Morgunblaðið - 19.10.1994, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
BREF TIL BLAÐSIIMS
MIÐVIKUDAGUR 19. OKTÓBER 1994 41
Arfgeng fjölbreytni
Erfðafræðin réttlætir ekki skiptingu manna í kynþætti
Frá Örnólfi Thorlacius:
í NÝLEGU hefti þýska vikuritsins
Der Spiegel er fjallað um hug-
myndir manna um kynþætti og
kynþáttamun. í upphafi greinar,
setn þessi pistill er sóttur í, er rifj-
uð upp ófögur saga Þriðja ríkisins
þýska, að því er
hún snerti þessi
mál, saga sem
hófst með svæsn-
um falskenning-
um um kynþátta-
mun og endaði í
gasklefunum í
Auschwitz.
Hugmynda-
smiðir nasista
hugðust losa ríkið
við „erfðasjúka afkomendur“. Síð-
ar þróaðist þessi hugmynd yfir í
að hafna „þjóðfélagslega óhæfum
og miður æskilegum afbrigðum“
og „lífi sem ekki er vert að lifa“.
Kynþáttahreinsararnir gengu allir
út frá yfirburðum hins aríska kyn-
stofns.
Kynþáttahroki furðu lífseigur
Þótt ríki Adolfs heitins eigi sér
nú formælendur fáa virðist kyn-
þáttahroki af þessu tagi furðu líf-
seigur. Sanntrúaðir hugsjónasmið-
ir reyna að færa sönnur á arf-
genga yfirburði tiltekins kynstofns
— - venjulega hins hvíta. Arthur
Jensen, bandarískur sálfræðingur,
reyndi svo seint sem 1969 að sýna
fram á að það munaði 15 stigum
í greindarvísitölu á svörtum og
hvítum Bandaríkjamönnum, þeim
fyrrnefndu í óhag, og að munurinn
væri að verulegu leyti arfgengur.
Þessu til staðfestingar báru menn
blygðunarlaust saman börn blá-
manna úr'fátækrahverfum og hvít
börn velmegandi manna.
Lucia Cavalli-Sforza ekki
sammála
Luca Cavalli-Sforza, mann-
erfðafræðingur við Stanfordhá-
skóla í Kaliforníu af ítölskum upp-
runa, vekur athygli á því að svona
rugli hafi vísindin hafnað fyrir
löngu. Ég hef notið þeirra forrétt-
inda að kynnast Cavalli-Sforza, en
hann er viðurkenndur sem einn
fremsti sérfræðingur á sínu sviði.
Mér er því ánægja að því að kynna
fræði hans lesendum þessa blaðs.
Hann telur að ekki séu erfða-
fræðilegar forsendur fyrir því að
skipta mannkyninu í kynþætti:
Ytri munur á norðurevrópumönn-
um og afrískum pygmeum eða á
indíánum í Suður-Ameríku og hrís-
bændum í Kína felst í aðlögun að
mismunandi loftslagi. Erfðir hör-
undslitar og andlitsforms eru að-
eins komnar undir nokkrum tugum
gena.
Einkenni sem aðgreina
kynþætti eru léttvæg
Þegar erfðafræðingar bera sam-
an gen manna kemur í ljós gífur-
legur breytileiki, sem tekur til fólks
af öllum þjóðum og kynþáttum.
Sérhver einstaklingur er heimur
út af fyrir sig að því er erfðirnar
varðar. Þau einkenni sem aðgreina
kynþættina eru léttvæg í saman-
burði við það. Til dæmis mætti
finna meiri arfgengan mun á
tveimur þýskum nýfasiskum snoð-
kollum en á þeim og einhverjum
þeirra víetnömsku gistiverka-
manna sem þeir vilja losna við úr
landinu.
Cavalli-Sforza og samstarfs-
menn hans hafa með samanburði
á genum manna af ýmsum þjóðum
rakið það hvernig mannkynið
breiddist út um heiminn frá upp-
haflegum heimkynnum í Afríku,
en sú útþensla mun hafa hafist
fyrir einum 100.000 árum.
Að mati þeirra bjuggu menn
Ömólfur
Thorlacius
VÍSINDI í Þriðja ríkinu:
Erfðafræðingurinn Otmar
von Verschuer, lærimeistari
fangabúðalæknisins Josefs
Mengele, við mælingar á lík-
amsstærð.
með nútímasniði ekki í Evrópu
fyrr en fyrir um 35.000 árum.
Framan af voru þeir veiðimenn og
safnarar. Síðar komu fyrstu akur-
ræktarbændurnir til Tyrklands frá
Litlu-Asíu og fijósömu sléttunni
milli Evfrat og Tígris.
austan Úralfjalla. Höfundur grein-
arinnar sem ég styðst við, bendir
á að þetta komi illa heim við boð-
skap nasista um „hið norræna,
hreina blóð“.
Ljóst hörund hvítra manna er
ekkert einkenni ofurmenna. Það
er að mati Cavalli-Sforza fremur
seint til komið, eða snemma á tím-
um landbúnaðar í Evrópu, þegar
fábreyttur kostur, einkum kom-
matur, leiddi til hörguls á D-vítam-
íni. Þá náðu útfjólubláir geislar
sólar einungis nógu djúpt niður í
húð hinna bleikskinnuðu til þess
að halda frá þeim beinkröm með
því að ummynda steraefni líkam-
ans í D-vítamín. Við þessar að-
stæður valdi náttúran þá menn úr
sem öðlast höfðu breytt gen er
stýrðu ljósri húð.
