Morgunblaðið - 26.11.1996, Blaðsíða 36

Morgunblaðið - 26.11.1996, Blaðsíða 36
36 ÞRIÐJUDAGUR 26. NÓVEMBER 1996 MORGUNBLAÐIÐ MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 26. NÓVEMBER 1996 37 JMtanpmÞlafri STOFNAÐ 1913 ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík. FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson. RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. FERSKIR VINDAR Á FLOKKSÞINGI FRAMSÓKNAR FERSKIR pólitískir vindar blésu á flokksþingi Fram- sóknarflokksins, sem haldið var um helgina. Hæst bar setningarræðu Halldórs Ásgrímssonar, formanns flokksins, þar sem hann átti frumkvæði að umræðum um hugsanlega endurskoðun á núverandi fiskveiði- stjórnunarkerfi. Meðal annars velti formaðurinn upp hugmyndum um að til að hafa áhrif á verð veiðiheim- ilda gæti ríkið þurft að gera handhöfum þeirra ljóst að þeir gætu ekki treyst því um aldur og ævi að fá alla aukningu þeirra í sinn hlut. Þess vegna mætti hugsa sér að ríkisvaldið leigði hluta veiðiheimilda á markaði, til dæmis ef kvóti yrði aukinn í ákveðnum tegundum. í framhaldi af þessari ræðu formannsins urðu langar og harðar umræður um sjávarútvegsmál, bæði í sjávar- útvegsnefnd þingsins og á þinginu sjálfu. í sjávarútvegsnefndinni tókust á annars vegar fulltrú- ar þeirrar stefnu, sem Framsóknarflokkurinn hefur fylgt til þessa, að verja núverandi fiskveiðistjórnunarkerfi og útiloka hugmyndir um að útvegsmenn greiði fyrir afnot af auðlindinni, og hins vegar öflugur hópur framsóknar- manna, sem vill endurskoðun á fiskveiðistjórnunarkerf- inu. í nefndinni náðist málamiðlun um eftirfarandi orða- lag: „Stöðug óvissa um rekstrarumhverfi sjávarútvegs- ins hefur skaðað framtíðaruppbyggingu í greininni. Þessari óvissu verður að eyða með því að skapa stöðug- leika og sátt um fiskveiðistjórnunina. Þingið telur að sjávarútvegurinn hafi ekki svigrúm til að greiða auð- lindaskatt enda greiðir hann skatta til samfélagsins eins og önnur atvinnustarfsemi." Fulltrúar fylkinganna tveggja eru ósammála um túlk- un þessara málsgreina; sumir telja að það feli í sér að engar breytingar verði, aðrir að breytingar kunni að verða þegar afkoma sjávarútvegsins breytist. Mestu skiptir að umræður um endurskoðun sjávarút- vegsstefnunnar eru hafnar á vettvangi Framsóknar- flokksins. Slíkt sætir vissulega tíðindum, enda hafa opinskáar umræður af þessu tagi ekki fyrr átt sér stað innan tveggja stærstu stjórnmálaflokkanna, þeirra sem nú mynda ríkisstjórn. Fleira bar til tíðinda á flokksþingi Framsóknarflokks- ins. Hörð gagnrýni heyrðist, ekki sízt frá yngri þingfull- trúum, á stjórnarsamstarfið og stefnu ríkisstjórnarinnar í málefnum Lánasjóðs íslenzkra námsmanna og skatta- málum. Umræður um lánasjóðinn og skattamál eru gagnlegar. Þeirri skoðun eykst sífellt fylgi að þær skattalegu aðstæður, sem ungu fjölskyldufólki eru bún- ar, séu óviðunandi og verði að breytast. Síðast en ekki sízt samþykktu framsóknarmenn jafn- réttisáætlun, sem hefur að markmiði að jafna stöðu karla og kvenna innan flokksins. Stefnt er að því að eftir fjögur ár hafi hvort kyn um sig a.m.k. 40% hlut í flokksstofnunum Framsóknarflokksins. Þá er gert ráð fyrir að reynt verði að tryggja sem jafnastan hlut kynj- anna á framboðslistum. Jafnréttisfulltrúi verður ráðinn til flokksins og skipuð