Morgunblaðið - 21.12.1993, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. DESEMBER 1993
Sífellt fleiri leita
til Miðstöðvar
fólks í atvinnuleit
SÍFELLT fleiri leita aðstoðar Mið-
stöðvar fólks í atvinnuleit og seg-
ist Guðmundur Einarsson, for-
stöðumaður, hafi orðið var við að
fólk sem haldið hafi í vonina um
að fá vinnu, hafi nú gefist upp og
skráð sig atvinnulaust. Engu að
síður segist hann hafa grun um
að talsverður hópur eigi enn eftir
að skrá sig.
Guðmundur sagði að viðbrögð
fólks við atvinnumissi færu að veru-
legu leyti eftir því hvort það hefði
verið undirbúið eða ekki undir að
missa vinnuna. Áhyggjum ylli hversu
lítið væri gert til að undirbúa fólk
undir áfall af þessu tagi.
Eins konar sorgarferli
Hann sagði algengt að fólk gengi
í gegnum eins konar sorgarferli. Það
fyndi til höfnunar og á eftir gætu
komið líkamleg einkenni svo sem
máttleysi, slappleiki og örvænting.
Reiði og biturð væri einnig algeng
einkenni og bitnaðu oft á starfs-
mönnum stéttarfélaganna. Smám
saman missti fólk svo vonina, færi
að efast um eigin hæfileika, sjálfs-
traust þyrri svo komið væri erfiðan
vítahring. Einmitt þess vegna væri
afar brýnt að fólki væri fengið eitt-
hvert viðfangsefni.
Guðmundur sagðist í starfi sínu
hafa orðið áþreifanlega var við skort
og mikið væri um að fólk nýtti sér
Matarbúr Hjálparstofnunar kirkj-
unnar.
Matarbúrið er rekið í samvinnu
við Miðstöð fólks í atvinnuleit og
hafa sóknarprestar milligöngu um
matargjafir úr því. Aðstoð miðstöðv-
ar fólks í atvinnuleit felst einkanlega .
í símaviðtölum. Að auki er t.d. efnt
til opinna húsa. Miðstöðin er til húsa
í Breiðtholtskirkju.
Átaksverkefni Atvinnuleysistryggíngasjóðs
Borgin fær 50 millj.
til baka af 200 millj.
REYKJAVÍKURBORG fær innan við 50 milljónir kr. frá Atvinnuleys-
istryggingasjóði vegna atvinnuskapandi verkefna sem ráðist hefur
verið í á þessu ári af tæplega 200 milljónum kr. sem hún greiðir til
sjóðsins. Borgin sjálf greiðir 100 milljónir til viðbótar vegna þessarra
verkefna. Borgin hefði fengið tvöfalt hærra framlag úr sjóðnum ef
það fólk sem ráðið var af atvinnuleysisskrá í umrædd verk hefði allt
átt óskertan bótarétt.
í byijun síðasta árs gerði ríkis-
stjómin samkomulag við Samband
íslenskra sveitarfélaga um að sveit-
arfélögin greiddu 500 milljónir kr. í
Atvinnuleysistryggingasjóð og yrði
féð notað til atvinnuskapandi verk-
efna á vegum einstakra sveitarfé-
laga. Úr borgarsjóði verða greiddar
tæpar 200 milljónir vegna þessa á
árinu. Hins vegar er útlit fyrir að
borgin fái innan við 50 milljónir í
þau verkefni sem hún stendur fyrir.
Kemur þetta fram í bréfí sem Egg-
ert Jónsson borgarhagfræðingur
sendi stjóm Atvinnuleysistrygginga-
sjóðs eftir umræður um málið í at-
vinnumálanefnd Reykjavíkur.
Greitt samkvæmt bótarétti
Samkvæmt reglum heilbrigðis- og
tryggingaráðherra um úthlutun
styrkja úr sjóðnum til sveitarfélaga
til að fjölga atvinnutækifærum á að
ráða fólk af atvinnuleysisskrá til
vinnu við verkefnin og sjóðurinn á
að greiða sveitarfélaginu þær at-
vinnuleysisbætur sem fólkið hefði
fengið. í bréfí borgarhagfræðings
kemur fram að ótal ástæður, ekki
síst með hliðsjón af sanngimissjón-
armiðum, hafi valdið því að ekki var
unnt að haga ráðningu fólks af at-
vinnuleysisskrá í samræmi við bóta-
rétt þess. Þá segir hann að atvinnu-
málanefnd Reykjavíkur sé einróma
þeirrar skoðunar, að verði framhald
á greiðslum sveitarfélaganna í sjóð-
inn til átaksverkefna, þurfi að breyta
úthlutunarreglum þannig að stuðn-
ingurinn miðist við óskertar bætur
fyrir hvert heils dags starf, sem hlut-
aðeigandi sveitarfélag útvegar. Ósk-
ar borgarhagfræðingur viðræðna við
stjórn sjóðsins, um þessi atriði.
