Morgunblaðið - 19.10.1994, Blaðsíða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 19. OKTÓBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Þorkell
GUÐLAUGUR Björgvinsson, forstjóri Mjólkursamsölunnar, Krislján Árnason, formaður íslenskrar
málnefndar, og Guðmundur Magnússon, stjómarformaður Málræktarsjóðs, undirrita samkomulag
um samstarf á sviði málvemdar.
Mjólkursamsalan leggur málrækt lið
Brugðist við alþjóðlegri
samkeppni og áhrifum
MJÓLKURSAMSALAN, Islensk
málnefnd og Málræktarsjóður undir-
rituðu í gær samkomulag um sam-
starf á sviði málvemdar. Vonast er
til að þetta frumkvæði Mjólkursam-
sölunnar verði fleirum í atvinnulífinu
hvatning til að leggja móðurmálinu
lið en stuðningurinn verður einkum
með þrennum hætti. í fyrsta lagi
er gert ráð fyrir að mjólkurumbúðir
verði helgaðar margskonar ábend-
ingum um íslenska tungu. í öðru
lagi mun Mjólkursamsalan leggja
málvernd lið með beinum fjárfram-
lögum, gjöfum og styrkjum og í
þriðja lagi mun fyrirtækið leggja
sitt af mörkum, meðal annars með
auglýsingum, til hvatningar um ár-
vekni og samstöðu allra Iandsmanna.
Við sama tækifæri afhenti Mjólk-
ursamsalan íslenskri málstöð nýjan
tölvubúnað að gjöf í tilefni stóraf-
mælis beggja aðila á næsta ári. Jafn-
framt var frumsýnd ný auglýsing
sem Mjólkursamsalan hefur látið
gera fyrir kvikmyndahús og sjón-
varp þar sem Alexandra Gunnlaugs-
dóttir syngur frumsamið ljóð Þórar-
ins Eldjárns við lag Atla Heimis
Sveinssonar.
Verðmætasta eign
þjóðarinnar
Guðlaugur Björgvinsson, forstjóri
Mjólkursamsölunnar, lauk miklu lofí
á samkomulagið í ræðu sem hann
hélt við þetta tækifæri. í máli hans
kom fram að Mjólkursamsalan og
íslenska tungan ættu bæði í vök að
veijast sakir aukinnar alþjóðlegrar
samkeppni og áhrifa. Það væri því
vel við hæfi að þau sneru bökum
saman á þessari stundu. Hann sagði
að íslensk tunga væri tvímælalaust
mikilvægasta og verðmætasta eign
þjóðarinnar og hana bæri að styðja.
Guðlaugur sagði að Mjólkursamsal-
an liti ekki á það sem hlutverk sitt
að kenna landsmönnum íslensku
heldur einungis að örva áhuga, efla
árvekni og auðvelda þannig læri-
meisturum starf sitt. Hann vonaðist
ennfremur eftir löngu og gifturíku
samstarfi. „Ég er sannfærður um
gagnkvæman hag Mjólkursamsöl-
unnar og íslenskunnar og um leið
þjóðarinnar allrar."
Kristján Árnason, formaður ís-
lenskrar málstöðvar, kvaðst binda
vonir við að samstarfið yrði öllum
aðilum til heilla. íslenskri málrækt
væri sómi sýndur með þessu rausn-
arlega framlagi Mjólkursamsölunnar
og sagðist hann ekki efast um að
hún kæmi til með að njóta góðs af.
í máli hans kom fram að brýnt
væri að hlúa vel að tungumálinu
enda væri það forsenda menningar-
innar og um leið atvinnulífsins. „Ég
vona að íslensk mjólk og íslenskt
mál verði til um aldur og ævi.“
Ráðherra segir laga-
grundvöll umsýslu-
gjaldsins tvísýnan
SIGHVATUR Björgvinsson viður-
kennir að tvísýnt sé um lagagrund-
völl ákvæða reglugerðar um
brunatryggingar, meðal annars
um umsýslugjald til Fasteigna-
mats ríkisins. Lögfræðingar ráðu-
neytisins sem hann leitaði til hafi
talið þessi atriði á „gráu svæði“
en engu að síður lagt til að reglu-
gerðin yrði gefin út jafnframt því
sem tekin væru af öll tvímæli með
því að leita staðfestingr Alþingis.
Hann hafi farið að þessum ráðum.
„Sjálfur er ég ekki löglærður
maður og fer þess vegna eftir
þeim ráðleggingum sem ég fæ frá
þeim lögfræðingum sem fjalla um
málið, meðal annars í ráðuneyt-
inu,“ segir heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðherra.
Spurður að því hvort ekki hefði
verið hægt leita fyrst eftir breyt-
ingu á lögunum og gefa síðan út
reglugerðina segir Sighvatur að
mikið hafi legið á. Umsýslugjaldið
væri fjárhagsstoðin undir þeim
breytingum sem reglugerðin gerði
ráð fyrir. „Annað hvort var að
aðhafst ekkert eða gera þetta. En
ég viðurkenni alveg að ég hefði
viljað vera öruggari með málið,“
segir hann.
