Morgunblaðið - 21.12.1993, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. DESEMBER 1993 '
Tímabær handbók
__________Bækur_______________
Steingrímur Sigurgeirsson
Einar Thoroddsen: Vínin í rík-
inu. Mál og menning, 1993.
Læknirinn Einar Thoroddsen
hefur um árabil verið einn kunn-
asti vínsérfræðingur landsins og
ötull við að reyna að auka þekk-
ingu íslendinga á víni og meðferð
víns. Það er því vel við hæfi að
hann skuli vera höfundur fyrstu
alvöru vínbókarinnar, sem gefín
er út hér á landi. í fyrri helmingi
bókarinnar (fyrstu 140 blaðsíðun-
um) stiklar höfundur á stóru í al-
mennum vínfræðum en síðari
helmingurinn er eins konar leiðar-
vísir varðandi þau vín sem í boði
eru í verslunum ÁTVR og þar af
leiðandi nafn bókarinnar: „Vínin í
ríkinu".
Einar tekur lesandann í gegnum
vínfræðin frá a-ö og veitir ho’num
á auðskiljanlegan hátt innsýn í
hvað vín sé, hvers vegna það sé
eins og það er og hvemig best er
að fara að til að meta það. Auðvit-
að er á köflum farið lauslega ofan
í hlutina en á móti kemur að Ein-
ari tekst að koma miklu að í tiltölu-
lega stuttu máli.
Bókin er lipurlega skrifuð og
glittir iðulega í (vissulega nokkuð
sérstæða) kímnigáfu höfundar,
jafnt í texta sem umsögnum um
einstaka vín. Nokkuð oft fínnst
mér þó Einar fara yfír strikið í
þessum efnum og er illskiljanlegt
hvaða erindi sumar athugasemda
hans eiga í bókina.
Bókin er ríkulega myndskreytt
og oftast þjóna myndimar ágæt-
lega þeim tilgangi að auka skilning
lesandans á viðfangsefninu. Meiri
Einar Thoroddsen
vinnu hefði þó mátt leggja í kort
þau sem birt em af helstu vín-
hémðum. •
Það sem flestir munu hins vegar
væntanlega hafa mestan áhuga á
era umsagnir Einars (og félaga)
um vínin í ríkinu. Til þessa hefur
ekki verið til neitt heildaryfírlit
yfír þessi vín annað en verðskrá
ÁTVR og þar er engar aðrar upp-
lýsingar að fá en nafn og verð. I
til dæmis Svíþjóð, þar sem einnig
er ríkiseinkasala á áféngi, er í
verðskrá Systembolaget (sænska
„ríkisins"), einnig að fínna lýsingu
og mat á hveiju víni fyrir sig. Má
því segja að bók Einars sé ekki
einungis fræðslurit um vín heldur
fylíir hún ekki síður upp í það
l
í
Mi
1
Ný ryksuga frá Miele
Margfaldir verðlaunagripir
fyrirhöhnun og gæði.
EIRVÍK# Vesturgötu 25,101 Rvk. Sími 91-2 82 10.
MetsöluHad ú hverjum degi!
skarð sem ÁTVR skilur eftir og
er mjög tímabær handbók ís-
lenskra neytenda um vöraúrvalið
í ríkinu.
En hvemig mun þessi bók nýt-
ast sem handbók? Ég held bara
ágætlega, þó svo að nokkur atriði
hefðu mátt betur fara. Það hefði
til dæmis líklega verið betra að
einskorða sig við vín og styrkt vín
(sérrí, púrtvín, madeira) og hugs-
anlega einnig t.d. koníak heldur
en að taka einnig með alla líkjöra,
brennda drykki og bjór. Því líkt
og höfundur tekur fram þá hefur
hann takmarkaðan áhuga á þess-
um drykkjum, marga hefur hann
ekki bragðað og því era umsagnir
um þá mjög takmarkaðar og gagn-
slitlar fyrir lesendur. Þótt bókin
sé góð hefði hún líklega orðið enn
betri ef þessum kafla hefði verið
sleppt og enn meiri vinna og pláss
lögð í rauðvínin og hvítvínin.
