Morgunblaðið - 22.04.1997, Qupperneq 4

4 ÞRIÐJUDAGUR 22. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ

Olíustöð
breyttí
útivistar-
svæði
VINNA stendur nú yfír við að fjar-
lægja tanka og olíuleiðslur af lóð-
inni þar sem áður var olíustöð Skelj-
ungs í Sketjafirði. Reykjavíkurborg
keypti lóðina af fyrirtækinu fyrir
117 milljónir króna í desember sl.
og samkvæmt gildandi aðalskipu-
lagi er gert ráð fyrir að þar verði
útivistarsvæði í framtíðinni.
Stefán Hermannsson, borgar-
verkfræðingur, sagði að samkvæmt
samningi borgarinnar og Skeljungs
láti fyrirtækið fjarlægja tanka,
leiðslur og alla sýnilega mengun en
að því loknu muni borgin láta gera
rannsókn á lóðinni.
Það þykir trúlegt, að sögn borg-
arverkfræðings, að það þurfí að
flytja einhvern jarðveg af staðnum;
þama hafí verið olíustöð í áratugi
og þótt Skeljungur hafí fylgt lögum
á hverjum tíma og ekki sé vitað
um mengunarslys á staðnum hafí
verið gert ráð fyrir því að einhvers
staðar komi jarðvegsmengun í ljós
og þá verði að skipta um jarðveg á
því svæði þar sem áhrifa hennar
gætir. Hann segir að í langflestum
tilvikum væri skaðlaust að urða
slíkan jarðveg.
Stefán segir að rannsóknir borg-
arinnar muni fyrst og fremst bein-
ast að mengun sem sjá má með
berum augum en sennilega verði
líka gerð lyktarpróf en minna verði
um sýnatöku til rannsókna.
Sérstök ákvæði eru að sögn borg-
arverkfræðings í samningi borgar-
innar og Skeljungs um skiptingu
kostnaðar komi til þess að fjarlægja
þurfí jarðveg vegna mengunar.
Engar sérstakar áætlanir liggja
fyrir um það hvenær lóðin verður
tekin til annarra nota. Hins vegar
var ætlað allt að einu ári til að íjar-
lægja tanka og leiðslur af lóðinni
og var sá tími tekinn ef það gerðist
að vandamál vegna mengunar
kæmu upp, sem ekki hefur enn
gerst, að sögn Stefáns Hermanns-
sonar.
((# LOWARA
JflRÐUATWS-
D/ELUR
Gæðavara,
mikið úrval,
hagstætt verð,
örugg þjónusta.
= HÉÐINN =
VERSLUN
SELJAVEGI 2 SÍMI 562 4260
FRÉTTIR
ÍSLENSKU leiðangursmennirnir í glímu við Everest.
Einar sneri við vegna veikinda
EINAR K. Stefánsson, einn þre-
menninganna sem stefna að því
að ganga á topp Everest, neydd-
ist til að snúa til baka í gær vegna
veikinda. Hann hefur eins og
fleiri fengið slæmt kvef sem ger-
ir honum ókleift að halda áfram
að sinni.
Hallgrímur Magnússon fór fyr-
ir helgina niður í Dingboche þar
sem loftið er súrefnisríkara og
því betra að ná heilsu, en hann
hefur verið slappur vegna þráláts
kvefs. Hann kom upp í grunnbúð-
ir í gær og ætlar að halda áfram
upp í fjallið í dag.
Einar og Björn lögðu af stað
úr grunnbúðum á laugardags-
morgun eins og þeir höfðu ráð-
gert. Þeir fóru upp í þriðju búðir
í einum áfanga og gengu aðeins
upp fyrir þær á sunnudeginum.
Um nóttina veiktist Einar. Hann
fékk mikinn hósta og kvef svo
hann gat ekkert sofið. Það var
því ekki um annað fyrir hann að
gera en að snúa til baka.
Björn hélt hins vegar áfram
upp í fjórðu búðir í 7.500 metra
hæð ásamt tveimur öðrum leið-
angursmönnum, John Tinker og
Chris Brown. Þeir ætla að sofa
þar í tvær nætur, en halda síðan
upp í fimmtu búðir, sem eru í
8.000 metra hæð, ef ekkert óvænt
kemur upp á. Þeir fara síðan nið-
ur í grunnbúðir aftur og hvíla sig
fyrir lokaáfangann.
Japanska
leiðangrinum aflýst
Hörður Magnússon, aðstoðar-
maður fjallagarpanna, sagði að
japanski leiðangurinn á Everest
hefði fengið óvæntan endi í gær.
