Morgunblaðið - 19.10.1994, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 19. OKTÓBER 1994
AÐSEIMDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Þungaskattur - olíugjald
Áhugi á bættri innheimtu
Nýlega hafa komið fram opin-
berlega tillögur fjármálaráðuneyt-
isins uni nýja framkvæmd á inn-
heimtu þungaskatts. Fjármálaráð-
herra útskýrði svo tiilögumar nán-
ar í blaðagrein í Morgunblaðinu
föstudaginn 7. október síðastliðinn.
Aðilar í atvinnurekstri bíla hafa
árum saman kvartað undan mein-
gallaðri innheimtu þungaskattsins.
Rökstuddur grunur hefur verið um
veruleg undanskot en það gerir
samkeppni að sjálfsögðu óþolandi
ef keppt er við aðila sem ekki
greiða skatta. Af þessum ástæðum
hafa Samtök landflutningamanna
gert sér nokkrar ferðir í fjármála-
ráðuneytið til þess að kvarta undan
slöku eftirliti, benda á tekjutap rík-
issjóðs og óska eftir umbótum. Þá
hefur gjarnan verið vísað til þeirra
leiða sem nágrannaþjóðir okkar
hafa farið, en þar er þungaskattur
innheimtur í olíunni. Hjá nágrönn-
um okkar beinist innheimtan þó
eingöngu að þeim er nota vegina.
Þannig hefur einnig verið rætt um
þessar hugmyndir síðustu ár með-
an þessi vinna hefur farið fram.
Hægferð á undirbúningi
Samtök landflutningamanna
hafa látið málið til sín taka og
fylgst náið með undirbúningi þess.
Um tíma var von um að e.t.v. yrði
þungaskattskerfinu breytt hér-
lendis samtímis því að breytingin
yrði í Noregi en það var 1. okt. í
fyrra. En hægferð var á undirbún-
ingi hér og langt frá því að emb-
ættismennirnir í undirbúnings-
nefndinni væru sammála um leiðir.
Síðasta vetur virtist
það svo vera niðurstaða
aðila að ekki yrði af
innheimtu þungaskatts
í olíunni að sinni, held-
ur væri það lausnin að
stórefla eftirlit. Þá var
gefið út að þessi nýi
háttur yrði a.m.k. til
næstu tveggja ára.
Hópur manna var þjáif-
aður og fylgja þeir síð-
an „vikturunum“ hjá
Vegagerðinni og hefur
eftirlitið þannig stór-
aukist. Sennilega hefur
svo komið í ljós að fullt
tilefni var til átaks á
þessu sviði og gagn-
rýnin réttmæt.
Kristín
Sigurðardóttir
Ekki hvað sem það kostar
í umræðu hagsmunaaðila hefur
komið fram mjög jákvætt viðhorf
til innheimtu þungaskatts í ol-
íunni, en auðvitað að ákveðnum
skilyrðum uppfylltum:
Ekki verði fast gjald á stærri
bíla, slíkt leiðir til mikillar óhag-
kvæmni þar sem eldri bílar sem
aðeins eru notaðir til að brúa álag
verða orðnir óheyrilega dýrir pr.
km. Stærri bílar eyða miklu meiri
olíu pr. kílómetra og mundu þess
vegna greiða hærri þungaskatt en
aðrir. Það er nóg.
Ekki verði hækkun þunga-
skattsgreiðslna við breytinguna,
bifreiðaútgerð hefur mátt sæta sí-
felldum skattahækkunum. Hár
þungaskatturinn, stærsti skattalið-
urinn, tifar stöðugt. En þar sem
menn hafa ekki getað hækkað
þjónustuna síðustu
þrjú ár verður sífellt
minna eftir og nægir
varla lengur fyrir
rekstrinum. Atvinnu-
reksturinn kallar því
eftir lækkun en ekki
hækkun.