verður nefnd til að fylgja jafnrétt- isáætluninni eftir. Lengi má deila um ágæti „kynjakvóta" af því tagi, sem framsóknarmenn hafa nú samþykkt. Hitt fer ekki á milli mála að Framsóknarflokkurinn virðist nú flokka ákveðnastur í að jafna stöðu og áhrif kynjanna í flokks- starfinu. Fróðlegt verður að fylgjast með því hvort tals- menn jafnréttis í flokknum hafa erindi sem erfiði. Á heildina litið má segja að hinar opinskáu og gagn- rýnu umræður á þingi Framsóknarflokksins hafi komið á óvart, þar sem flokksþing hans hafa yfirleitt ein- kennzt af gagnrýnislausu klappi fyrir forystunni. Hinn nýi tónn á flokksþinginu ber jafnframt vott um að Fram- sóknarflokkurinn sé þrátt fyrir allt fullfær um að breyt- ast og taka nýjar hugmyndir á dagskrá. Færeyingar eygja betri tíð finnist olía við eyjarnar „Raunveru- leikinn fram úr hugmynda- fluginu“ FRÁ höfninni í Þórshöfn. Morgunblaðið/MSv FINNIST olía við Færeyjar vilja 43% færeyskra kjós- enda sambandsslit við danska ríkið en 44% eru fylgjandi óbreyttri stöðu. Þetta kom fram í skoðanakönnun sem birt var í færeyska dagblaðinu Dimmalætting 18. október síðastliðinn og var unnin af Jógvan Morkore stjórnmáia- og landfræðingi við Fróðskaparsetur Færeyja. Kannað var viðhorf almennings til sambandsins við Danmörku. Spurn- ingin um áhrif olíufundar á áhuga á sambandsslitum var aukaspurning í könnuninni. Aðalspurningarnar mið- uðu við núverandi ástand. Þar kom í ljós að rúm 24% aðspurðra vildu alger sambandsslit og rúm 29% vildu aukna sjálfsstjórn innan ramma heimastjórn- arlaganna. Þannig var rúmlega helm- ingur fylgjandi einhverskonar breyt- ingu á sambandinu við Danmörku. Rúm 18% voru á þeirri skoðun að heimastjórnarlögin skyldu vera óbreytt og tæp 10% óskuðu eftir nán- ara sambandi við danska ríkið. Rúm 18% voru óákveðin eða svöruðu ekki. Sjálfstæðishugmyndir fá byr undir vængi Ljóst er að batnandi efnahags- ástand að undanförnu ásamt tilhugs- uninni um olíuauð hefur gefið sjálf- stæðishugmyndum Færeyinga byr undir vængi. í skoðanakönnun sem gerð var árið 1993 þegar kreppan var sem verst kom fram að 30% þjóðarinn- ar voru fylgjandi nánara sambandi við Danmörku, 29% vildu óbreytt ástand, 17% vildu aukna sjálfsstjórn en aðeins 10% voru fyigjandi algerum sam- bandsslitum. Til þess að kanna þá bjartsýni sem virðist liggja að baki hækkandi hlut- falli þeirra sem vilja slíta sambandinu við Danmörku voru nokkrir Færeying- ar teknir tali. í ljós kom að margir virðast líta á olíuna sem lausn alls vanda. í stað þess að segja „ef,“ nota nú sífellt fleiri orðalagið „þegar olían finnst." Með tilkomu hennar verði hægt að borga skuldirnar við danska ríkið og að því loknu verði Færeying- ar lausir allra mála, frjáls þjóð. Hinir varfærnari segja málið ekki alveg svona einfalt og vilja ekki fagna fyrr en þeir sjá fyrsta olíudropann, þá fyrst sé hægt að fara að gera áætlanir. Sumir, ekki síst þeir sem eldri eru, eru smeykir við olíuna og allt sem henni fylgir, sjá jafnvel fyrir sér ævintýri um arabíska olíufursta eða sápuóperur á borð við Dallas og geta ómögulega tengt olíuna færeysk- um raunveruleika. Margir eru hræddir við að hin rót- gróna færeyska menning lúti í lægra haldi þegar erlent fjármagn streymir inn í landið og að hin nýríka þjóð kunni sér engin takmörk, heldur eyði öllu og