Hann sagði að leiðangurinn væri
fjármagnaður af japönskum
snyrtivöruframleiðanda, sem
hefði varið gifurlegum fjármun-
um til hans. Forsljóri fyrirtækis-
ins, sem er 62 ára gamall og ekki
vanur erfiðum fjallaferðum, hefði
síðan mætt á svæðið og virtist
hafa ætlað sér að ganga með fána
fyrirtækisins upp á fjallstopp.
Hann hefði hins vegar ekki kom-
ist í gegnum fyrsta áfangann,
Khumbu skriðjökulinn. I gær
hefði hann tilkynnt að hætt hefði
verið við leiðangurinn og allir
ættu að fara heim.
Norðurál
Fundað
með fjár-
festum
ÍSLENSKUM stofnanafjár-
festum verða í dag kynntir
möguleikar varðandi fjár-
mögnun væntanlegs álvers
Norðuráls á Grundartanga,
en eins og greint var frá í
Morgunblaðinu síðastliðinn
sunnudag hafa fímm tilboð í
fjármögnun álversins borist
frá fjórum evrópskum banka-
samsteypum.
Að sögn Gunnars Helga
Hálfdanarsonar, fram-
kvæmdastjóra Landsbréfa,
hafa Landsbréf verið að
kanna hvort einhver sam-
starfsflötur sé milli íslenskra
fjárfesta og Columbia Ventur-
es og sagðist hann eiga von
á að á fundinum í dag yrðu
fulltrúar 20-30 aðila, aðal-
lega lífeyrissjóða.
Skýrist um helgina
Gunnar Helgi sagði að á
fundinum yrði Kenneth
Peterson, eigandi Columbia
Ventures Corporation, ásamt
samstarfsmönnum sínum og
ráðgjöfum frá Nomura Bank,
sem hefur yfirumsjón með
fjármögnun álversins og ann-
ast erlendu fjármögnunina.
„Ætli það fari ekki að
koma í ljós upp úr næstu
helgi hvort það séu líkur á
að menn geti verið að tala
sama mál, en við munum á
fundinum stilla upp ákveðn-
um hugmyndum til að vinna
út frá,“ sagði Gunnar Helgi.
Forystumenn VSÍ og ASÍ mótfallnir breytingum á lífeyrissjóðafrumvarpinu
Vel haldið á
málum sjóða
Grétar Þorsteinsson, forseti ASÍ, og Þórarínn
V. Þórarinsson, framkvæmdastj óri VSÍ, vísa
á bug gagnrýni Halldórs Ásgrímssonar
utanríkisráðherra á forystu samtakanna
vegna lífeyrismála.
GAGNRÝNI utanríkisráðherra kom
fram í frétt Morgunblaðsins á
sunnudag. Sakaði hann forsvars-
menn Alþýðusambandsins og
Vinnuveitendasambandsins m.a.
um tilhneigingu til miðstýringar og
tregðu til breytinga á lífeyrissjóða-
kerfínu.
„Við höfum verið tregir að breyta
þeim atriðum í uppbyggingu á
kjarasamningum sem hafa reynst
vel,“ segir Þórarinn V. Þórarinsson,
framkvæmdastjóri VSÍ. Hann segir
ásakanir utanríkisráðherra á aðila
vinnumarkaðarins um tregðu til
breytinga á lífeyrissjóðakerfínu
koma úr hörðustu átt. „Á engu
öðru sviði tryggingamála hefur ver-
ið tekið á með jafnróttækum hætti
með endurskipulagningu og breyt-
ingum á síðustu árum og hjá hinum
almennu lífeyrissjóðum. Þar hefur
frumkvæðið eingöngu komið fram
af hálfu samtaka atvinnurekenda
og stéttarfélaganna. Það hefur tek-
ist að koma lífeyrissjóðunum á rétt-
an kjöl, þannig að þeir standa flest-
ir núna fullkomlega undir þeim lof-
orðum um lífeyrisréttindi sem þeim
var ætlað að gera. Þetta hefur gerst
án aðstoðar stjórnmálamanna og
hefur þeirra þáttur frekar verið í
gagnstæða átt. Á sama tíma hefur
lengst af ekkert gerst í endurskoð-
un lífeyrisréttinda opinberra starfs-
manna. Þar hafa engir tilburðir
verið uppi um að draga úr kostnaði
eða færa réttindi að iðgjöldum, né
heldur að draga úr kostnaði með
öðrum hætti til að bæta rekstur,"
segir Þórarinn.