Ekki verði lagður
þungaskattur á vinnu-
véiar og önnur þau
tæki sem ekki starfa á
vegunum, nema e.t.v.
við viðhald og upp-
byggingu þeirra. Við
viljum því ekki þunga-
skatt í olíuna hvað sem
það kostar. Ekki ef það
þýðir hækkun stað-
greiðslna, fast gjald og óhag-
kvæmni eða ef hann leggst á
vinnuvélar. Um þetta höfum við
rætt allan tímann.
Draumur verður martröð
Síðan kemur fjármálaráðherra
fram með þessar hugmyndir sem
fela í sér að leggja þungaskatt á
vinnuvélar. Eins og segir í grein
hans: „Auknum rekstrarkostnaði
vegna vinnuvéla verði mætt t.d.
með lækkun gjalda á aðföng og
eftir atvikum tímabundnum endur-
gi-eiðslum.“ Litlu síðar segir:
„Kannað verði hvort rétt sé að
hafa auk olíugjalds, fast gjald á
þyngstu dísilbifreiðar“. Allt það
versta sem við óttuðumst virðist
nú eiga að koma fram. Gera á
Það er erfitt að skilja
hvað mönnum gengur
til með því að stór-
hækka þannig fram-
kvæmdakostnað, segir
Kristín Sigurðar-
dóttir, og letja svo
mjög framkvæmdir
hér á landi.
stærri bíla mjög óhagkvæma og
vinnuvélar virðast samkvæmt
þessu eiga að fá þungaskatt að
fullu. Því eins og ráðuneytismenn
sjálfsagt vita, þá ákvað Alþingi
fyrir fimm árum að fella niður í
áföngum tolla af vinnuvélum. Með
því gerðu þingmenn innlenda verk-
taka samkeppnisfærari við útlenda
aðila og lækkuðu jafnframt kostn-
að af framkvæmdum í landinu. Það
hefur allt gengið eftir. Það eru því
engir tollar eða vörugjöld til að
fella niður af aðföngum. Fyrirheit
þar að lútandi hefur því ekkert
gildi. Óljós fyrirheit um tíma-
bundnar endurgreiðslur er engin
huggun. Þó svo að við gefum okk-
ur að fyrirheitið með „eftir atvikum
tímabundnum endurgreiðslum"
skili vinnuvélaeigendum einhveij-
um aðlögunarbótum. Tíminn líður
hratt og fyrr en varir stendur
greinin þá óvarin með fullum
skattaþunga.
Skattur um hundruð milljóna
á framkvæmdir
Það er erfitt að skilja hvað
mönnum gengur til með því að
stórhækka þannig kostnað við
framkvæmdir og letja svo stórkost-
lega framkvæmdir hérlendis. Það
hvarflar ekki að nokkrum manni
hjá öðrum þjóðum að fara svo
heimskulega leið. Það er ekki óal-
gengt að það mundi þýða 1.000
kr. skattlagningu á vélatímann,
það væri því miljóna hækkanir
jafnvel hjá tiltölulega litlum fyrir-
tækjum. Svo óheyrilegar hækkanir
margfalda að sjálfsögðu fram-
kvæmdakostnað og draga þar með
verulega úr framkvæmdagetu
verkkaupanna. Verktakar og
vinnuvélaeigendur geta ekki tekið
þennan milljóna kostnað á sig með
atvinnugrein sem naumast dregur
fram lífið. Það er því einlæg ósk
mín og von að menn taki sig nú
saman í andlitinu og komi fram
með nýjar og nothæfar tillögur við
að færa þungaskattinn í olíuverðið.
Höfundur er formaður Samtaka
landflutningamanna og
framkvæmdastjóri Félags
vinnuvélaeigenda.
I Samtökum landflutningamanna eru
eftirtalin félög: Bandalag íslenskra leigu-
bílstjóra, Félag hópferðaleyfishafa, Féiag
sérleyfishafa, Félag vinnuvélaeigenda,
Landsamband vörubifreiðastjóra, Land-
vari, landsfélag vörubifreiðaeigenda á
flutningaleiðum, Trausti, félag sendibif-
reiðastjóra og Ökukennarafélag íslasnds.
