Morgunblaðið - 26.11.1996, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 26. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Milosevic lætur ógilda kosningaúrslit
200.000 manns
á mótmæla-
fundi í Belgrad
Reuter
SERBNESKIR stúdentar hrópa vígorð gegn stjórn sósíalista á lóð háskólans í Belgrad í gær og
mótmæla ógildingu úrslita bæjar- og borgarstjórnakosninga. Áætlað er að 200.000 manns hafí tek-
ið þátt í mótmælunum í Belgrad.
Belgrad. Reuter.
LEIÐTOGAR serbnesku stjórnar-
andstöðunnar hvöttu kjósendur til
að sitja heima í þriðju umferð
umdeildra bæjar- og borgarstjóm-
arkosninga, sem fram eiga að fara
í Serbíu á morgun, miðvikudag.
Slobodan Milosevic forseti hefur
látið dómstóla ógilda úrslit, þar
sem stjórnarandstöðuflokkar
höfðu fengið meirihluta, m.a. í
höfuðborginni Belgrad, um fyrri
helgi. Áætlað er að 200.000 manns
hafi mótmælt þessari ákvörðun í
höfuðborginni í gær og eru þetta
Stjórnvöld vilja selja sænsku húsnæðismálastofnunina
Hafna kauptilboði Skandia
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
ÞEGAR forsvarsmenn sænsku tryggingasam-
steypunnar Skandia og Statshypoteket, sænsku
húsnæðislánastofnunarinnar, tilkynntu i gær að
fyrirtækin yrðu sameinuð sagði í fréttatilkynn-
ingunni að fjármálaráðuneytið hefði ekki viljað
ræða sameiningu hingað til, en vonast væri eftir
blessun þess. Sú von varð að engu þegar Erik
Ásbrink fjármálaráðherra lýsti undrun sinni og
reiði með yfírlýsinguna og sagðist ekki bera
traust til stjómar Statshypoteket eftir þessa
uppákomu. Statshypoteket virðist því enn vera
til sölu og ríkisstjómin leita betri kaupanda.
Það hefur lengi iegið í loftinu að sænska fjár-
málaráðuneytið væri á höttunum eftir kaupanda
að Statshypoteket. Þar hafa ýmsir bankar og
aðrar fjármálastofnanir verið nefnd sem kaup-
endur, en þrálátastur hefur orðrómurinn verið
Ásbrink fjármálaráðherra
undrandi og reiður vegna
ótímabærrar yfirlýsingar
um sameiningu stofnunar-
innar við Skandia
um áhuga Norrbanken á kaupunum. Með tilkynn-
ingunni í gær virtist þó svo sem Skandia hefði
boðið best og kaupin væru ráðin. Kaupverð var
ekki gefið upp heldur tilkynnt að eigandi Stats-
hypoteket, sænska ríkið, fengi hlutabréf í Skand-
ia í sinn hlut. Samkvæmt áætlunum átti nýja
fyrirtækið að ná til tveggja milljóna viðskiptavina
í Svíþjóð og styrkja stöðuna á alþjóðamarkaði,
þar sem Skandia hefur sótt fram undanfarin ár.
Kosturinn fyrir Skandia var talinn fjármagn,
sem ríkisfyrirtækið færði með sér, auk tengingar
við fyrirtæki, sem ekki væri keppinautur, og
aukinn styrkur erlendis. Fyrir Statshypoteket var
talinn ávinningur að tengjast jafn vel stæðu fyrir-
tæki og Skandia, sem minnkaði kröfur um hag-
ræðingu og uppsagnir. Samanlagður fjöldi starfs-
manna átti að verða tíu þúsund.
Þunginn í ummælum fjármálaráðherra kom
því eins og þruma úr heiðskíru lofti og gjör-
breytti sigurgleði forsvarsmanna fyrirtækjanna.
Ásbrink sagði þá hafa verið í sambandi við emb-
ættismenn í fjármálaráðuneytinu, sem glögglega
hefðu gefið þeim til kynna að samruninn væri
ekki litinn velþóknunaraugum á þeim bæ. Það
væri eiganda að ákveða afdrif Statshypoteket.