standi jafnvel uppi fátækari, af veraldlegum jafnt sem andlegum gæðum, þegar síðustu olíulindirnar eru þurrausnar að nokkrum áratugum liðnum. Og að þá hafí jafnvel betur verið heima setið en af stað farið. Fremur spurning um trú en þekkingu Fyrsti Færeyingurinn sem gerist umboðsmaður fyrir erlent olíufélag í Færeyjum er Johan Mortensen, fiskút- flytjandi og ræðismaður Bretlands í Færeyjum. Hann var ráðinn umboðs- maður alþjóðlega olíufélagsins Amerada Hess í október síðastliðnum. „Ég hef alltaf haft mikinn áhuga á Tilhugsunin um olíuauð hefur kveikt nýja von í brjóstum margra Færeyinga eftir efnahags- legt hrun og kreppu síðustu ára. Þó að enn sé ekki fundinn dropi af olíu við eyjarnar eru flestir farnir að gera því skóna að olía finn- ist. Margir líta á olíuna sem lausn alls vanda og með tilkomu hennar verði hægt að borga skuldirnar við danska ríkið. Margrét Svein- björnsdóttir spjallaði við fólk í Færeyjum. Johan Bárður Nils Mortensen Jákupsson Bech Leona Finnbogi Hojsted ísakson olíu og trú á því að hér væri olía. Framan af var það kannski fremur spurning um trú en þekkingu á mál- inu. En stundum fer raunveruleikinn fram úr hugmyndafluginu og það er ýmislegt sem bendir til að það sé ein- mitt að gerast hér í Færeyjum núna,“ segir Johan. „Þær raddir hafa heyrst að allur undirbúningur gangi of hægt, en mér finnst þvert á móti að Færeyingar hafi farið skynsamlega að. Þetta er sú stærsta bylting sem færeyskt sam- félag hefur nokkru sinni staðið frammi fyrir og nú ríður á að taka málin föst- um tökum. Þetta tekur allt sinn tíma og það á líka að gera það. Síðan verð- ur byijað að bora 1998 eða í síðasta lagi 1999 og þá verður ekki aftur snúið. Við verðum að flýta okkur hægt. Jafnvel þó að færeyska þjóðin sé að sigla út úr efnahagskreppunni, þá er andlega kreppan dýpri en flesta grun- ar. Færeyingar virðast eiga mjög erf- itt með að trúa á nokkurn skapaðan hlut eftir reynslu síðustu ára og eru ennþá smeykir við að ráðast í fjárfest- ingar og framkvæmdir. Mér fínnst að hér hafi verið ákveðin tilhneiging til veruleikaflótta í stað þess að horfast í augu við vandann," segir olíuum- boðsmaðurinn. Annað tækifæri Johan segist líta á olíuna sem mikla blessun fyrir Færeyinga, á því leiki enginn vafi í hans huga. „Það eru ekki mörg sam- félög sem fá annað tæki- færi eftir eins algjört hrun og hér varð. Hér er frábært tækifæri fyrir stjórnmálamenn að skapa nýtt samfélag fyr- ir afkomendur okkar.“ Hann er á því að jafn- vel þó að ekki kæmi upp mikil olía myndi hún samt hafa gífurlega þýð- ingu fyrir færeyskt efna- hags- og atvinnulíf. „Það er gert ráð fyrir að hvert starf úti á borpöllunum muni skapa sex til sjö á landi þannig að þetta mun sprengja alla þekkta ramma," segir hann. Aðspurður um mengun af olíu- vinnslunni kveðst Johan ekki hafa miklar áhyggjur. „Ég er sjálfur fisk- útflytjandi og þar með háður náttúr- unni. Varúðarráðstafanir og mengun- arvarnakröfur olíufélaganna eru mjög strangar núorðið og öryggið mikið.