Morgunblaðið - 23.11.1995, Qupperneq 1

I
96 SÍÐUR B/C/D
STOFNAÐ 1913
268. TBL. 83. ÁRG.
FIMMTUDAGUR 23. NÓVEMBER 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Qryggisráð SÞ afléttir viðskiptabanni af Serbíu og Svartfjallalandi
Talsmenn Bosníu-Serba
reiðir Serbíuforseta
Sar^jevo, Banja Luka, Washington, Stokkhólmi. Reuter.
Reuter
ÍBÚAR Sarajevo fagna friðarsamkomulaginu sem náðist í Dayton. Hópur fólks safnaðist saman við
forsetahöllina í borginni til að taka á móti Aljia Izetbegovic, forseta Bosníu, sem sneri heim i gær.
LEIÐTOGAR Serbíu, Króatíu og
Bosníu sneru í gær heim frá Dayton
í Ohio til að kynna þjóðum sínum
nýgerðan friðarsamning. Almenn-
ingur hefur víðast hvar fagnað hon-
um, þrátt fyrir að efasemda gæti
um hvort það muni leiða til raun-
verulegs friðar. Viðtökurnar eru hins
vegar blendnar hjá ýmsum frammá-
mönnum þjóðanna, sérstaklega
Bosníu-Serbum, sem margir hverjir
eru ævareiðir Slobodan Milosevic
fyrir að ganga að samningnum. Ör-
yggisráð Sameinuðu þjóðanna aflétti
í gærkvöldi viðskiptabanni af Serbíu
og Svartfjallalandi, auk þess sem
samþykkt var að aflétta að hluta til
vopnasölubanni af ríkjum gömlu
Júgóslavíu.
„Það sem hefur verið gert, eru
sérstaklega mikil mistök, sagði
Momcilo Krajisnik, harðlínumaður í
hópi leiðtoga Bosníu-Serba og fleiri
forystumenn þeirra tóku í sama
streng. Meðal þess sem Bosníu-Serb-
ar eiga erfitt með að kyngja, er að
láta Sarajevo af hendi, en þar búa
um 150.000 Serbar.
Ekki voru þó allir leiðtogar Bosn-
íu-Serba andsnúnir Milosevic, því
varnarmálaráðherrann, Miían
Ninkovic, sagði Serbíuforseta eiga
þakkir skildar fyrir framlag hans.
Ekkert hefur heyrst frá Radovan
Karadzic, leiðtoga Bosníu-Serba, og
Ratko Mladic, yfirmanni herafla
þeirra, en báðir hafa þeir verið
ákærðir fyrir stríðsglæpi.
Fjölmiðlar í Serbíu hafa fagnað
samkomulaginu en serbneski þjóð-
ernissinninn Vojislav Seselj tók hins
Afsagnar
flolXs-
formanns
krafist
Ósló. Morgunblaðió.
ÖLL spjót standa nú á hinum nýja
formanni norska Hægriflokksins,
Per Ditlev-Simonsen, eftir að hann
var dæmdur til að greiða um 5 millj-
ónir ísl. kr. í sekt vegna skattsvika.
Hafa andstæðingar hægrimanna
krafist þess að formaðurinn segi af
sér vegna málsins.
Það tengist máli Torsteins Mo-
lands, sem neyddist fyrir skömmu
að láta af stöðu seðlabankastjóra
eftir að upp komst um þátt hans í
svokölluðu Airbus-máli.
Báðir fjárfestu þeir í hlutabréfum
í Airbus til að nýta sér skattafrá-
drátt. Skattayfirvöld hafa nú úr-
skurðað að um lögbrot hafi verið
að ræða og voru Ditlev-Simonsen
og Moland dæmdir til að greiða 45%
refsiskatt.
Málið er óþægilegt fyrir hægrí-
menn, sem gagnrýndu Moland harð-
lega er upp komst um hans mál.
Nú þegar ljóst er að formaður
flokksins er sekur um skattsvik,
hafa gagnrýnisraddirnar hljóðnað.
vegar undir með reiðum Bosníu-
Serbum. Sagði hann samkomulagið
„mestu landráð í sögu serbnesku
þjóðarinnar... [Milosevic] hefur svik-
ið og selt vesturhéruð Serbíu."
325 milljarða kostnaður
Móttökurnar í Króatíu voru
blendnar þegar Franjo Tudjman,
forseti landsins, sneri heim. Sökuðu
fjölmiðlar hann um að hafa gefið
Serbum of mikið eftir. Hann benti
hins vegar á að friður þýddi það að
ferðamannaþjónustan á Adríahafs-
ströndinni myndi blómstra að nýju.
Hariz Silajdzic, forsætisráðherra
Bosníu, lagði á það áherslu að byija
yrði sem fyrst á því að framfylgja
samningnum. Kvaðst hann búast við
því að Bosníu-Serbar myndu gera
árásir til að letja þjóðir Atlantshafs-
bandalagsins til að senda herlið til
Bosníu-Herzegóvínu.