Varðandi lýsingar á þeim vínum
má einmitt helst fínna að því að
þær hefðu mátt vera ítarlegri og
fyllri. Þá er greinilegt (líkt og Ein-
ar bendir raunar á) að öll (eða
flestöll) vínin hafa verið smökkuð
í einni lotu sama daginn, ekki í
gæðaröð, og gætu sum vín því lið-
ið fyrir það að koma á eftir „stóra“
víni, sem gefur óhagstæðan sam-
anburð. Einkunnagjöfín getur því
verið nokkuð „brengluð“ á köflum.
Það má líka auðvitað deila um
hvort rétt sé að taka með öll sér-
listavín (sem mörg fást einungis
í nokkra mánuði) í svona bók, sem
auðvitað á að endast í einhver ár.
í öllu falli hefði verið handhægara
fyrir lesendur ef tekið væri fram
hvaða vín fást í öllum verslunum
ÁTVR og hvaða vín einungis á
sérlista.
Á heildina litið er hins vegar
Vínin í ríkinu mjög eigulegur grip-
ur. Útlitið er smekklegt og frá-
gangur snyrtilegur. A einstaka
stað hafa þó slæðst með athuga-
semdir innan sviga, sem virðast
frekar vera skilaboð höfundar til
prófarkalesara en tilraun til kímni,
og einnig hrópa nokkur göt í
myndskreytingunni á mann. Fyrst
að bókin fjallar um vínin í ríkinu
hefði mátt ætla að þau væru öll
fáanleg til að mynda þau.
Það er sérstaklega virðingarvert
að Einar hefur tekið saman á
tveimur blaðsíðum fyrsta íslenska
„vínorðasafnið“, sem var orðið
mjög þarft.
Bjargey Eyjólfsdóttir, form. Spuna, Andrés Sigurvinsson leik-
stjóri, Herdís Þorvaldsdóttir og Gunnar Eyjólfsson að lokinni
sýningu í Lúxemborg.
Astarbréf sýnt
í Lúxemborg
Leiklist
Frá fréttaritara Mbl. í Lúxemborg.
Sýning Þjóðleikhússins á leikritinu
Ástarbréf eftir A.R. Gurney, undir
leikstjóm Andrésar Sigurvinssonar,
var sýnd í Centre Culturel, Sandweil-
er í Lúxemborg, fimmtudagskvöldið
2. desmember sl.
Var þetta 20. sýningin á verkinu
og sú fyrsta utan íslands. Að sögn
hafa leikendumir, Herdís Þorvalds-
dóttir og Gunnar Eyjólfsson, og Andr-
és Sigurvinsson fullan hug á að ferð-
ast víðar með Ástarbréf, enda verkið
vel fallið til ferðalaga. Sýningin var
á vegum leikklúbbsins Spuna í Lúx-
emborg og er þetta annað verkefni
hans á þessu leikári.
Linda Kristín Ragnarsdóttir.
Tönlist
Mozart við kertaljós
Nú á síðustu dögum aðventunnar
lýsir kammerhópurinn Camerarctica
upp skammdegið með kertaljósum og
tónlist Mozarts. Hópinn skipa Ár-
mann Helgason klarinettuleikari,
Hallfríður Olafsdóttir fiautuleikari,
Hildigunnur Halldórsdóttir fiðluleik-
ari, Gréta Guðnadóttir fiðluleikari,
Guðmundur Kristmundsson víóluleik-
ari og Sigurður Halldórsson sellóleik-
ari.
Á efnisskrá Camerarctica em
Kvartett fyrir flautu og strengi, Dú-
ett fyrir fiðlu og víólu og Kvintett
fyrir klarinettu og strengi eftir W.A.
Mozart og verður tónlistin leikin við
kertaljós.
Tónleikamir verða í Dómkirkjunni
í Reykjavík þriðjudaginn 21. desem-
ber, Kópavogskirkju miðvikudaginn
22. desember og á Café Sólon ísland-
us á Þorláksmessu. Þeir hefjast kl.
20.30, nema tónleikarnir á Sólon ís-
landus, sem verða styttri og hefjast
kl. 21.
