Morgunblaðið - 30.11.1997, Blaðsíða 38

Morgunblaðið - 30.11.1997, Blaðsíða 38
38 SUNNUDAGUR 30. NÓVEMBER 1997 MORGUNBLAÐIÐ Seljatunga er nokkuð landstór jörð að fomu mati og þangað fluttu foreldrar Gunnars Sig- urðssonar árið 1919 en Gunnar fæddist þar árið 1924, yngstur átta systkina. „Foreldrar mínir kynntust meðan bæði voru við störf í Mosfells- sveit. Faðir minn, Sigurður Einars- son frá Holtahólum í Austur-Skafta- fellssýslu, kynntist Guðjóni Helga- syni bónda í Laxnesi og vegaverk- stjóra í vegavinnu austur í Skafta- fellssýslu og réðst til hans vinnumað- ur árið 1906, og var hjá honum í fimm ár. Móðir mín, Sigríður Jóns- dóttir frá Kalastöðum á Hvalfjarðar- strönd, var um þær mundir ljósmóð- ir í Kjalamesumdæmi,“ segir Gunn- ar. Blaðamaður Morgunblaðsins heimsótti Gunnar og konu hans Vil- helmínu Valdemarsdóttur fyrir skömmu á heimili þeirra að Hjarðar- holti 3 á Selfossi. Það hús keyptu þau þegar þau bmgðu búi í Selja- tungu fyrir nokkmm ámm og starf- aði Gunnar eftir það hjá Sýslusam- lagi Arnessýslu þar til hann komst á eftirlaunaaldur. Þau eiga dæturnar Guðnýju, Sigrúnu, Margréti og Laufeyju og tvo dóttursyni, annar þeirra, Richard Wilhelm, er koma- barn en hinn er Einar Gunnar Sig- urðsson handboltamaður sem ólst að mestu upp í Seljatungu. Víkur nú sögunni aftur til ársins 1939, það ár var Gunnar Sigurðsson fimmtán ára gamall og fór í fyrsta skipti á pólitískan framboðsfund og þá má segja að kviknað hafi fyrir al- vöra sá óslökkvandi áhugi á stjóm- málum sem verið hefur eitt helsta inntak í lífi Gunnars, auk fjölskyldu- lífs og bændastarfs. „Þá vora undan- gengin kreppuár og höfðu verið þrengingar hjá fólki. Ég minnist þess að ég gerði mér fyrst ljósa grein fyrir samhenginu á milli þess hvað afurðir kostuðu og hve mikla peninga fólk hafði milli handanna þegar ég var níu ára og heyrði fóður minn og fleiri bændur í réttum vera að tala um að lambsverð væri aðeins 7 krónur og sá hvað þeir vora allir sáróánægðir með það,“ segir Gunn- ar. „Strax og ég fór að muna eftir mér var ég með á hreinu að foreldrar mínir höfðu ákveðna stjórnmála- skoðun og hún síaðist ákaflega fljótt inn í mig. Ég varð mjög spenntur fyrir öllu sem laut að landsmálum. Sem dæmi get ég sagt að tíu ára gamall taldi ég ekki eftir mér að ganga 5 kílómetra leið að Gaulverja- bæ, þar sem var póststöð, til þess að sækja blöðin ísafold og Vörð og hlakkaði til þess alla leiðina heim þegar pabbi myndi opna þau og ég gæti lesið það ég helst vildi, en það voru m.a. alls konar greinar um stjómmál sem þar vora jafnan birtar eftir hina mestu mektarmenn. Þá kunni ég að hafa mikið dálæti á Jóni Þorlákssyni, eftir að hann féll frá kom „sjarmörinn" Ólafur Thors - ekki var minni dýrðin hjá mér með hann.“ Framboðsfundurinn fyrmefndi var haldinn á Stokkseyri árið 1939. Þjóðstjóm hafði þá verið mynduð um veturinn og var Ólafur Thors at- vinnumálaráðherra ræðumaður á fundinum. „Það var i mínum ung- lingshuga mikill stfll yfír þessum fundi,“ segir Gunnar. „Rútubíll kom og sótti fólkið úr Gaulverjabæjar- hreppi sem vildi fara á fundinn og skilaði því heim aftur að honum lokn- um. Þetta var heilt ævintýri fyrir mig. Ég man enn hvað einn ræðu- maðurinn, Jón Jónsson bóndi á Hnausum í Hraungerðishreppi sagði, og beindi hann orðum sínum til Ólafs Thors: „Við Sjálfstæðis- menn ættum ekki að unna okkur hvíldar fyrr en við fáum meirihluta á Alþingi." Þá kallaði Ólafur Thors. „Heyr!