Hann segir að rekstrarárangur
opinberu sjóðanna hafí verið fyrir
neðan allar hellur og gildi það jafnt
um Lífeyrissjóð Landsbankans og
Seðlabankans sem Lífeyrissjóð op-
inberra starfsmanna. „Augljóst er
að í þeim tilfellum hefur það ekki
verið sérstakt hagsmunamál þeirra
sem hafa stýrt sjóðunum eða borið
ábyrgð á þeim að bæta reksturinn
eða auka ávöxtun. Ástæðan er sú
að þess þurfti ekki, það þurfti ekki
að hækka vexti á lánum til sjóðfé-
laga eða yfir höfuð að reyna að ná
betri rekstrarárangri, vegna þess
að reikningnum skyldi jafnharðan
framvísað á skattgreiðendur," segir
Þórarinn.
Áhugi VÍS og staða
Samvinnulífeyrissjóðsins
Þórarinn segir það mikinn mis-
skilning hjá Halldóri að ekki sé
tryggt lýðræði í almenna lífeyris-
sjóðakerfinu, sem lúti reglum kjara-
samninga. „Iðgjaldagreiðslan og
tveggja stoða stjórnkerfí sjóðanna,
þar sem atvinnurekendur fara með
helming áhrifanna og launþegar
hinn helminginn, miðar að því að
tryggja að sjóðimir vinni eingöngu
að því markmiði að tryggja starfs-
mönnum fyrirtækjanna, sem til
þeirra greiða, ásættanleg eftirlaun.
Þetta stjómkerfi er forsenda fyrir
iðgjaldsgreiðslunum og hluti af
kjarasamningum á milli aðila. Vilji
utanríkisráðherra breyta þessum
þáttum einhliða, er hann í raun og
veru að tala um að breyta efni kja-
rasamninganna. Þá veit ég ekki
hvar hann ætlar að stoppa.
Mér sýnist hins vegar að þessi
málatilbúnaður formanns Fram-
sóknarflokksins eigi sér nokkra
skýringu I áhuga á tveimur þáttum,
annars vegar miklum áhuga Vá-
tryggingafélags íslands á þessum
hluta markaðarins, sem er jú að
stofni til hinar gömlu Samvinnu-
tryggingar, en hins vegar á stöðu
Samvinnulífeyrissjóðsins. Staða
hans og málefni eru eins og rauður
þráður í gegnum greinargerð fmm-
varpsins," segir Þórarinn.
Kerfið fær góða einkunn
Grétar Þorsteinsson segist vera
ósammála Halldóri um þessi mál.
Bendir hann á að lífeyriskerfinu
hafí verið komið á með samkomu-
lagi verkalýðshreyfíngar og at-
vinnurekenda árið 1969 og samn-
ingurinn verið endumýjaður nokkr- |
um sinnum.
„Lífeyriskerfið hefur fengið góða
einkunn, meðal annars hjá höfund-
um frumvarpsins, sem nú liggur
fyrir Alþingi," segir hann. „í grein-
argerð þess segir meðal annars:
„Nú er svo komið að óhætt er að
fullyrða að með samkomulagi aðila
vinnumarkaðarins árið 1969 hafí ,
tekist að byggja upp lífeyriskerfí á
íslandi sem jafnast á við það besta }
í heiminum. Til að undirstrika þetta |
má geta þess að ýmsar þjóðir eru
nú í óða önn að breyta lífeyriskerf-
um í átt við það sem íslendingar
búa við.“ Þetta er einkunnin sem
frumvarpshöfundar gefa þessu líf-
eyrissjóðakerfí, sem þeir eru síðan
að gera tillögur til breytingar á.
Það þarf ekki að segja mikið meira,“
segir Grétar. i
Hann bendir einnig á að innan
almennu lífeyrissjóðanna hafí sjóð- I
um verið fækkað með sameiningu }
á undanfömum ámm til að dreifa
ábyrgð og draga úr rekstrarkostn-
aði. „Það hefur því verið haldið
mjög vel á málum í lífeyrissjóðum
á almenna markaðinum," segir
hann.
Grétar segir að alltaf megi deila
um lýðræðið í lífeyrissjóðakerfinu.
„Fulltrúalýðræði er nánast orðið k
regla í lífeyrissjóðunum. Okkar t
megin tilnefna viðkomandi verka- f
lýðsfélög sína fulltrúa í fulltrúaráð- I
in, gjarnan á félagsfundi og í mörg-
um tilvikum á aðalfundum verka-
lýðsfélaganna. Auk þess er það
þannig í vel flestum stærstu
sjóðunum að lífeyrissparendurnir
hafa allan aðgang að upplýsingum,
samkomum og aðalfundum en hafa
þó ekki atkvæðisrétt heldur setu-
rétt á aðalfundum. Auðvitað má }<
deila um þetta eins og annað en k
það þarf ekki að leita lengi í samfé- |
laginu til að finna hliðstæður," *
segir Grétar.