Margrét Tómasdóttir, forstöðu-
maður Atvinnuleysistryggingasjóðs,
segir að stjóm sjóðsins hafí ekki
verið höfð með í ráðum þegar úthlut-
unarreglumar voru samdar af heil-
brigðis- og tryggingaráðinu í sam-
ráði við fulltrúa sveitarfélaganna í
byijun síðasta árs. Hún geti þvi ekki
svarað fyrir þær. Hún segir mörg
sveitarfélög óánægð með þessa skip-
an mála. Margrét segir að sem
starfsmaður Atvinnuleysistrygg-
ingasjóðs geti hún ekki annað en
fagnað því ef greidd yrði ákveðin
upphæð fyrir hvert starf, eins og
atvinnumálanefnd Reykjavíkur legg-
ur til, því mjög mikil vinna vaíri við
útreiknirfga á bótarétti- þeh>ra ein-
staklinga sem tækju þátt í átaksverk-
efnum sveitarfélaganna.
Gert er ráð fyrir að sveitarfélögin
greiði 600 milljónir til Atvinnuleysis-
tryggingasjóðs til átaksverkefna á
næsta ári. Margrét segir að fram
hafí komið að gert væri ráð fyrir
endurskoðun úthlutunarreglnanna.
Atvinnuleysi í september til nóvember 1993
Hlutfall atvinnulausra af heildarvinnuafli.
Á höfuðborgarsvæðinu standa
3.520 atvinnulausir á bak við
töluna 4,?% í nóvember og fjöig-
aði um 488 frá því i október.
Alls voru 6.027 atvinnu- 1aN
lausir á landinu öllu í
nóvember og hefur
fjölgað um 1.328
frá því í október /~sm S O I
4,7% áætlaðs mannafla á vinnumarkaði án atvinnu
Yfir sex þúsund manns
atvinnulaus í nóvember
Aldrei áður jafnmikið atvinnuleysi í mánuðinum
RÚMLEGA sex þúsund manns voru að meðaltali atvinnulaus
í nóvember samkvæmt upplýsingum vinnumálaskrifstofu
félagsmálaráðuneytisins og hefur atvinnuleysi ekki áður
mælst jafnmikið í nóvembermánuði. Það jafngildir því að
atvinnuleysið hafi numið 4,7% af áætluðum mannafla á
vinnumarkaði. 2.840 karlar voru atvinnulausir og og tæp-
lega 3.200 konur. Atvinnuleysi meðal karla jafngildir 3,8%
atvinnuleysi en hjá konum er atvinnuleysið 6%.
Atvinnulausir í nóvember eru
að meðaltali 1.330 fleiri en í
október og 1.750 fleiri en f nóv-
ember fyrir ári síðan. Atvinnu-
leysi síðustu tólf mánuði hefur
verið að meðaltali 4,2% en var
sama tímabil í fyrra að meðal-
tali 3%. Atvinnuleysi eykst hlut-
fallslega mest á Norðurlandi
vestra, Suðurlandi og Suðurnesj-
um, en minnst á höfuðborgar-
svæðinu og á Vestfjörðum. Á
grundvelli tölu atvinnulausra síð-
asta virka dag nóvember er því
spáð að atvinnuleysi í desember
gæti orðið allt að 6%. í frétt fé-
lagsmálaráðuneytisins segir að
tímabundið veiðihlé og lokun
fiskvinnsluhúsa eins og venja er
seinnihluta desember muni
vedga þungt auk þess sem búast
við að meira verði um það en
áður vegna boðaðra verkfalla
sjómanna. Gera megi ráð fyrir
að atvinnuleysi aukist alls stað-
ar, en þó einkum á höfuðborgar-
svæðinu, Suðurnesjum, Suður-
landi og Norðurlandi eystra.
Útlit fyrir harðan vetur á vinnumarkaðnum
Ottast 20% atvinnuleysi
hjá trésmiðum í Reykjavík
ÚTLIT er fyrir harðan vetur hjá trésmiðum. Formaður Trésmiða-
félags Reykjavíkur segir að um áramót verði fjórfalt fleiri trésmið-
ir atvinnulausir en á sama tíma í fyrra og óttast hann að allt að 20%
félagsmanna verði án vinnu þegar líður á febrúar eða þegar komi
fram í mars. Tvöfalt fleiri félagskonur í Verkakvennafélaginu Fram-
sókn eru nú skráðar atvinnulausar en í fyrra og eru ungar konur
áberandi. Ekki hefur orðið mikið aukning hjá Starfsmannafélaginu
Sókn og formaður Iðju, félags verksmiðjufólks, telur að auglýsingaá-
takið íslenskt, já takk! hafi komið í veg fyrir uppsagnir í framleiðslu-
fyrirtækjum.
Grétar Þorsteinsson, formaður
’ Trésmiðafélags Reykjavíkur, segir
að nú séu 80-90 trésmiðir atvinnu-
lausir og^ þeir verði um 100 um
áramót. Á sama tíma í fyrra voru
25 á atvinnuleysisskrá hjá félaginu.