Ráðstefna um
launamál hjá ríkinu
FRIÐRIK Sophusson fjármálaráð-
herra boðar á morgun, 20. októ-
ber, til ráðstefnu, sem ber yfir-
skriftina „Hvert skal stefna í
launa- og starfsmannamálum rík-
isins?“. Ráðstefnan er haldin á
Hótel Loftleiðum og stendur frá
kl. 13.30 til kl. 16.30.
Launagreiðslur þriðjungur
fjárlaga
„Tilgangurinn með þessari ráð-
stefnu er að efna til opinskárrar
umræðu um launa- og starfs-
mannamál hins opinbera," sagði
Friðrik í samtali við Morgunblaðið.
„Til að auðga umræðurnar verður
einn ræðumanna Ulf Göransson,
framkvæmdastjóri nýstofnaðs
vinnuveitendasambands sænska
ríkisins, sem hefur verið nokkuð
framarlega í að móta launa- og
starfsmannastefnu sína.“
Friðrik sagði að nú á tímum
væri gerð rík krafa um árangur í
starfi hins opinbera, og þess vegna
hefði verið lögð mikil áherzla á
nýskipan í ríkisrekstrinum. „Það
er jafnframt nauðsynlegt að taka
á stöðu og hlutverki starfsmanna
hins opinbera, ekki sízt þegar haft
er í huga að launagreiðslur eru
langsamlega stærsti útgjaldaliður
ríkisins, eða um það bil þriðjungur
fjárlaga. Okkur ber að tryggja
nýtingu þessa fjár sem bezt,“
sagði Friðrik.
Ræðumenn á ráðstefnunni
verða Friðrik Sophusson, Ulf Gör-
ansson, Magnús Pétursson ráðu-
neytisstjóri, Ögmundur Jónasson
formaður BSRB, Þórarinn V. Þór-
arinsson framkvæmdastjóri
Vinnuveitendasambandsins og
Sigurður Líndal prófessor.
Margir þingmenn kröfðust þess að uppsagnir pistlahöfunda á Rás 2 yrðu dregnar til baka
Ráðherra segir
ráðningar í höndum
yfirmanna RÚY
Formaður Alþýðubandalag'sins sagðist verja rétt
Hannesar Hólmsteins Gissurarsonar til að gagnrýna sig
MARGIR þingmenn kröfðust þess
að uppsagnir pistlahöfunda á Ríkis-
útvarpinu, þeirra Illuga Jökulssonar
og Hannesar Hólmsteins Gissurar-
sonar, yrðu dregnar til baka við utan-
dagskrárumræðu á Alþingi í gær um
málefni Ríkisútvarpsins. Mennta-
málaráðherra sagði að ráðningar
starfsmanna á Ríkisútvarpinu væru
í höndum yfirmanna í samræmi við
lög og reglur sem giltu um starfsemi
stofnunarinnar og afskipti stjóm-
málamanna í þeim efnum ættu ekki
rétt á sér.
Svavar Gestsson, þingmaður Al-
þýðubandalagsins, hóf umræðuna og
sagði að uppsögn Illuga Jökulssonar
hefði valdið reiðiöldu í þjóðfélaginu,
enda væri hann vinsæll og orðhepp-
inn pistlahöfundur. Sakaði hann
Sjálfstæðisflokkinn um að leggja
Ríkisútvarpið aftur og aftur í ein-
elti. Af þeim sökum fyndist yfir-
mönnum þeir vera í hers höndum og
viðbrögð þeirra yrðu hikandi og fálm-
kennd. Sagði hann að Ríkisútvarpið
yrði að sýna alla breidd Qölmiðlaflór-
unnar og vera opinn vettvangur, það
væri leið nútímans og fjölbreytninn-
ar. Hin leiðin væri að höggva á alla
skoðanamyndun, en þá væri Ríkisút-
varpið dæmt til að vera leiðinlegur
fjölmiðill. Ríkisútvarpið
væri á ný hneppt í fjötra
skoðanaleysisins í stað
þess að vera meira lifandi
og opnara þjóðarútvarp.
Sagði hann að reglur ættu
að vera skýrar og afdráttarlausar
og einfaldar þannig að allir starfs-
menn og pistlahöfundar vissu um
hvað þær fjölluðu og væru sáttir við
þær. Hann sagðist ekki óska eftir
því að menntamálaráðherra gerði
eitt eða neitt, raunar þætti honum
vænt um ef hann héldi sig sem lengst
frá RÚV en hins vegar fór hann fram
á að menntamálaráðherra útskýrði
hvort hann væri sammála þeim al-
mennu sjónarmiðum sem hann hefði
sett fram.
