Morgunblaðið - 30.11.1997, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ
4 SUNNUDAGUR 30. NÓVEMBER 1997
VIKAN 23/11-29/11.
Nýr biskup
KÖNNUN sem unnin var
fyrir Byggðastofnun sýnir
að fóik sem flutti til höfuð-
borgarsvæðisins frá lands-
byggðinni árin 1992-1996
teiur að búsetuskilyrði sín
hafi batnað. Þau atriði sem
mestu máli skiptu varðandi
flutninga voru húsnæðis-
mál, menning og afþreying,
samgöngumál og verslun
og þjónusta.
VIÐSKIPTA- og iðnaðar-
ráðherra telur Skagafjörð
besta staðinn fyrir olíu-
hreinsunarstöð hér á landi.
Breskt fyrirtæki hefur
áhuga á að reisa slika stöð
og stendur nú yfir forat-
hugun sem ljúka á í janúar.
HERRA Ólafur Skúlason biskup ís-
lands, vígði eftirmann sinn, séra
Kari Sigurbjömsson, í Hallgríms-
kirkju sl.
sunnudag
að við-
stöddu
fjölmenni.
Nýr bisk-
up tekur
við um
næstu áramót og verður fyrsta emb-
ættisverk hans að messa í Dómkirkj-
unni á nýársdag. í viðtali við Morgun-
blaðið sagði hann hollt á þessum
tímamótum að fram færi úttekt á
fjármálum og stjórnsýslu kirkju-
stjómarinnar.
Bæjarstjóri hættir
ÚTLIT er fyrir að þjónusta
við sjúklinga á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur og Landspit-
ala versni um mánaðamótin
þar sem þá koma til fram-
kvæmda ákvæði vinnutíma-
tilskipunar ESB sem þýðir
að unglæknar draga mjög
úr yfirvinnu.
SJÁVARÚTVEGSRÁÐ-
HERRA hefur boðað laga-
frumvarp þar sem afskrift-
ir aflaheimilda yrðu
bannaðar.
EFTIR að bæjarstjóm ísafjarðarbæj-
ar hafnaði á miðvikudag kaupum á
frystihúsi Norðurtangans fyrir
grunnskóla sagði bæjarstjórinn upp
starfi sínu. Meirihlutasamstarf Sjálf-
stæðisflokks og Alþýðuflokks féll og
þau Magnea Guðmundsdóttir, forseti
bæjarstjórnar, og Þorsteinn Jóhann-
esson, formaður bæjarráðs, munu
einnig láta af þeim embættum þegar
nýr meirihluti tekur við.
Mun meiri hiti en
í meðalári
ÁKVEÐIÐ hefur verið að
Þjóðminjasafnið verði til
frambúðar i safnahúsinu
við Hringbraut í Reykjavík.
Stefnt er einnig að þvi að
kaupa hús atvinnudeildar
Háskólans, skammt frá
safninu, og færa þangað
skrifstofur safnsins.
ERLENDIR flugmenn sem
oft eiga leið um Reykjavík-
urflugvöll eru farnir að
forðast hann vegna þess
hversu lélegt ástand hans
MUN hærri meðalhiti var í nóvember
sem nú er að líða samanborið við
nóvember í fýrra og munar þar tæp-
um þremur gráðum. Meðalhitinn í
ár hefur verið um 3,9 stig en í fyrra
var tveggja gráðu frost að meðaltali.
Einar Sveinbjömsson veðurfræðingur
segir að ástandið í lofthjúpnum hafi
verið undarlegt frá því í sumar,
lægðagangur hafi verið afbrigðileg-
ur. Hann sagði ekki óeðlilegt að slík
afbrigði stæðu í tvær til þijár vikur
en nú hefði þessi afbrigðilegi kafli
staðið frá síðasta sumri.
Efnahagsvandinn
teygir sig til Japans
EFNAHAGSKREPPAN í Asíu teygir
nú anga sína til fjármálarisa álfunnar,
Japans og Suður-Kóreu. Mikil ólga
hefur verið í japönsku fjármálalífi frá
)ví Yamaichi, ijórða stærsta verðbréfa-
fyrirtæki landsins, var lýst gjaldþrota
í byijun vikunnar. f kjölfarið var gert
opinbert að Tokuyo-svæðisbankinn
væri orðinn gjaldþrota auk þess sem
nokkur fjármálafyrirtæki til viðbótar
eru talin róa lífróður. Stjórnvöld veittu
viðskiptavinum bankans fjárhagsað-
stoð en Ryutaro Hashimoto forsætis-
ráðherra lýsti því yfir við lok leiðtoga-
fundar APEC-ríkjanna að Japanir