Fyrir okkur hvíta menn nú á
tímum, sem fáum nóg af D-vítam-
íni, er þessi hörgull á litarefni skað-
legur, þar sem ljóst hörund er út-
sett fyrir húðkrabba. Þegar fram
líða stundir má þess vegna búast
við því að afkomendur okkar þrói
með sér þann brúnleita hörundslit
sem trúlega einkenndi forfeður
okkar fyrir einum 100.000 árum —
eða verði sér úti um hann við kyn-
blöndun.
Hvítt hörund ekki einkenni
ofurmenna
Fyrir einum 6000 árum flæddi
svo bylgja nýrra innflytjenda yfir
Evrópu, gresjuþjóðir frá sléttunum
Þetta er stytt endursögn á grein í Der
Spiegel, 35/29.8.1994. Vererbtes
Multikulti.
ÖRNÓLFUR THORLACIUS,
rektor Menntaskólans við Hamrahlíð.
Auglýsing
Líf og íjör í „nýja“ Kolaportinu
Besti tíminn í Kolaportinu
Haustið er besti tíminn í Kolaportinu að sögn þeirra Kolaportsmanna
og greinilega er eitthvað til í því, ef dæma má af aðsókn seljenda
og gesta á markaðstorginu síðustu helgi. Laugardag og sunnudag
buðu um 300 seljendur upp á nánast allt milli himins og jarðar og
mikið var greinilega verslað þessa helgi.
Nýja húsnæðið slær í gegn
Frá því að Kolaportið flutti í Toll-
húsið í vor hefur orðið mikil aukn-
ing gesta og telja Kolaportsmenn
að meðalfjöldi gesta sé nú um
30.000 um helgi. Samkvæmt vett-
vangskönnun líkar nánast öllum
gestum betur við nýja húsnæðið
og að vel hafí tekist að ná þar
upp góðri markaðsstemmningu.
Nýja húsnæðið er talsvert stærra
en það gamla og þar komast mun
fleiri seljendur fyrir.
Markaðsfélagstorg
Kompudótið og matvælin eru allt-
af vinsæl verslunarvara í Kola-
portinu. Um síðustu helgi var þar
einnig mikið úrval fatnaðar, leik-
fanga, bóka, gjafavöru og búsá-
halda, en listinn yrði óendanlegur
ef telja ætti upp allt vöruúrvalið.
Þó Kolaportið sé auðvitað fyrst
og fremst markaðstorg, þar sem
gestir fá meira fyrir krónurnar
sínar, virðist staðurinn einnig
þjóna mikilvægu félagslegu hlut-
verki í borginni. Þar hittast gaml-
ir kunningjar og á göngum Kola-
portsins má oft sjá heilu ættar-
mótin.
Síld og kókosbollur
Gestirnir eru á öllum aldri, úr öll-
um þrepum þjóðfélagsins og af
öllum landshornum ekki síður en
seljendur. Meðal fastagesta má
nefna ráðherra sem hefur sérstakt
dálæti á síldinni frá Bergi á Fá-
skrúðsfirði og ekki síður á kókos-
bollunum hjá Sirrý. Þekktur við-
skiptajöfur kemur í Kolaportið
reglulega til að kaupa vönduð
matvæli „því þar standa framleið-
endur sjálfir á bak við vörur sín-
ar“. Og ekki má gleyma ungum
sem öldnum er njóta þess að
grúska í kompudótinu og finna
þar oft sannkallaða fjársjóði.
Kolaportið er opið laugardaga kl.
10-16 og sunnudaga kl. 11-17.
LUCA Cavalli-Sforza: Erfðir hvers manns eru heimur út af fyrir sig.
Rás L
býöur upp á birtu og
yl, kulda og myrkur,
aiit á einni rás!
Sigurður G. Tómasson,
dagskrárstjóri Rásar 2.
Úr vetrardagskrá Rásar 2:
Morgunútvarpiö 7-9:
Morgunútvarpið vekur hlustendur og gefur þeim þær
upplýsingar, sem þeir þurfa á köldum vetrarmorgni.
Fréttum gærkvöldsins er fylgt eftir og fréttaritarar erlendis
koma okkur í samband við umheiminn.
Dagskrá síödegis 16-19:
Stóru málin í þjóðfélagsumræðunni og smáu málin í kaffi-
bollanum eru brotin til mergjar og Þjóðarsálin, sú eina og
sanna, speglar hlustendum viðhorf þjóðarinnar.
Tónlistarútvarp 9-16 og á kvöldin:
Hér finna allir eitthvað viö sitt hæfi:
Dægurlög, popp, blús, þjóðlagatónlist, þaö nýjasta og það
elsta. Auk þess eru getraunir, gaman og alvara,
ferðafróðleikur og margt fleira.
Helgarútvarp
Atburðir helgarinnar eru eltir uppi.
Fylgst er með því sem er að gerast I tónlist, leiklist,
myndlist og matarlyst.
Skoðanaandstæðingar skylmast í Málpípunni.
Svavar Gests er á sínum stað og ennfremur Þorsteinn Joð
og tónlist allra heimshorna.