Útlitið síðari hluta vetrar er afar
dökkt að mati Grétars. Óttast hann
að 200-250 trésmiðir verði orðnir
atvinnulausir þegar líði á febrúar
eða komi fram í mars. Það eru um
20% af félagsmönnum í Trésmiðafé-
lagi Reykjavíkur.
Vaxtalækkun jákvæð
Grétar segir að samdráttur sé í
verkefnum trésmiða en erfitt að
átta sig á hve mikill. Þá segir hann
að tíðarfarið yfir veturinn sé alltaf
mikill örlagavaldur hjá trésmiðum
og skapi ákveðna óvissu.
Spurður hvort engin ljós sæust í
vetrarmyrkrinu segir Grétar að ef
vaxtalækkun næði fram að ganga
óg sérstaklega e£ hún héldi áfram
myndi ástandið eitthvað skána.
Mikið framboð væri af fasteignum
og við vaxtalækkun myndi fyrst
ganga á óseldar íbúðir hjá verktök-
um áður en menn réðust í miklar
framkvæmdir. Þá sagði hann að
trésmiðir biðu í ofvæni eftir að haf-
ist yrði handa við þau viðhaldsverk-
efni sem ríkisstjórnin hefði lofað
að ráðast í til að auka vinnu. Loks
sagði hann jákvætt að svo virtist
sem Reykjavíkurborg ætlaði að
halda svipuðum framkvæmdum á
næsta ári, allavega hvað varðaði
trésmiði.
Ungt fólk áberandi
Atvinnuástandið er hörmulegt
hjá félagskonum í Verkakvennafé-
laginu Framsókn, að sögn Elínar
Þorsteinsdóttur starfmanni félags-
ins. Sérstaklega segir hún áberandi
hvað mikið af ungu fólki sé að
bætast á atvinnuleysisskrá. í dag
gr-eiðir Framsókn atvinnuleysisbæL
ur til 192 kvenna. Er það nærri
tvöfalt fleiri konur en á sama tíma
í fyrra þegar 98 fengu atvinnuleys-
isbætur á síðasta útborgunardegi
fyriri jól.
Elín segist ekki geta fullyrt um
þróunina í vetur en kveðst óttast
mikla aukningu. Fólki sem þessa
dagana er að skrá sig atvinnulaust
kemur úr ölium helstu störfunum,
fiski, kjötvinnslu, ræstingu og
mötuneytum. Þá segir Elín að mik-
ið sé af fólki utan af landi.
Auglýsingaátakið stöðvar
uppsagnir
Rúmlega 140 manns er á at-
vinnuleysisskrá hjá Iðju, félagi
verksmiðjufólks í Reykjavík. Er það
25 fleira en á sama tíma í fyrra.
Guðmundur Þ. Jónsson, formaður
Iðju, segir að auglýsingaátakið ís-
lenskt, já takk! hafi skilað góðum
árangri. Uppsagnir hafi stöðvast
og nýtt fólk væri ekki að bætast á
atvinnuleysisskrá hjá félaginu þess-
ar vikurnar. Hins vegar hafi fram-
leiðslufyrirtækin ekki enn ráðið fólk
í ný störf og telur hann að þau séu
að ganga á birgðir og leggi auk
þess harðar að starfsfólkinu.
Guðmundur segir útlitið fram-
undan ekkert sérstaklega glæsilegt.
Ekkert nýtt sé á pijónunum og yfir-
vofandi veckfall sjómanna gætí
aukið á vandann. Hins vegar segist
hann vona að áhrif auglýsingaher-
ferðarinnar vari svo ástandið hjá
Iðjufólki versni ekki.
Minni viðskipti
Þórunn Sveinbjarnardóttir, for-
maður Starfsmannafélagsins Sókn-
ar, segir að 110 séu á atvinnuleysis-
skrá hjá félaginu. Allt þetta ár hef-
ur fjöldinn á skrá sveiflast upp og
niður fyrir hundraðið svo aukningin
er ekki mikil eins og er. Þórunn
segist hins vegar vera mjög svart-
sýn á ástandið á vinnumarkaðnum
í heild næstu mánuði. Fólk hafi
minni peninga handa í milli og við-
skiptin hafi minnkað mikið. Segist
hún vita til þess að verslunareigend-
ur sem hefðu verið að gefast upp
væru að reyna að þrauka út árið
og ætluðu þá að hætta ef ástandið
batnaði ekki. Ekki væru sjáanleg
nein bafeamerki og því væri útlit
fyrir verulegan samdrátt á þessu
sviði og það hefði áhrif alnnars stað-
ar í þjóðfélaginu, meðal annars hjá
Sóknarfólki.
Varðandi Sóknarfólk sérstaklega
sagði Þórunn áberandi að ungar
konur sem farið hefðu í barneign-
arfrí virtust hika við að_ fara aftur
út á vinnumarkaðinn. I því sam-
bandi nefndi hún að ekki væri mik-
ill munur á launum og atvinnuleys-
isbótum. : i-iU