“ Ég var algjörlega sammála. Helstu vinir mínir vora um þetta leyti alveg á öndverðum meiði við mig í pólitíkinni. Sérlega góður vinur minn var Guðmundur Jasonarson frá Vorsabæ, hann var árinu yngri en ég. Guðmundur var eldheitur fram- sóknarmaður. Við áttum í löngum og miklum rökræðum og deildum ekki síst um hverjir af foringjunum í stjórnmálaunum væru fríðastir. Við völdum nefnilega okkar hetjur tals- vert eftir útliti. Þrátt fyrir skoðana- muninn var Guðmundur ákaflega góður vinur minn og er enn í dag. Hann fór að heiman þegar foreldrar hans hættu að búa og lærði rafvirkj- un í Reykjavík þar sem hann býr nú. Félagsandinn var mjög góður í Gaul- verjabæjarhreppi. Snar þáttur í því Morgunblaðið/Ásdís GUNNAR Sigurðsson frá Seljatungu, mínir létu af búskap. Með mér tók við búsforráðum í Seljatungu Guð- jón, bróðir minn, og bjuggum við saman í fjögur ár þar til hann fór til annarra starfa. I félagsbúið með mér komu þá Sesselja, systir mín, og Vig- fús Einarsson, maður hennar. Við bjuggum félagsbúi saman í 23 ár. Við Vilhelmína byggðum við íbúðarhúsið íbúð fyrir okkur árið 1950. Við kynntumst á heimaslóðum, hún var frá Stokkseyri en var mikið á Rúts- stöðum, næsta bæ við Seljatungu, en þar bjó móðir hennar, Margrét Guðnadóttir, og stjúpfaðir, Kristinn Júníusson. Hjónaband okkar Vil- helmínu hefur reynst hinn besti ráðahagur og höfum við átt saman góð ár. Árið 1972 hurfu þau úr bú- skapnum Vigfús og Sesselja og tólf áram seinna hættum við búskap og fluttum á Selfoss. Mér fannst tals- vert mikið erfitt að fara úr sveitinni og fjarlægjast fólkið og staðinn, þar sem ég hafði notið alls hins besta trausts öll árin. Afkoma okkar hafði verið þolanleg þótt ég væri aldrei mikill framkvæmdamaður og jafnan ragur við mikla fjárfestingu. Við Vig- fús ræktuðum þó mjög mikið á okkar sambýlisárum - samstarf okkar var ágætt og það tók tíma að venjast Ég var ánægður * A tímum netvæðingar og alþjóðahyggju á fólk kannski erfítt með að setja sig í spor þeirra sem ungir að árum trúðu á sveitina sína í þeim mæli að þeir hafa aldrei yfírgefíð hana og ekki einu sinni langað til útlanda. Einn þessara manna er Gunnar Sigurðsson, fyrrum bóndi í Seljatungu, sem hér ræðir við Guðrúnu Guðlaugsdóttur um lífíð í sveitinni á þeim tímum þegar landbún- aðurinn var í mikilli uppsveiflu. var Ungmannafélagið Samhygð, sem ég gekk ungur í. Þar hafði forystu Stefán Jasonarson í Vorsabæ. Öll hans stjórn var með einstökum dugnaðarblæ, hann var alltaf þessi feiknar bjartsýnis- og áhugamaður um áhugamál unga fólksins, og raun- ar umhverfísins alls. Hann var for- ingi ungmennafélagsins í marga ára- tugi. Ég átti sæti í stjórn með honum í nokkur ár og hafði auk þess þann starfa í tvö ár að vera ritstjóri fé- lagsblaðsins Vilja, sem lesið var upp úr á fundum, það var handskrifað í kladda, það var heilmikið verk að vera blaðamaður við það blað. Svolítið kom ég nærri leikstarf- semi ungmennafélagsins og þótti mjög gaman að því. Auðvitað var þetta einhæft og fátæklega að þessu staðið séð frá sjónarhóli nútímans, en þetta þótti ljómandi í þá daga. Við sýndum m.a. Happið eftir Pál Árdal, ímyndunarveikina eftir Moliére og Saklausa svallarann, ég var mjög ánægður þegar mér var falið hlut- verk Helga í Happinu. Ég renndi mér líka á skautum á vetrum með öðru ungu fólki í hreppnum, þá hátt- aði þannig til að mjög góð skauta- svell vora