hefðu ekki bolmagn til að takast á við
vandann í fjármálaheimi Suðaustur-
Asíu einir síns liðs. í Suður-Kóreu fór
Soosan, eitt stærsta fyrirtæki landsins
fram á greiðslustöðvun.
►SANNLEIKS- og sátta-
nefnd Suður-Afríku hóf í
vikunni yfirheyrslur vegna
máls Winnie Mandela, fyrr-
verandi eiginkonu Nelsons
Mandelas forseta. Winnie er
sökuð um að hafa myrt 14
ára dreng og átt þátt í
a.m.k. 5 morðum til viðbót-
ar. Frú Mandela sækist eftir
kosningu í embætti varafor-
seta Afríska þjóðarráðsins
(ANC) og hafa stuðnings-
menn hennar ásakað áhrifa-
menn um taka mál hennar
upp nú til að draga úr mögu-
leikum hennar á kosningu.
írakar
ósamvinnuþýðir
ÞRATT FYRIR að bandarískum vopna-
eftirlitsmönnum Sameinuðu þjóðanna
hafi verið leyft að snúa aftur til starfa
í írak virðist langt frá því að deila ír-
aka við SÞ sé til lykta leidd. Opinber
fréttastofa íraka greindi frá því á mið-
vikudag að vopnaeftirlitsmönnum væri
velkomið að skoða hallir Saddams
Husseins íraksforseta. Leyfið var hins
vegar afturkallað degi slðar auk þess
sem írakar hafa neitað að endurnýja
samning SÞ um leyfi til að selja olíu
fyrir matvælum fyrr en gengið hefur
verið frá deilum um bankaábyrgðir og
afhendingu matvæla.
►BENJAMIN Netanuahu,
forsætisráðherra fsraels,
tilkynnti undir lok vikunnar
að hann væri reiðubúinn að
láta af hendi hluta her-
numdu svæðanna ef Palest-
ínumenn hertu aðgerðir
gegn hryðjuverkastarfsemi.
lsraelskir harðlinumenn
brugðust reiðir við hug-
myndum forsætisráðherr-
ans og hótuðu nokkrir ráð-
herra hans að steypa sljórn-
inni ef til framkvæmda
þeirra kæmi. Palestínu-
menn hafa hins vegar sagt
að tilboðið sé langt frá því
sem þeir geti fallist á.
► STJÖRN ARKREPPA
virðist blasa við á Indlandi
eftir að Inder Kumar Gpjral
forsætisráðherra baðst
Iausnar fyrir minnihluta-
stjórn sína á föstudag. Áður
hafði Kongressflokkurinn
hætt stuðningi sinum við
stjórnina að því er talið er
að undirlagi stuðnings-
manna Soniu Gandhi.
FRETTIR
Morgunblaðið/Jón Sigurðsson
STEFÁN Hólm er ánægður með gæskuna í veðrinu og þakklátur fyrir að fá lengingu á veiðitímabilið.
Svínavatn í A-Húnavatnssýslu
Á silungsveiðum í byijun jólaföstu
Blönduósi. Morgnnblaðið.
ÞAÐ vekur óneitanlega athygli
þegar sóiin nær aðeins fjórar
gráður upp yfir sjóndeildarhring-
inn, vika liðin af ýli og aðventan
að ganga í garð, að sjá mann vilja
um silunganet í Svinavatni.
í venjulegu ári er kominn nokk-
ur ís á vatnið en fimm fyrstu vik-
ur vetrar hafa reynst iandsmönn-
um vel í veðurfarslegu tilliti. Þessi
veðurgæska veldur því að menn
eru að fást við ýmsa hluti utan-
dyra sem venjulega eru aflagðir
og bíða vorsins.
Stefán Hólm á Blönduósi, sem
hefur í sautján ár fengist við sil-
ungsveiðar í net í Svínavatni, seg-
ist aldrei fyrr hafa veitt eins lengi
fram á vetur og nú. Vatnið er
algjörlega íslaust en í venjulegu
ári leggur vatnið um miðjan októ-
ber og hefur Stefán þá þurft að
hætta veiðum og koma bát sínum
í skjól. Að sögn hans er silungur-
inn óvenju vænn og aflamagn
þokkalegt.
íslending-ar geta krafist
læknisþjónustu í öðrum
ríkjum innan EES
ÍSLENDINGAR eiga rétt á því að
nýta sér heilbrigðisþjónustu í öðrum
ríkjum Evrópska efnahagssvæðisins
(EES) og fá kostnaðinn endur-
greiddan hér á landi að uppfylltum
ákveðnum skilyrðum, sem kveðið er