Qölmennustu mótmælin í borginni
frá árinu 1991.
„Þessi gjörð staðfestir einungis
þann grun kjósenda, að ekki verði
skipt um stjórn í Serbíu með kosn-
ingum eða öðrum löglegum aðferð-
um, heldur einungis eftir öðrum
leiðum - ólöglegum; svo sem upp-
reisn, verkföllum, ofbeldi," sagði
Zoran Djindjic, einn af leiðtogum
Zajedno, kosningabandalags
stjórnarandstöðuflokka.
Sósíalistar höfðu viðurkennt
ósigur sinn í Belgrad fyrra sunnu-
dag þar sem Zajedno hlaut 60
borgarstjómarsæti af 110. Þau
úrslit ógilti dómstóll í borginni, og
sömuleiðis höfðu dómstólar eða
kjörstjómir annars staðar í land-
inu, þar sem Zajedno hafði farið
með sigur af hólmi, ógilt úrslit
undanfarna daga og úrskurðað,
að kosið skyldi að nýju á morgun.
Þessi ráðstöfun serbeskra
stjórnvalda þykir hafa rýrt trú-
verðugleika Milosevics bæði heima
fyrir og á alþjóðavettvangi. Er-
lendir sendiherrar í Belgrad gengu
á fund Milans Milutinovics utanrík-
isráðherra í gær og fyrradag og
lýstu megnri vanþóknun ríkis-
stjórna sinna á því hvernig Sósíal-
istar ógiltu kosningaúrslit sem
væru þeim óhagstæð.
„Það er ótrúlegt að þetta skuli
hafa gerst með þessum hætti, ekki
síst þegar haft er í huga, að það
era yfirvöld sem stjóma því hvern-
ig kosið er og þau stjórna atkvæða-
talningunni," sagði sendiherra,
sem ekki vildi láta nafn síns getið.
Viðræður um fisk-
vernd út um þúfur
Brussel. Reuter.
Reuter
CARLO Ciampi, fjármálaráðherra Ítalíu (fyrir miðju), kemur ásamt embættismönnum sínum af löng-
um og ströngum samningafundi um endurnýjaða aðild lírunnar að ERM.
Líran fær á ný aðild að ERM
Brussel, Stokkhólmi. Reuter.
SJÁVARÚTVEGSRÁÐHERRUM
aðildarríkja Evrópusambandsins
mistókst eina ferðina enn að ná
samkomulagi
um samdrátt í
sjávarafla á
fundi í Brussel á
föstudag. Ráð-
herrarnir sögðu
að málamiðlun-
artillaga ír-
lands, sem fer
með forsæti í ráðherraráðinu, þyrfti
frekari skoðunar með. Efazt er um
að samkomulag um niðurskurð til
verndar fiskstofnunum náist á
þessu ári.
Ráðherramir tóku hvorki á til-
lögum um niðurskurð aflaheimilda
né um úreldingu fiskiskipa til að
draga úr veiðigetu flotans. Bret-
land, Frakkland og Holland lögðu
til að núverandi áætlun um úreld-
ingu yrði framlengd um eitt ár til
bráðabirgða.
Málamiðlunartillaga íra gerir
ráð fyrir að á þremur árum verði
veiðar á verst stöddu stofnunum,
til dæmis síld og þorski í Norð-
ursjó, skornar niður um 20%. Hins
vegar verði sveigjanleiki aukinn í
kerfinu, þannig að ríki geti valið á
milli þess að skera veiðarnar meira
niður eða minnka flotann frekar.
Áður hafði framkvæmdastjórn
ESB lagt til 40% niðurskurð fisk-
veiðiflota sambandsins á sex árum.
Einkum átti að úrelda báta, sem
veiða úr verst stöddu stofnunum.
Portúgal, sem á einn stærsta
fiskveiðiflota í ESB, setti sig upp
á móti tillögu íra og sagði að 20%
niðurskurður afla væri of mikill og
nóg væri komið
af niðurskurði
flotans. Spán-
veijar tóku í
sama streng.
Löndin tvö lögðu
áherzlu á að þau
væru einu aðild-
arríkin, sem
hefðu staðið við markmið um fækk-
un fiskiskipa síðastliðin fjögur ár.