“ Nóg af peningum Nokkur fjöldi Færeyinga er nú þeg- ar farinn í nám og störf erlendis tengd olíu og eru sumir þeirra styrktir ti! þess af ríkinu og aðrir af olíufélögun- um. Johan segir það mikilvægt að olíu- félögin skapi sér velvild í samfélaginu, sem þau vilji jú gjarnan verða hluti af. Þeir viðmælendur Morgunblaðsins sem ekki tengjast beint olíuiðnaðinum segjast enn ekki merkja áhrif hans á daglegt líf fólks, né heldur verða var- ir við mikla umræðu um olíumálin. Verslunarmenn nutu þó góðs af full- trúum olíufélaganna sem voru á ferð í Færeyjum í sumar. Ein þeirra er Nita Hansen, sem á og rekur tísku- verslunina Seytján í Þórshöfn. Hún segist hafa orðið áþreifanlega vör við „olíufurstana" þar í bæ í sumar. „Þeir höfðu nóg af peningum, það var greinilegt. Þeir keyptu a.m.k. helling af færeyskum peysum og minjagrip- um,“ segir Nita. Til þess að efla umræðuna meðal almennings hyggjast Amerada Hess og hagsmunasamtökin Olíuiðnaður Færeyja bjóða til ráðstefnu í Norður- landahúsinu í Þórshöfn í mars nk. Þar á meðal annars að ræða hvað Færey- ingar sjálfir geti fengið út úr olíuævin- týrinu. „Við ætlum að skoða málið út frá ýmsum sjónarhornum; ekki síst því fjárhagslega, menningarlega og heimspekilega. Það er ljóst að olían á eftir að hafa gífurleg áhrif á hvers- dagslíf okkar allra í framtíðinni," seg- ir Johan Mortensen. Bárður Jákupsson, listmáiari, rit- höfundur og forstöðumaður Lista- safns Færeyja, er einn af þeim sem hafa áhyggjur af þeim áhrifum sem olían gæti haft á færeyskt samfélag og fínnst skorta nokkuð á umræðu meðal almennings. Hann er á því að ráðamenn hafi gleymt að spyija fólkið í landinu hvað það vilji í þessum efn- um. „Annars lítur út fyrir að olíuráð- gjafarnefndin vinni mjög samvisku- samlega að undirbúningi mála og það er auðvitað af hinu góða. Olíufélögin eru farin að styrkja fólk til náms og kosta ýmsar rannsóknir, sem einnig er jákvætt," segir hann. Fæstir hafa séð olíuskip með eigin augum Bárður hefur sjálfur upplifað olíu- ævintýrið í Norðursjónum en þar vann hann á gasborpalli árið 1979. „Þetta er tækni og stærðir sem við erum MARGIR velta því fyrir sér hvort það geti yfirleitt farið saman að vera fiskveiðiþjóð og olíuþjóð og álíta að hið síðarnefnda útiloki það fyrra vegna þeirrar mengunar sem olíuvinnslan óhjákvæmilega valdi. Olíufélögin reyna að fullvissa Fær- eyinga um að mengunarvarnir þeirra séu orðnar það fullkomnar að ekkert sé að óttast og mörg þeirra hafa nú þegar sett mikla fjármuni í rannsóknir á lífríki sjáv- ar við eyjarnar. f Á rannsóknastofu í sjávarlif- fræði á Kaldbak, norðan Þórshafn- ar, er til dæmis í gangi umfangs- mikil rannsókn þar sem markmiðið er að kortleggja auðlindir sjávar með því að útbúa fullkominn teg- undalista yfir öll dýr og plöntur sem fyrirfinnast á færeyska land- grunninu. Einnig er könnuð sam- setning hinna ólíku tegunda og samfélaga í sjónum. Að rannsóknunum starfa nokkrir líffræðingar i fullu starfi auk líf- fræðinema yfir sumart ímann. Rannsóknirnar eru fjármagnaðar af oliufélögunum Conoco, Amerada Olíufélög styrkja rannsóknir á lífríki sjávar Miklu skiptir að hafa Færeyinga á sínu bandi Hess, Mobil, BP, Texaco og Phillips, auk þess sem bátur sem notaður er-við rann- sóknirnar er kostaður af Statoil, Mobil og Enterprise. Allt snýst þetta um peninga Einn liffræðinganna sem að rannsóknunum starfa er Grethe Bruntse frá Dan- mörku. Hún leggur áherslu á að þetta sé ekkert sem oliufélögin séu skyldug til að Grethe Bruntse styrkja. Hún bendir jafnframt á að rann- sóknirnar séu að sjálf- sögðu í þeirra þágu. Það sé mikilvægt fyrir þau að búið