á um í reglugerð Evrópusambands-
ins (ESB).
„Þetta byggist á grein í Evrópu-
sambandsreglugerð, sem er hluti af
samningnum um Evrópska efnahags-
svæðið, og hefur því lagagildi hér á
landi," sagði Guðríður Þorsteinsdótt-
ir, skrifstofustjóri lögfræðiskrifstofu
heilbrigðisráðuneytisins. „í reglu-
gerðinni er meðal annars fjallað um
nauðsynlegar ferðir til annars ríkis í
lækningaskyni og það kemur þar
fram að einstaklingur, sem er sjúkra-
tryggður hér á landi og hefur heim-
ild þar til bærrar stofnunar, geti leit-
að sér lækninga í öðru aðildarríki.
Stðan segir að einstaklingur eigi rétt
á meðferðinni ef hún er hluti af þeirri
aðstoð, sem kveðið er á um í löggjöf
aðildarríkisins þar sem viðkomandi
er búsettur. Ef hann á ekki kost á
slíkri meðferð innan eðlilegra tíma-
marka í búseturíkinu ef mið er tekið
af heilsufarsástandi hans og líklegri
framvindu sjúkdóms."
Umræða í Svíþjóð
Hér er um að ræða grein 22 í
reglugerð 1408/71 og hefur hún
vakið nokkra umræðu á Norðurlönd-
unum, nú síðast í dagblaðinu
Svenska Dagbladet í Svíþjóð í upp-
hafí þessarar viku. Sænsk nefnd um
heilbrigðismál hefur nýlega lagt
fram tillögur um að réttindi sjúkl-
inga verði treyst og biðtími í heil-
brigðiskerfinu verði ekki lengri en
þrír mánuðir. Lotta Westerháll, laga-
prófessor við viðskiptaháskólann í
Gautaborg, skrifaði í Svenska Dag-
bladet að nefndin hefði ekki tekið
tillit til reglugerðar ESB og gæti
það haft alvarlegar afleiðingar fyrir
sænskt heilbrigðiskerfi vegna þess
að sænskur sjúklingur ætti rétt á
að leita sömu meðferðar erlendis,
sem hann ætti rétt á heima fyrir, á
kostnað sænska ríkisins.
Guðríður sagði að grein 22 í reglu-
gerð 1408/71 væri nokkuð opin og
byði því upp á túlkun.
„Ef læknisfræðilegt mat er að
sjúklingur þurfi meðferð strax eða
mjög fljótt og líf hans geti annars
verið í hættu fær hann hana auðvitað
hér á landi,“ sagði hún. „Síðan eru
aðgerðir, sem talið er að geti beðið,
en það getur auðvitað verið mikið
matsatriði. Og þá vaknar spurningin
hver séu eðlileg tímamörk.“
Guðríður sagði að þótt einhver
umræða hefði verið um þetta mál í
fjölmiðlum hefði ekki komið upp til-
felli, sem kalla mætti prófmál.
„Það hefur enginn látið reyna á
þetta og ég held að það sýni kannski
að fólk fái heilbrigðisþjónustu hér
innan viðunandi marka,“ sagði hún.
„Það sýni að fólk vilji fremur fá
heilbrigðisþjónustu sína hér en að
fara til útlanda."

> 5b
&
Heimild þarf fyrirfram
til að nýta sér ákæðið

13-18
Kveikt ó jólatrénu kl. 14.
►
KRINGWN

i
§
l

.o^

Hún sagði að til þess að nýta sér
þetta ákvæði reglugerðarinnar þyrfti
heimild viðkomandi stofnunar, sem
hér á landi væri Tryggingastofnun
ríkisins. Þá heimild yrði að fá fyrir-
fram og viðkomandi yrði að sýna
fram á að hann hefði ekki átt kost
á meðferð innan eðlilegra tímamarka
miðað við heilsufarsástand og líklega
framvindu sjúkdóms.
Að sögn Guðríðar hefur ekki kom-
ið til umræðu að það gæti borgað
sig að ýta undir það að sjúklingar
leituðu meðferðar erlendis til að létta
á biðlistum hér á landi. Enda væru
biðlistar í þeim löndum, sem sjúk-
lingar vildu líklegast leita til, senni-
lega ekki styttri en hér.
„Þessi grein mun hafa haft mjög
lítil áhrif í nágrannalöndunum,"
sagði hún. „Þetta er ekki nokkuð,
sem fólk hefur verið að nýta sér þar.
fe
fe
l