Myndlist
Ráðhús Reykjavíkur
Vetrarsólhvörf - endurspeglun,
hátíðartjöld í Tjamarsal verða til sýn-
is í tilefni vetrarsólstaða, í dag, þriðju-
daginn 21. desember. Höfundar
verksins em Erla Þórarinsdóttir og
Gerla Geirsdóttir.
MENNING/LISTIR
Markús Árelíus
flytursuður
Bókmenntir
Sigurður Haukur Guðjónsson
Markús Árelíus flytur suður.
Höfundur: Helgi Guðmundsson.
Myndir og kápa: Ólafur Péturs-
son. Setning og umbrot: hágé,
Mál og menning. Filmuvinna og
prentun: Prentsmiðjan Oddi hf.
Útgefandi: Mál og menning.
Þetta er þriðja bók höfundar um
köttinn Markús Árelíus og sögulok.
Enn er ævi kattarins viðburðarík,
hvolpurinn Jobbi kominn í húsið,
orðinn einn af „fjölskyldu" skálds-
ins. Hundspottið er í fyrstu óttaleg
skræfa, heldur sig sem næst matar-
skálinni og unir fleðulega hörðum
reglum húsbóndans. En Jobbi vex
hratt og fyrr en varir hefír kettinum
tekizt að kenna honum, að heimur
nær út fyrir garð húsbóndans. En
mest verður breyting á högum
Markúsar Árelíusar er frúin, Hild-
ur, lætur sér ekki nægja að stjórna
í Hrafnahlíð, býður sig fram til
þings, er kosin, og lendir í ráðherra-
stól. Slíkt brölt skilur köttur illa,
hefír skyidum að gegna á sinni
heimaslóð, og er því fjarri, þá fjöl-
skyldan flytur suður.
Slæptur, rifínn og tættur, með
hægra eyrað svo illa skaddað, að
það lá í hendi Jóhannesar, er hann
hlúði að vesalingnum, þá kisi taldi
tíma til að gerast heimilisköttur á
ný. Honum er sýnd sú smán að
vera troðið í kassa ög sendur til
skáldsins og fjölskyldu. Ekkert
hress í fyrstu, en ýmsu má venjast,
líka nýju umhverfí.
Margt er þó til ama, Jófríður
með-tiltektaræðið, kunni til dæmis
ekki að meta bakstrokur. Það tók
líka vitringinn Markús Árelíus tíma
að þjarga vesalings Maríusi frá
hungurdauða arfaætunnar, hús-
móður hans. í hrauni leynist urðar-
læða, óskiljanlegt fól, en sú kemur
stund, að í augum hennar verður
Markús Árelíus, eymaskertur og
rófubrotinn, allra katta fegurstur.
Já, þlind er ástin. Rófubrotinn! Slík-
ar voru nú móttökumar, þegar
slátrarinn fékk tvo virðulega ketti
í heimsókn. Verra en rófubrot hefði
getað hlotizt af, ef Jobba hefði ekki
notið við. Hann var mjög góður
nemi, þroskaðist vel, úrræðagóður,
bjargaði meira að segja skáldinu frá
drakknun, þegar það var við asna-
leik í fjöru. En hvað taka menn sér
ekki fyrir hendur, þegar konan er
farin úr húsi með krakkana með
sér? Sumar fylgir vetri. Þroski aldri,
og undir lok bókar sættist Markús
Árelíus við yl húss, mjúkar sessur,
dýr og fólk.
Fjörlega skrifuð sem fyrr, jafnvel
Helgi Guðmundsson
mér, sem ekki þoli ketti, fyndin.
En það eru fleiri en kötturinn sem
verða værukærari er á bók líður,
það verður prófarkalesari líka (65,
93, 103). Víst kemur það ekki að
sök, en á villur vil eg þó benda. í
fám orðum: Snjöll lok um sögu
kattar, þar sem ævintýri og raun-
veruleiki vega salt. Dýr tala við
menn — menn við dýr, Sannarlega
rétt í hugum okkar, er dýrum unna,
skynjum okkur sem drætti í hendi
skaparans í ævintýrinu líf.
Myndir mjög góðar, einfaldar,
fullar af fjöri, eins og Markús Árel-
íus vissulega er.
Prentverk allt mjög vel unnið.
Fyndin, snotur bók.