sé að kort- leggja auðlindirnar áður en þau hefjist handa við olíuvinnsl- una þannig að Ijóst sé hvaða svæði séu sér- staklega þýðingarmikil eða viðkvæm. „Það er nauðsynlegt að menn geri sér grein fyrir því hvaða áhættu þeir taka með því að planta olíu- borpalli út á fiskimiðin. Þá áhættu verður að vega og meta og þá verða allar upplýsingar að liggja fyrir. Það er hagstætt fyrir oliufélögin að rannsóknum sé lokið þegar þau loks fá grænt ljós á það að hefja boranir, því þá losna þau við biðtímann og hann er dýrmæt- ur,“ segir Grethe. Hún segir það augljóst að það skipti miklu máli fyrir olíufélögin að hafa Færeyinga á sínu bandi og þess vegna leggi þau mikið upp úr því að halda góðu sambandi og skiiningi. „Það er ekkert auð- velt fyrir litla þjóð eins og Færey- inga að standa frammi fyrir þess- um stóru olíufélögum, því þau vita alveg um hvað málið snýst. Það snýst fyrst og fremst um peninga. Það eru jú ekki Færeyjar sem slík- ar sem þeir hafa áhuga á. En þeir hafa auðvitað heldur ekki efni á að hafa það ekki. Fyrir olíufélög- in fjallar þetta jú á endanum um það að græða peninga og að ímyndin sé helst ekki verri þegar þau fara héðan heldur en þegar þau komu,“ segir Grethe Bruntse að lokum. ekki vön héma og úr öllu samhengi við færeyskan raunveruleika. Hér hafa fæstir svo mikið sem séð olíu- skip með eigin augum og gera sér kannski ekki alveg grein fyrir því hvað um er að ræða.“ Bárði verður tíðrætt um hina tak- markalausu eyðslu og fjárfestinga- gleði sem var allsráðandi í Færeyjum á síðasta áratug. „Samt sem áður var þetta ekki góður tími, það var allt svo yfirborðskennt. Mörgum finnst lífið núna á einhvern hátt eðlilegra og sanngjarnara þrátt fyrir minni efni.“ Hann telur það af hinu góða ef Færeyingum tekst að greiða skuldirn- ar við Dani og verða þannig efnahags- lega óháðir konungsríkinu en er ekki viss um að menn geti látið staðar numið þar. „Ég veit ekki hvort fólk getur látið það vera að nota peninga ef það hefur þá,“ segir Bárður og í sama streng tekur lögþingsmaðurinn Finnbogi ísakson. „Ríkur maður er ekki sá sem notar peninga heldur sá sem á þá,“ segir hann og bætir við að dálítið ríkidæmi sé mun hættulegra en dálítil fátækt. Hann er líka á því að jafnvel þó að efnahagurinn batni verði Færeyingar að gæta sín á því að fara ekki að taka upp neyslu síð- asta áratugar. Nauðsynlegt sé að leggja fyrir og geyma til mögru ár- anna, þar sem olían sé ekki endurnýj- anleg auðlind. Skilyrði að olía finnist íslenskt við- skiptaspil selt í Evrópu Nokkrir íslenskir athafnamenn hafa lagt í mikinn kostnað í hönnun og útgáfu á nýju viðskiptaspili sem á að markaðssetja um allan heim. Helgi Þorsteinsson ræddi við þá um alþjóðaviðskipti á spilaborðinu og utan þess. Finnbogi minnir á að enn sé eitt skilyrði óuppfyllt til þess að hægt verði að borga skuldirnar og horfa fram á betri tíð - og það sé að olían finnist. Hann sé þó orðinn nokkuð bjartsýnn á það, þar sem flestar rann- sóknir hingað til bendi eindregið í þá átt. „Ef við lítum á björtu hliðarnar þá er ýmislegt sem bendir til þess að hér séu að opnast nýir möguleikar. Það mun skapast heilmikil atvinna í tengslum við olíuna og efnahagurinn batna. Olíuiðnaðurinn verður stór at- vinnuvegur til viðbótar við sjávarút- veginn. Það er hinsvegar mikilvægt að við byggjum sjálfstæðið ekki ein- göngu á olíu en hún getur hjálpað í ferlinu og gert okkur auðveldara fyrir að sannfæra menn um að rétt sé að slíta sambandinu við Dani.