Morgunblaðið - 26.11.1996, Blaðsíða 32

32 ÞRIÐJUDAGUR 26. NÓVEMBER 1996
Stríð og
sálarstríð
KVIKMYNPIR
Laugarásbíó og
Rcgnboginn
HETJUDÁÐ
„COURAGE UNDER FIRE“
★ ★ Xh
Leiksljóri: Edward Zwick. Aðalhlut-
verk: Denzel Washington, Meg Ryan,
Lou Diamond Phillips, Michael Mor-
iarty. 20th Century Fox, 1996.
BANDARÍSKI leikstjórinn
Edward Zwick er rómantíker af
gamla skólanum. Hann gerir
stríðsmyndir sem hafa göfugan til-
gang. Hetjudáðir bandarískra her-
manna baðaðar í ljóma ættjarðar-
og frelsisástar eru honum ákaflega
hugleiknar og í nýjustu mynd hans,
Hetjudáð eða „Courage Under
Fire“, sameinar hann hvoru
tveggja í dæmisögu úr Flóabar-
daga þegar aiþjóðlegur her sendi
fremur máttlítinn her íraka til síns
heima frá Kúveit. Höfuðsmaður
lætur lífið í bardaga og hann á að
vera fyrsti kvenmaðurinn í hernum
sem hlýtur æðstu orðu Bandaríkj-
anna. Foringi hersins, sem settur
er í að rannsaka hetjudáðina, á í
miklu sálarstríði því sem yfirmaður
skriðdrekadeildar í sama stríði
sprengdi hann upp skriðdreka fé-
laga síns.
Svo hér er á ferðinni mikið efni
í melódrama og Zwick þekkir ná-
kvæmlega skotmarkið. Hann mið-
ar á hjartað og tárakirtlana og
hittir sjálfsagt í mark hjá mörgum
með fallegum lúðrablæstri um
dyggð og hugrekki og þetta að
sigrast á mótlætinu og halda sína
leið. Sérstaklega ætti myndin að
höfðatil Bandaríkjamanna. Gallinn
er sá að leikstjóranum hættir til
að ofgera tilfinningasemina og
dragast út í væmni. Markið mætti
gjarnan vera annað og háleitara
því framleiðslan er prýðilega af
hendi leyst, ágætlega leikin og
stýrt af kunnáttusemi og skynsemi
mestan part.
Denzel Washington er ábúðar-
mikill og taustvekjandi sem foring-
inn er stjórnar rannsókninni og
maður sem á líka í erfiðleikum
heima fyrir vegna nagandi sektar-
kenndar ekkert síður en í hernum
þar sem leyndarmálið um skrið-
drekaárásina er falið. Saga hans
er fléttuð snyrtilega inní rannsókn-
ina þar sem Meg Ryan fer með
aðalhlutverk yfirmanns björgunar-
sveitar sem hrapað hefur niður á
óvinasvæði. Sá atburður er skoðað-
ur út frá nokkrum ólíkum sjónar-
hornum eftir því hvert vitnanna
úr björgunarliðinu segir frá og
smámsaman fæst heilsteypt mynd
af því sem gerðist. Ryan fer í raun
með lítið hlutverk þegar gripið er
til endurlitsins en er skemmtilega
röggsamur hermaður; hún er fín í
hlutverki sem maður hefði ekki að
óathuguðu máli getað ímyndað sér
hana sleppa frá með góðu móti.
Michael Moriarty gefur örlitla inn-
sýn í óbilgirni hersins og Lou
Diamond Phillips er yfirspenntur
hermaður og vitni.
Það er margt gott í myndinni
sem snýr að hinum mannlega þætti
stríðsrekstrar og getur átt við hve-
nær sem er í rauninni. Hetjudáð
hefur talsvert afþreyingargildi en
að lokum ber tilfinningasemin
hana næstum því ofurliði þegar
hver hnúturinn á fætur öðrum er
bundinn á lausu endana.
Arnaldur Indriðason
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR

ELDRI ungliðar LF frumsýndu Krimmann.
Leikfélag Fljótsdalshéraðs 30 ára
Egilsstöðum. Morgunblaðið.