Dag'skráisljóii Rásar 2
MÁLÞING
MENNTUN í FERÐAÞJÓNUSTU
- Samspil atvinnulífs og menntunar -
Fræðsluráð ferðaþjónustunnar
efnirtil málþings
fimmtudaginn 20. október 1994 á
Scandic Hótel Loftleiðum kl. 13.00-17.00.
Setning: ÓlafurG. Einarsson menntamálaráðherra.
STEFNA í MENNTUNAR- OG FRÆÐSLUMÁLUM
íhinu opinbera menntakerfi.
Margrét Friðriksdóttir, skólameistari Menntaskólans
íKópavogi.
UPPBYGGING HÁSKÓLANÁMS FYRIR ALÞJÓÐLEGA
FERÐAÞJÓNUSTU
Prófessor Carson Lewis Jenkins, Strathclyde háskóla
íGlasgow.
HÁSKÓLAMENNTUN Á SVIÐI FERÐAMÁLA
-framtíðarsýn
Oddný Óladóttir, MA íferðalandfræði.
MENNTUN STARFSFÓLKS HÓTEL- OG VEITINGA-
HÚSA
Wilhelm Wessmann, frv. formaður Sambands veitinga-
og gistihúsa.
‘ FERÐASKRIFSTOFUR - MENNTUN STARFSFÓLKS
Kjartan Lárusson, formaður Félags íslenskra
ferðaskrifstofa.
ÞRÓUN Á SVIÐI MENNTUNAR Á EES-SVÆÐINU
Davíð Stefánsson, deildarstjóri ísamgönguráðuneytinu.
MENNTAKERFIÐ OG FERÐAÞJÓNUSTAN
í ÞÝSKALANDI
Klaus Legel, fræðslustjóri Félags þýskra ferðaskrifstofa.
Málþingi slitið
Tómas Ingi Olrich, alþingismaður,
Þingstjóri: Þórunn Gestsdóttir, formaður Fræðsluráðs
ferðaþjónustunnar.
Þinggjald 1.000 kr.
Menntamálaráðuneytið.
Fræðsluráð ferðaþjónustunnar.
á að segja af sér
SIGURÐUR G.
Tómasson dagskrár-
stjóri Rásar 2 sagði
upp Illuga Jökulssyni
pistlahöfundi kvöldið
12. október síðastlið-
inn með þeim orðum
að hann nennti ekki að
hlusta á kvartanir
vegna pistlanna.
Ekki fylgdi sögunni
hveijir það voru sem
fettu fingur útí Illuga
en af samhenginu
mátti ráða að það voru
einkum þeir sem pistla-
höfundurinn gagn-
rýndi, þ.e.a.s. valdhaf-
arnir í þessu landi. Strax og hlust-
endur Rásar 2 fréttu af uppsögn
Illuga létu þeir til sína heyra og
það svo kröftuglega að símkerfi
Ríkisútvarpsins lamaðist. Sigurður
G. Tómasson lét sér fátt um
finnast og neitaði að endurskoða
ákvörðun sína.
Dagskrárstjóri Rásar 2 tekur
meira tillit valdhafa en almennings
sem hann á að þjóna. Fyrir þetta
á Sigurður að segja af sér stöðu
sinni á Rás 2.
Þegar óánægja almennings rann
upp fyrir’Sigurði bætti hann gráu
ofaná svart með því að reka annan
pistlahöfund, Hannes Hólmstein
Gissurarson. Af atburðarrásinni að
dæma var þetta tilraun til að frið-
mælast við almenning. í raun gerð-
ist það að dagskrárstjórinn reyndi
að bæta böl með því að valda öðru
verra. Hannes er yfirlýstur sjálf-
stæðisflokksmaður en það er ekki
af þeirri ástæðu sem hann er, eða
öllu heldur var, pistlahöfundur á
Rás 2 heldur af hinu að hann hefur
í langan tíma tekið þátt í pólitískri
umræðu. Bæði Hannes og Illugi,
sem hvergi er flokksbundinn, voru
ráðnir til að flytja gagnrýna pistla
og að reka þá fyrir að gegna hlut-
verki sínu ber vanhæfninni einni
vitni.