“ Finnbogi telur mikilvægt að fær- eyskir sjómenn haldi áfram að veiða físk í stað þess að allir sem vettlingi geta valdið steypi sér út í olíuiðnað- inn. Undirstöðuatvinnugreinin verði eftir sem áður fiskveiðar eftir að olíu- ævintýrinu ljúki. Það sé þó fyrirsjáanlegt að á ákveðnum svæðum verði ekki hægt að stunda veiðar á sama tíma og ver- ið sé að vinna olíu, það fari eðli máls- ins samkvæmt ekki saman. Fólk almennt orðið bjartsýnt Nils Bech, háseti á feijunni Teist- unni sem siglir milli Þórshafnar og Suðureyjar, segir fólk almennt vera orðið bjartsýnt á að olía finnist og með því leysist ýmis vandamál. „Ann- ars vilja pólítíkusarnir ekkert segja ennþá, svo maður veit í rauninni harla lítið. En það bendir nú samt allt til þess að það sé olía á Suðurey þar sem þeir hafa verið að bora,“ segir Nils. Hann er sannfærður um að ef menn ættu að greiða atkvæði núna um sam- bandið við Dani, þá væri ekki spurn- ing að meirihluti myndi kjósa sam- bandsslit. „Danir hafa nú ekki verið neitt sérlega góðir við okkur upp á síðkastið, þannig að það liggur beint við,“ segir hann. Þó að margir horfi fram á betri tíð eru ekki allir jafnsannfærðir um að almenningur muni njóta góðs af olíu- auðnum. Á meðal hinna efagjörnu er Leona Hojsted, húsmóðir í Kirkjubæ. Máli sínu til stuðnings bendir hún á grannana á Shetlandseyjum, þar sem olíuvinnsla sé í fullum gangi en þó noti fólk víða mó til þess að hita upp hús sín þar sem það hafi ekki efni á því að nota olíu. Hún er ekki sérstaklega trúuð á að færeyskum ráðamönnum takist að stjórna þróuninni. „Ég vona svo sann- arlega að þeir setji sig almennilega inn í málin þannig að þeir geri ekki sömu mistökin og þjóðin lendi ekki á sama fjárfestingafylliríinu og á níunda áratugnum. Nú eru þetta jú meira eða minna sömu mennirnir og spillingin er alls staðar. Ef ég fengi að ráða myndi ég skipta þeim öllum út og byija svo upp á nýtt. Svo er aftur spurning hvort það er nóg,“ segir Leona. ISLENSKT viðskiptaspil verður sett á markað í Hollandi, Frakk- landi og líklega Þýskalandi snemma á næsta ári. Utgefend- urnir eru einnig að reyna að koma því á framfæri við Evrópusambandið, til notkunar við kynningu á nýrri Evrópu- mynt. Um fjörutíu milljónum króna hefur þegar verið eytt í hönnun og markaðssetningu spilsins. Hér á landi kemur það út síðar í þessum mánuði. Fyrirtækið Franclce var stofnað í Frakklandi fyrir tveimur árum til að markaðssetja og selja spilið. Að sögn Tómasar Gunnarssonar, eins eiganda þess, starfa að staðaldri tveir íslend- ingar og tveir Frakkar á vegum fyrir- tækisins þar í landi. Eigendurnir eru fimm og allir íslenskir. Tómas segir að hugmyndin að spil- inu hafi kviknað fyrir 5-6 árum, en hönnunarvinnan hefur verið unnin á síðustu tveimur árum, að miklu leyti í samstarfí við stóra franska auglýs- ingastofu, Euro RSCG Design, sem meðal annars hefur unnið fyrir Air France og Peugoet. Þekktur teiknari hannaði einkennismynd spilsins. „Ástæða þess að við fengum erlenda auglýsingastofu til verksins var fyrst og fremst sú að við töldum nauðsynlegt að hún hefði skrifstofur víða um lönd, væri þekkt og nyti virðingar fynr