Carl Bildt, sáttasemjari Evrópu-
sambandsins, sagði í gær að geysi-
legt uppbyggingarstarf biði í Bosníu.
Sagði hann Alþjóðabankann hafa
áætlað að kostnaður við það myndi
nema um 325 milljörðum ísl. kr. á
næstu þremur árum.
■ Afskipti Bandaríkjanna/20
■ Vill hörku gegn/20
Tsjetsjníja
Khasbúl-
atov leið-
togaefni
Moskvu. Reuter.
RÚSLAN Khasbúlatov, gamall
erkióvinur Borís Jeltsíns Rússlands-
forseta, hefur verið tilnefndur sem
leiðtogaefni í héraðskosningum í
Tsjetsjníju, sem haldnar verða sam-
hliða kosningum til neðri deildar
rússneska þingsins 17. desember.
Flokkur Khasbúlatovs tilkynnti
framboð hans í gær, að sögn frétta-
stofunnar Itar-Tass. Flokkurinn
hafði beitt sér fyrir því að héraðs-
kosningarnar færu fram í mars á
næsta ári en ákveðið var um síð-
ustu helgi að þær yrðu 17. desem-
ber.
Khasbúlatov, sem var forseti
rússneska þingsins í uppreisninni
gegn Jeltsín í október 1993, nýtur
verulegs stuðnings í Tsjetsjníju.
Rússneska stjórnin vonast til þess
að hann geti komið á varanlegum
friði í Kákasushéraðinu eftir
mannskæða uppreisn undir stjórn
Dzhokhars Dúdajevs, sem lýsti yfir
sjálfstæði héraðsins árið 1991.
Afskrifa ekki Khasbúlatov
Þúsundir manna hafa fallið í
átökunum og tala látinna hækkar
daglega þrátt fyrir að samið hafi
verið um vopnahlé í'júní. Khasbúl-
atov hefur reynt undanfarnar vikur
að blása lífi í friðarviðræðurnar við
Rússa.
Jeltsín sagði á blaðamannafundi
í september að Khasbúlatov gæti
gegnt mikilvægu hlutverki í friðar-
viðræðunum. „Ég tel að við ættum
ekki að afskrifa Khasbúlatov,“
sagði hann. „Hvers vegna ættum
við alltaf að muna fortíðina?"
Snarpur landskjálfti á svæðinu frá Líbanon til landamæra Súdans
Stukku fram af
svölum í skelfingu
Kaíró. Morgunblaðið. Reuter.
SNARPUR landskjálfti reið í gær yfir Mið-
austurlönd, frá Líbanon til landamæra Súd-
ans, og varð að minnsta kosti sex manns að
bana. Að minnsta kosti 24 slösuðust og
skemmdir urðu á byggingum í ísrael, Jórdan-
íu og Egyptalandi. Jarðskjálftafræðingar voru
ekki sammála um styrk skjáltans, en hann
var áætlaður frá 5,7 stigum á Richterskvarða
til 7,2 stíga.
Tveir menn biðu bana og 10 manns slösuð-
ust þegar fjögurra hæða hótel hrundi í
egypsku hafnarborginni Nuweiba, nálægt
skjálftamiðjunni í Aqaba-flóa. Þá létust tveir
aldraðir menn, ísraeli og Jórdani, af völdum
hjartaáfalla þegar skjálftinn reið yfir.
Kynlegur hvinur
Jóhanna Kristjónsdóttir, sem er við nám í
Kaíró, kveðst hafa vaknað við skjálftann en
hún hafi ekki áttað sig strax á því hvað var
á ferðinni. „Mér fannst eins og ég væri um
borð í báti í ólgusjó. Þessu fylgdi kynlegur
hvinur og þegar ég teygði mig eftir úrinu var
kl. 6.15. Þá var ég búin að átta mig á að
þetta væri jarðskjálfti og fannst hristingurinn
aldrei ætla að taka enda. í fréttum hér segir
að skjálftinn hafi staðið í fulla mínútu.
Ég heyrði hróp og köll í húsinu og þegar
ég gáði að voru flestir íbúarnir komnir út og
sömuleiðis í næstu húsum. Margir héldu sig
útivið um stund og óttuðust greinilega að fleirí
fylgdu í kjölfarið. Ég heyrði í fréttum að
minnsta kosti tveir hér i Heliopolis hefðu far-
ist þegar þeir stukku út af svölum í skelfingu.
Lífið fór töluvert úr skorðum fram eftir degi,
margir foreldrar sendu böm sín ekki í skóla
og truflanir urðu á samgöngum.
Það er mjög djúpstæður ótti meðal Egypta
við jarðskjálfta og ákváðu margir að hafast
við utandyra í nótt. Sú vist gæti þó orðið
nöturleg, hiti snarlækkaði í gærkvöldi, hitinn
var aðeins 7 stig og mjög hvasst.“
Reuter
EGYPSKIR piltar skoða bænaturn sem
féll af mosku í landskjálftanum sem
reið yfir Kaíró í gær. Múslimar eru
kallaðir til bæna fimm siiinuin á dag
úr slíkuin turnum.