Fyrir bráðum fimm-
tíu árum var gefin út
í Bandaríkjunum
skýrsla sem markaði
tímamót í umræðu um
fjölmiðla, ekki aðeins
vestanhafs heldur
einnig í öðrum vest-
rænum ríkjum. í
skýrslunni Frjálsir og
ábyrgir fjölmiðlar (A
Free and Responsible
Press) stendur eftir-
farandi: „Siðað samfé-
lag er starfhæft hug-
myndakerfi sem þrífst
og breytist með víxl-
verkun hugmynda.
Þess vegna verður að tryggja það
að sem flestar hugmyndir þegn-
anna verði heyrinkunnar og rædd-
ar opinberlega.“
Illugi og Hannes hafa báðir
sannanlega getu og hæfileika til
að semja og flytja texta með hug-
myndum sem eiga erindi í opin-
bera umræðu. Að útiloka raddir
þeirra með þeim rökum að kosn-
ingavetur er genginn í garð er
eins og að leggja niður slökkviliðið
þegar húsið brennur.
Ulugamál og Hannesar er ekki
einangrað tilfelli heldur afleiðing
af mistökum sem dagskrárstjóri
Rásar 2 gerði sig sekan um fyrir
hálfu ári. Sigurður lýsti fyrir borg-
arstjórnarkosningarnar í vor opin-
berlega yfir stuðningi við Reykja-
víkurlistann. Yfirmaður Rásar 2
dæmdi sig þar með úr leik þegar
mest reið á að vandað væri til
umfjöllunar um stjórnmál, í að-
draganda kosninganna. Eftir þetta
atvik var Sigurður berskjaldaðri
en áður fyrir þrýstingi valdahafa
enda með rökum hægt að væna
hann um ófagleg sjónarmið í
starfi. Heiðarleiki, heilbrigð dóm-
greind og fagmennska er vörn fjöl-
miðlamanns gagnvart valdinu.
Tveim síðastnefndu eiginleikunum
tapaði Sigurður í vor og eftir upp-
Illugi o g Hannes hafa
báðir hæfileika til að
semja og flytja texta,
segir Páll Vilhjálms-
son, að útiloka raddir
þeirra með þeim rökum
að kosningavetur fari í
hönd er eins og að
leggja niður slökkviliðið
þegar húsið brennur.
sögn Illuga og Hannesar stendur
dagskrárstjórinn berstrípaður.
Sama kvöld og Sigurður hringdi
í Illuga til að reka hann hófst á
Stöð 2 vikulegur þáttur með Merði
Árnasyni og téðum Hannesi þar
sem ætlast er til að þeir rýni í
menn og málefni hvor frá sínum
sjónarhóli. Stöð 2 les samtímann
betur en yfirmaður Rásar 2; ís-
lenskt samfélag þarf á að halda
aukinni gagnrýni en ekki minni.
Opinbera kerfið á íslandi er
staðnað og hulið myrkri. Það er
lærdómurinn sem draga má af
opinberri umræðu síðustu vikur
um spillingu í stjórnkerfinu. Gagn-
rýnendur á borð við Illuga, Mörð
og Hannes hjálpa almenningi að
sjá það sem valdið reynir að fela.
Annað hvort skilur Sigurður G.
Tómasson ekki samtíð sína,'og þá
er beinlínis hlægilegt að hann
stjórni dægurmálaútvarpi sem
rekið er með almannafé, eða að
hann tekur viljandi þátt í feluleik
valdsins. Hvort heldur sem er verð-
ur niðurstaðan hin sama og áður:
Sigurður á að víkja úr þeirri stöðu
sem hann gegnir núna.
Páll Vilhjálmsson
Höfundur er blaðamaður.