störf sín,“ segir Tómas. íslenska viðskiptaspilið, sem einnig ber titilinn New- orld í útgáfum í öllum löndum, líkir eftir alþjóðaviðskiptum með hlutabréf og hráefni. Gengi og verðlag breytist stöðugt og með réttum ákvörðunum reyna spilarar að hagnast á þróuninni. „Þetta er ekki hundrað prósent spegil- mynd raunveruleikans," segir Tómas, „en ég held það geti verið lærdóms- ríkt. Það er ekki teningurinn sem ræð- ur öllu, heldur þarf að hugsa sig um til að ná árangri. Fyrir þá sem vilja fræðast enn meira fylgja orðaskýringar á helstu viðskiptahugtökum sem koma fyrir í spilinu.“ Siðferðilegur boðskapur mikilvægur Tómas segir að siðferðilegur boð- skapur sé ekki síður mikilvægur í spilinu en gróðasjónarmiðin. „Við reynum að sýna að viðskipti geti stuðl- að að friði og samvinnnu og að fólk í viðskiptum beri vissa siðferðilega ábyrgð og skyldur við samfélagið. I spilinu gefa leikmenn til dæmis til góðgerðarmála, eins og krabbameins- rannsókna og menntunar, og borga skatta. Merkið á öskjunni er mynd af fólki af mismunandi kynþáttum og báðum kynjum til að sýna að í við- skiptaheiminum séu engin landamæri og allir eigi að vera jafn réttháir." I spilinu er verslað með hlutabréf í um tuttugu fyrirtækjum. Fyrirtækin og verðbréfin eru mismunandi í hveiju útgáfulandi og greiða þau fyrir þátt- tökuna. Hér á landi verða meðal ann- ars Eimskip, Landsbréf, Olíufélagið, Visa, Flugleiðir og fleiri stórfyrirtæki með. Erlendis verða sérhæfð auglýs- ingafyrirtæki látin safna fyrirtækjum. Byijað er að kynna spilið verslunar- eigendum hér á landi og segir Tómas að viðtökur séu mjög góðar. Á öðrum markaðssvæðum þarf að gefa sér meiri tíma. „Við stefnum að því að gefa spilið út i janúar í Frakklandi og Hollandi. Það er nauðsynlegt að hefjast handa í byijun árs til að ná jólasölunni 1997. Leikfangasýningar hefjast í byijun árs og jólapantanirnar fara að berast í júlí og ágúst.“ Til kynningar á Evrópugjaldmiðlinum Viðræður við Evrópusambandið um notkun spilsins til að kynna yngri kynslóðinnni nýja Evrópumynt hafa staðið í rúmt ár. „Við höfum átt sex fundi með embætt- ismönnum á þessum tíma. Þetta er eins konar síun og nú erum við byijaðir að ræða við fólk í hæstu stöð- um. Þeir segjast vera hrifn- ir af hugmyndinni og fínnst þetta það sniðugasta sem þeir hafa séð í þessum geira til að kynna Evrópugjaldmiðil- inn, euro, ungu fólki. Sú kynning fer í gang næsta sumar." Rólega farið í framhaldið Tómas segir að eigendur Franclce hafí hug á frekari landvinningum, en rólega verði farið i framhaldið. „Við stöldrum aðeins við eftir útgáfuna í þessum þremur fyrstu löndum. Með þvi að bíða og fá dálitla sögu á spilið verður markaðssetningin í öðrum löndum auðveldari og markvissari. Við höfum reyndar þegar náð tengsl- um við fyrirtæki í nálægt hundrað löndum varðandi hugsanlega útgáfu .“ íslenski markaðurinn er lítill í þessu samhengi, að sögn Tómasar. „Spilið mun kosta út úr búð hér á landi 3.800- 3.900 krónur, þannig að engin leið er til að endar nái saman eingöngu með útgáfu hérlendis. Með þokkalegri sölu í Frakklandi og Hollandi reiknum við með að dæmið gangi upp og hægt verði að leggja í áframhaldandi mark- aðssetningu eins og áætlað er.“ 40 milljónir króna í hönn- un og mark- aðssetningu
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.