FÉLAGAR úr Leikfélagi Fljóts-
dalshéraðs voru með skemmti-
dagskrá í tilefni af 30 ára félags-
ins. Var hún haldin í Valaskjálf
en einnig eru 30 ár síðan félags-
heimilið var vígt en þá sýndi LF
Skugga-Sveinn. Rakin var saga
félagsins i stórum dráttum, sýnd
voru fjölmörg atriði úr þeim
verkum sem félagið hefur sett
upp. Frumsýnt var verkið
Krimminn af eldri ungliðum fé-
lagsins. Minnst var Aðalsteins
Halldórssonar félaga sem nú er
látinn og voru sýndar myndir
úr verkum sem hann lék í. Hall-
dór Sigurðsson frá Miðhúsum
var gerður heiðursfélagi en
hann var ein af driffjöðrum fé-
lagsins á fyrri árum þess. Núver-
andi formaður LF er Guðlaug
Ólafsdóttir.
Morgunblaðið/Anna Ingólfsdóttir
HALLDÓR Sigurðsson frá Miðhúsum var gerður heiðursfélagi LF.
Sálin skal inn
Merk heimild
HANS Clausen (faðir kerlingar), Klemens Jónsson (presturinn)
og Sigríður Guðmundsdóttir (móðir kerlingar).
LEIKUST
Nafnlausi lcikhópur-
inn í Kópavogi
GULLNA HLIÐIÐ
eftir Davíð Stefánsson Leiksljórn:
Þórir Steingrímsson. Leikmynd:
Gunnar Bjamason. Lýsing og hljóð:
Helgi Páll Þórisson og Bjami Bald-
ursson. Förðun: Svala Olafsdóttir og
Harpa Hauksdóttir. Búningaráðgjöf:
Elín Jónsdóttir. Aðalleikendur: Rósa
Ingólfsdóttir, Guðbrandur Valdi-
marsson, Amhildur Jónsdóttir, Þor-
geir Jónsson, Hjálmar Bjamason,
Valdimar Lámsson. Fmmsýning,
Félagsheimili Kópavogs, 23.11.
NAFNLAUSI leikhópurinn í
Kópavogi samanstendur af
áhugafólki um leiklist sem komið
er á sextugsaldurinn eða þar yfir.
Bæði ungir sem aldnir hafa lagt
þessari sýningu lið eins og sést
af því að u.þ.b. sjötíu ára aldurs-
munur er á yngsta og elsta leikar-
anum.
Leikhópurinn vinnur sam-
kvæmt þeirri siðvenju að lærðir
og leikir starfi saman og er það
sannarlega góð venja, því lærðir
eldri leikarar miðla þeim sem
yngri eru af gnótt reynslu sinnar
og þekkingar á list leiksins og
hafa þeir örugglega gagn af og
allir nokkurt gaman. Enda gætir
þessa í viðamikilli uppsetningu
hópsins á Gullna hiiðinu. Rósa
Ingólfsdóttir (já, sú eina og
sanna) er í hlutverki kerlingar og
sýnir öruggan leik og góða fram-
sögn. Rósa nær vel að túlka
mæðu kerlingar en mætti leggja
meiri áherslu á einbeitni hennar
og einurð: Kellu er nefnilega ekki
fisjað saman. Guðbrandur Valde-
marsson er einkar skemmtilegur
sem Jón og tekst vel að vera hort-
ugur, bíræfinn og „sveitalegur" í
senn. Framsögn þeirra beggja,
og reyndar flestallra í sýningunni
var til fyrirmyndar, en þó ber þar
hæst Hjálmar Bjarnason sem fór
mjög vel með rímaðan texta og
sýndi þrótt og ógnun sem Kölski.
Evert Ingólfsson skilaði hroka-
fullum, utangátta sýslumanni
með glans, og aðrir í minni hlut-
verkum gerðu sínu góð skil. Held-
ur þótti mér sýningin hæg á köfl-
um og stundum langdregin. Verk-
ið er hnitmiðaðra og dramatískt
sterkara ef það er sýnt í styttri
leikgerð. Þó nokkuð hefur verið
lagj; í vandaða leikmynd og bún-
inga sem stefna að ímynduðu
sögulegu raunsæi.
I Hátúninu í Reykjavík sýnir
Halaleikhópurinn Gullna hliðið um
þessar mundir og nær góðum tök-
um á inntaki verksins í styttri
gerð og mun þrengri húsakynnum.
