sem vinna á
ríkisspítölunum, eru sumir með
sjálfstæðan rekstur, til dæmis
rannsóknastofur, og stundum
mjög umfangsmikinn. Var
hagnaður af starfsemi þeirra
stærstu um 32 milljónir ÍSK í
fyrra og komu 13 milljónir til
samans í hlut eigendanna, fjög-
urra lækna. Þar að auki fengu
þeir greitt fyrir störf sín á stof-
unni og þá að sjálfsögðu greitt
sem opinberir starfsmenn.
Odd Arild Haugen, forstjóri
ríkisspítalanna, segir, að með
þessu sé óhjákvæmilegt annað
en til hagsmunaáreksturs komi.
Því hafa læknarnir mótmælt
en Oddvar Stokke, prófessor
og yfirlæknir á þeirri deild rík-
isspítalanna, senr fæst við kiín-
íska efnafræði, tekur undir með
Haugen og segir, að læknar í
opinberri þjónustu en jafnframt
með eigin rekstur geri allt til
að fá rannsóknirnar til sín.
Mikið af þeim megi hins vegar
gera á rannsóknastofu sjúkra-
húsanna og með miklu minni
kostnaði fyrir skattborgarana.
Stokke hefur bannað læknum
á sinni deild að vera með sjálf-
stæðan rekstur.
laus. Hann lagði einnig áherslu á
að útiloka yrði alla þátttöku Tyrkja
í slíkum aðgerðum. Bæði Grikkir
og Tyrkir eru í NATO en Tyrkir,
sem eru múslimar og réðu öldum
saman yfir Balkanskaga, hafa
gagnrýnt mjög aðgerðaleysi Vest-
urveldanna í málefnum Bosníu-
múslima sem Serbar hafa beitt
miklu harðræði. Mannréttindanefnd
Sameinuðu þjóðanna hefur for-
dæmt Serba fyrir grimmdarverk
þeirra. Samtök islamskra ríkja
kröfðust nýlega hemaðaríhlutunar
SÞ gegn Serbum.
Hjálparflug stöðvað
Hjálparflug til Sarajevo hefur
verið stöðvað í bili vegna harðra
sprengjuárása Serba á borgina.
Utanríkisráðherrar Ungveijalands,
Austurríkis, Slóveníu, Tékkóslóvak-
íu og Póllands eru sagðir hafa beð-
ið um fund með George Bush
Bandaríkjaforseta til að ræða
ástandið í Bosníu. Markmiðið er að
fá Bandaríkin til að reyna að stöðva
stríðið í landinu.
Kósakkar styðja Jeltsín
Reuter
Kósakkar standa í röð við Kreml, reiðubúnir að hylla Borís Jeltsín Rúss-
landsforseta sem nú á í vök að veijast á fulltrúaþinginu. Frestað var í
gær atkvæðagreiðslu um tillögu afturhaldsafla þar sem kveðið er á um
stjómarskrárbreytingu er skerði stórlega völd forsetans. Verður gengið
til atkvæða í dag, laugardag. Umbótasinnar segja tillöguna geta kollvarp-
að tilraunum Jeltsíns til að koma á markaðshagkerfi og lýðræðisendurbót-
um í landinu verði hún samþykkt.
GATT-viðræður
Bretaprins
ver Frakka
París. Reuter.
ÞINGMENN úr báðum stóru
flokkunum í Bretlandi gagnrýndu
í gær ræðu Karls Bretaprins í
Frakklandi, þar sem hann varði
stuðning frönsku stjórnarinnar
við franska bændur i tengslum
við GATT-samningana.
Prinsinn fór einnig gagnrýnum
orðum um óbeislað markaðshagkerfi
og virtist ræðan mjög í andstöðu við
stefnu bresku íhaldsstjórnarinnar.
Karl hefur oft valdið írafári með
ummælum sínum um ágreiningsmál,
m.a. hefur hann gagnrýnt nútíma
byggingalist harðlega.
Bob Cryer, þingmaður Verka-
mannaflokksins, sagði það „óvenju
heimskulegt“ að prinsinn skyldi
skipta sér af viðkvæmum samninga-
viðræðum þar sem þúsundir breskra
starfa væru í hættu.
Hvítir láta
undansíga
Washington. Reuter.
Bandaríkjamönnum mun fjölga
hratt á næstu áratugum og verða
þeir orðnir 383 milljónir árið
2050, samkvæmt spá manntals-
stofnunar.
Gert er ráð fyrir að þá verði að-
eins um helmingur landsmanna af-
komendur innflytjenda frá Evrópu.
Fjölgun í röðum þeirra er mun hæg-
ari en hjá minnihlutahópunum, þ.e.
blökkumönnum, Asíufólki og þeim
stærsta; innflytjendum frá Mexíkó.
Bush Bandaríkjaforseti sendir 28.000 hermenn til Sómalíu
011 ráð verða heimiluð
gegn stríðsheminum
Washington. The Daily Telegraph.
GEORGE Bush, forseti Bandaríkj-
anna, gaf í gær her landsins fyrir-
mæli um að senda 28.000 banda-
ríska hermenn til Sómalíu til að
tryggja að matvæli berist til svelt-
andi fólks í landinu. Hann heimil-
aði einnig hernum að grípa til
allra þeirra hernaðaraðgerða sem
kunna að reynast nauðsynlegar
gegn glæpaflokkum nokkurra só-
malskra stríðsherra sem ráða lög-
um og lofum í landinu.
Bush útskýrði þessa ákvörðun í
sjónvarpsávarpi í gærkvöldi og lofaði
því að hermennirnir yrðu ekki „deg-
inum lengur í Sómalíu en nauðsyn
krefur". Hann setti þó engin ákveðin
tímamörk um heimkvaðningu her-
mannanna og sagði aðeins að friðar-
gæsluliðar á vegum Sameinuðu þjóð-
anna myndu leysa þá af um leið og
skapast hefðu skilyrði til að dreifa

Reuter
Gert klárt
Bandarískir hermenn í New York búa farartæki sitt undir Sómalíuferðina.
matvælum með eðlilegum hætti. „Só-
malska þjóðin, einkum börnin, þarfn-
ast hjálpar okkar. Við verðum að
hjálpa þeim að halda lífi. Við verðum
að gefa þeim von,“ sagði forsetinn
í ávarpi sínu og kvað 1,5 milljónir
Sómala eiga á hættu að verða hung-
urmorða.
Margir háttsettir hershöfðingar
eru lítt hrifnir af þessari hernaðar-
íhlutun, segja ályktun öryggisráðs
SÞ, sem heimilaði aðgerðirnar, vera
afar loðna og tala þeir um skort á
skýrum hernaðarmarkmiðum. Bill
Clinton, verðandi forseti, styður hins
vegar ákvörðun Bush.
Þingmenn úr Repúblikanaflokkn-
um jafnt sem Demókrataflokknum
hafa einnig látið í ljós áhyggjur af
ákvörðuninni.
Sjá „Stríðsherrarnir í landinu
óttast um sinn hag“ á bls. 30.