Ólafur G. Einarsson, menntamála-
ráðherra, sagði að Sjálfstæðisflokk-
urinn hefði hvergi nærri þessu máli
komið og ásakanir um það væru
hugarórar. Það væri verkefni yfir-
manna stofnunarinnar að
sjá um ráðnir.gar og það
væri nýtt ef dagskrárstjóri
Rásar 2 ræki erindi Sjálf-
stæðisflokksins. Yfír-
mönnunum bæri að fara
eftir útvarpslögunum og þeim regl-
um sem giltu innan stofnunarinnar.
Ríkisútvarpinu bæri að vera vett-
vangur mismunandi skoðana en
gæta óhlutdrægni. Það væri álitamál
hvenær væri farið yfir strikið en það
mat yrði að vera í höndum yfirmanna
Ríkisútvarpsins. Það væri ekki í
verkahring stjómvalda nema um
væri að ræða lagabrot. Um það væri
ekki að ræða og því væri þetta póli-
tísk afskiptasemi hjá háttvirtum
þingmanni.
Ekki hægt að úthýsa
stjórnmálum
Pétur Bjamason, þingmaður
Framsóknarflokks, sagði að brott-
reksturinn væri aðfór að mál- og
tjáningarfrelsi, þó ekki væri hægt
að leggja málin að jöfnu þar sem
brottrekstur Hannesar Hólmsteins
hefði verið friðþæging vegna þess
að Illugi var rekinn. Hér væri
greinilega ekki gerður munur á
persónulegri umfjöllun einstakra
pistlahöfunda undir nafni annars
vegar og hlutlausum fréttum og
almennri umræðu hins vegar, einkum
þegar það væri haft í huga að þeir
hefðu verið sérstaklega ráðnir til
þeás að rækja þetta hlutverk. Hins
vegar þarfnaðist endurskoðunar það
réttleysi sem lausráðnir starfsmenn
Ríkisútvarpsins byggju við.
Sighvatur Björgvinsson, viðskipta-
ráðherra, sagði það skjóta skökku
við að veita pistlahöfundi áminningu
í vor og segja honum síðan upp
nokkrum vikum síðar vegna þess að
stjórnendur telji líklegt að viðkom-
andi muni bijóta af sér aftur. Sagði
hann að ef dómskerfið
starfaði þannig yrðu
margar umræður í þing-
inu. Þá væri jafn fráleitt
að hafa þá starfsreglu „að
af því að Sigurður Sigurð-
arson sé grunaður um að hann muni
ef til vill bijóta af sér, þá sé rétt að
segja Jóni Jónssyni upp. Það er nú
enn vitlausari regla ef hægt er orða
reglur í þessu sambandi," sagði Sig-
hvatur. Hann sagði að það væri gjör-
samlega út í hött að halda að menn
geti útrýmt stjórnmálaumræðu úr
stærsta fjölmiðli þjóðarinnar, þó að
kosningar til alþingis eða sveitar-
stjórna væni í vændum.
Kristín Ástgeirsdóttir, þingmaður
Kvennalistans, sagði að á undanförn-
um árum hefði góðu heilli verið slak-
að verulegu á pólitískum afskiptum
af Ríkisútvarpinu, en jafnframt því
hefði það gerst að fólk hefði orðið
vitni að vægast sagt sérkennilegum
vinnubrögðum innan þeirrar stofnun-
ar. Rifjaði hún upp að dagskrárstjóri
sjónvarps hefði verið rekinn og hefði
síðan verið gerður að yfirmannf sjón-
varpsins. Síðan hefðu tveir pistlahöf-
undar verið reknir, annar vegna
skoðana sinna og hinn vegna þess
að sá fyrri var rekinn. Sagði hún að
þetta væri orðinn farsi sem væri
Ríkisútvarpinu til skammar.
Réttur til að gagnrýna
• Ólafur Ragnar Grímsson, formað-
ur Alþýðubandalagsins, sagði að það
væri réttur Hannesar Hóimsteins
Gissurarsonar að fá að gagnrýna
formann Alþýðubandalagsins. Sagði
hann að illa væri komið ef einstakl-
ingar ættu ekki að hafa leyfi til þess
að gagnrýna formenn stjórnmála-
flokka. Vitnaði hann til þess sem
einu sinni hefði verið sagt
að þó maður væri algjör-
lega ósammála skoðunum
einstaklings þá byggðist
lýðræðið á því að veija
rétt hans til skoðana
sinna. „Eg mun veija rétt Hannesar
Hólmsteins ætíð og ávallt til að geta
í öllum fjölmiðlum á íslandi sinnt
þeirri lýðræðislegu skyldu sinni að
fylgja sannfæringunni og gagnrýna
mig, skoðanir mínar og störf mín
eftirþví sem hann kýs,“ sagði Ólafur.
RÚV hneppt í
fjötra skoö*
analeysisins
Út í hött að út-
hýsa stjórn-
málaumræðu