Það væri lærdómsríkt fyrir leik-
hópana að fara í gagnkvæmar
heimsóknir, og mikil skemmtun.
Þá sést glögglega hve margar leið-
ir eru til að túlka eitt leikverk og
sumar gjöfulli en aðrar, eins og
gengur. Að finna þær bestu er
einmitt mesta áskorun leikhússins,
bæði fyrir lærða og leika.
Guðbrandur Gíslason
TONLIST
Gcisladiskur
SÖGULEGARUPPTÖKUR
Sögulegar upptökur af píanóleik
Ragnars Björnssonar. Verkin eru
píanósónata í D-dúr K 576 eftir
Wolfgang A. Mozart, La Campanella
eftir Ferencz Liszt, Fantasía í f-moll
og Etýða í Ges-dúr eftir Fréderic
F. Chopin og Ondine eftir Maurice
Ravel. Upptökur fóru fram í Land-
símahúsinu um 1950. Verkin á diskn-
um eru afrituð af gömlum plötum í
eigu Ríkisútvarpsins og hreinsuð
þar. SkrEf gefur út, Japis dreifir.
39,38 mín.
RAGNAR Björnsson er löngu
þjóðkunnur fyrir störf sína að tón-
menntum og sem einn fremsti org-
elleikari þjóðarinnar. Það kemur því
kannski sumu yngra fólki á óvart
að heyra þessar nánast hálfrar ald-
ar gamlar upptökur sem Ragnar
gerði í Landísmahúsi ungur maður
og bráðfimur píanóleikari.
Eins og glöggt má heyra á
disknum voru upptökuaðstæður
vægast sagt frumstæðar á þessum
árum, en merkilega vel hefur tek-
ist að búa þessar upptökur undir
stafræna útgáfu. Víða má reyndar
heyra suð, en eins og þeir vita sem
á annað borð unna tónlist gleymist
allt slíkt um leið og vel er spilað
sem er víða á þessari plötu. Hún
hefst á síðustu píanósónötu Moz-
arts, D-dúr sónötunni K 576, sem
hann samdi fyrir elstu dóttur
Prússakonungs 1789. Upphaflega
áttu sónöturnar að verða sex og
þá í léttari kantinum en aldrei kom
nema þessi eina og þá ein af erfið-
ustu píanósónötum Mozarts. Ragn-
ar spilar sónötuna bráðvel og þó
hann fari hratt yfir sögu í allegro-
kaflanum nær hann áttum í
adagioinu og lokakaflinn, allegr-
etto, er spilaður af tilfinningu.
La Campanella Liszts er kjörið
verk til að sýna hvað í píanóleikar-
anum býr og vinsælt verk. Upp-
tökugæði eru nokkuð lakari í því
en Mozart-sónötunni, en kemur
ekki að sök. Ragnar er ekki feim-
inn við að hleypa á sprett og þó
glannalega sé farið kemst hann
vel frá verkinu; vert er að hafa í
huga að á þeim tíma var ekki um
það að ræða að fara að laga hluta
af upptökunni eða jafnvel staka
tóna eins og nú tíðkast.
F-moll fantasía Chopins er öllu
veigameira verk og leikin af yfir-
vegun; einn hápunktur þessarar
sögulegu útgáfu á upptökum
Ragnas Björnssonar, og örstutta
etýðu Chopins fer hann einnig vel
með. Einnig er vert að geta Ondine
Ravels sem Ragnar leikur vel.
Áður er getið að upptökutækni
var harla frumstæð á íslandi á
þeim tíma sem Ragnar Björnsson
tók upp í Landsímahúsinu og
hljómur í píanóinu er á stundum
heldur þunnur, aukinheldur sem
hljóðnemar ráða ekki vel við þegar
hamagangurinn er hvað mestur.
Þrátt fyrir það er þessi diskur
Ragnars Björnssonar merk heimild
um ungan tónlistarmann sem átti
eftir að setja mark sitt á íslenska
tónlistarsögu og vonandi að þessi
útgáfa SkrEfs vísi á gott; af nógu
af að taka í upptökusafni Ríkisút-
varpsins.
Árni Matthíasson.