Bretar gera afnám
kvótahoppsins að skilyrði
Tony Baldry, sjávarútvegsráð-
herra Bretlands, sagðist neita að
ræða nokkrar niðurskurðartillögur
fyrr en tryggt hefði verið að bund-
inn yrði endi á „kvótahoppið“, eins
og það er kallað þegar fyrirtæki í
einu ESB-ríki skráir skip sín í öðru
aðildarríki til að fá aðgang að kvóta
þess. Tillögur Breta um þetta mál
era nú til umfjöllunar á ríkjaráð-
stefnu ESB.
Tillögur um gervihnattaeftirlit
með fískiskipum voru ekki útrædd-
ar, frekar en annað sem fyrir fund-
inum lá. Öll aðildarríkin, að Dan-
mörku undanskilinni, eru hlynnt
tillögunum í meginatriðum. Spán-
veijar eru hins vegar ósáttir við
að eftirlitið eigi aðeins að ná til
skipa, sem eru lengri en 24 metr-
ar, og benda á að þriðjungur af
öllum skipum af þeirri stærð sé
spænskur.
FJARMÁLARÁÐHERRAR ríkja
Evrópusambandsins samþykktu á
átta klukkustunda löngum fundi í
Brassel á sunnudag að ítalska líran
fengi á ný aðild að gengissamstarfí
Evrópu, ERM. Hins vegar gerðu
ráðherrar annarra ríkja ítölum ljóst
að ef líran veiktist, yrði ákvörðun-
inni snúið við.
ítalir fóru upphaflega fram á að
líran yrði tekin inn í gengissamstarf-
ið á genginu 1.000 til 1.050 gagn-
vart þýzka markinu. Þjóðveijum
fannst það alltof lágt gengi og fóru
fram á 970. Niðurstaðan varð sú
að_990 lírur eru í markinu.
I yfirlýsingu fjármálaráðherranna
segir að gengishækkunin endur-
spegli þær efnahagsumbætur, sem
ítölsk stjórnvöld hafi beitt sér fyrir.
Hins vegar leggja þeir áherzlu á að
aðildin að ERM sé ekki staðfesting
á því að Ítalía eigi vísa aðild að
Efnahags- og myntbandalagi Evr-
ópu árið 1999.
Tveggja ára aðild að ERM er eitt
af skilyrðunum, sem sett eru fyrir
aðild ríkja að EMU. Þannig á að
vera tryggt að gengi gjaldmiðils
viðkomandi ríkis sé stöðugt, en sam-
kvæmt skilmálum ERM má gengi
aðeins sveiflast innan ákveðinna
marka.
ítalir drógn lírana út úr samstarf-
inu árið 1992, þar sem þeir treystu
sér ekki lengur til að veija gengi
hennar. Hið háa gengi, sem ESB
samþykkir nú, þrýstir mjög á ítölsk
stjómvöld að fylgja aðhaldssamri
stefnu í peningamálum.
Svíþjóð að einangrast?
Nú eru aðeins þijú ríki ESB eftir,
sem standa utan gengissamstarfsins,
Bretland, Svíþjóð og Grikkland. Erik
Ásbrink, fjármálaráðherra Svíþjóðar,
sagði aðspurður á blaðamannafundi
í Brassel að aðild lírunnar að gengis-
samstarfinu yki ekki þrýsting á
sænsk stjórnvöld að sækjast eftir
aðild sænsku krónunnar. Sænsk blöð
og ýmsir fjármálasérfræðingar telja
hins vegar að Svíþjóð einangrist æ
meir frá peningamálasamstarfi
hinna ESB-ríkjanna og verði að fara
að gera upp hug sinn.
Dagens Nyheter segir í leiðara
að innganga í ERM muni lækka
vexti og styrkja krónuna. Dagens
Industri er þeirrar skoðunar að
þrýstingur muni nú aukast á Svía
að sækja um aðild fyrir krónuna.
Aðeins Svíþjóð og Grikkland standi
utan ERM án þess að hafa fengið
undanþágu frá EMU-aðild eins og
Bretland og Danmörk.