á vetrum í Flóanum eink- um var svellið gott á Bæjarvatni í miklum frostum, þar voru haldin stærðar skautamót. Ég var hins veg- ar aldrei mikill íþróttamaður að öðru leyti. Ég reyndi íyrir mér á einu af þeim íþróttamótum sem ungmenna- félögin Vaka og Samhygð stóðu löngum að, en árangurinn var ekki glæsilegur svo ég steinhætti því. Ég hafði ekki hinn nauðsynlega keppn- isanda þar, en ég hafði hann hins vegar í pólitíkinni. hugi minn á stjómmálum fór sívaxandi. Mér þótti gaman að vera í því umhverfi án þess að ég ynni stórfengleg afrek þar. Fyrir 50 áram stofnuðum við Félag ungra Sjálfstæðismanna í Árnessýslu. Ég var valinn til forystu þar og var við það í níu ár. Sitthvað gerðist en fæst af því þykir sennilega merkilegt í dag, möguleikar unga fólksins vora svo miklu takmarkaðri en þeir era nú. Á tímabili langaði mig í Verslun- ai-skólann, en það var dýrt nám og sú löngun fjaraði út og hvarf og ég hafði aldrei neinn trega út af því. Ég hafði stundað mitt skyldunám en ekki mikið fram yfir það. Eigi að síð- ur var ég yfirleitt ánægður með mig eins og ég var og í grundvallaratrið- um heimakær, vildi alltaf helst vera í Seljatungu. Ég hef stundum sagt bæði í gamni og alvöra að kannski hafi ég verið burtu í hundrað nætur frá Seljatungu í sextíu ár - alltént voru þær ekki fleiri. Árið 1949 fóra fram haustkostn- ingar. Þá réðst það þannig til hér í héraði að ég, sem formaður ungra Sjálfstæðismanna, var settur sem fjórði maður á listann. Ég starfaði þá í þrjár vikur á kosningaskrifstofu flokksins í héraðinu og sentist út um borg og bý. En í næstu kosningum árið 1953 var ég hins vegar valinn sem þriðji maður á lista. Fyrir ofan mig vora Sigurður Óli og Steinþór á Hæli. Þá var siðurinn að hafa fram- boðsfundi í hverjum einasta hreppi. Þegar kosningarnar sigu að hófust framboðsfundir vorið 1953. Sigurður og Steinþór mættu á fundina fyrir D-listann. Nema hvað að Steinþór forfallast. Þá sagði Sigurður Óli að nú yrði ég að koma með sér á fram- boðsfundina og undan því varð ekki vikist - en ég var haldinn miklum glímuskjálfta. Það er fljótt frá því að segja að þegar að mér kom í annarri umferð þá fór hver einasti út úr saln- um nema tveir. Ekki var það upp- GUNNAR Sigurðsson og Vilhelmína Valdemarsdóttir, kona hans. MÁLVERK af Seljatungu í Gaulverjabæjarhreppi. örvandi og það fór að fara um mig heldur betur. Fundarmenn komu svo inn um það leyti sem næsti maður tók til máls. Á næsta fundi var aðal- hrekkurinn við mig að þeir kölluðu svo mikið fram í hjá mér. Á hvorug- um þessara staða átti Sjálfstæðis- flokkurinn fylgi að fagna að neinu ráði og var þó flokkurinn drjúgsterk- ur í Arnessýslu. I þessari fundaferð minni, sem skánaði þó heldur er á leið, fór ég þó að sjá að ég ætti senni- lega ekki mikið erindi í innsta hring- inn. Þrátt fyrir þetta hélt ég áfram að gera mitt, tók þátt í ýmsu félags- starfi og skrifaði greinar, ég skrifaði töluvert á þessum árum - mest um viðhorf dagsins í stjórnmálunum. Mál þessa héraðsins voru ekki áber- andi í þeim skrifum, heldur lands- málin í víðu samhengi, en auðvitað gripu héraðsmálin inn í, ekki síst það baráttumál að byggja hér fjórðungs- sjúkrahús. Ekki vora uppi flokks- deilur um það málefni sem var í raun þverpólitískt. Það tók langan tíma að fá þessu framgengt og mest strand- aði á ríkisvaldinu. Þegar lengst var komið fyrir atbeina félagsmanna og búið var að teikna sjúkrahúsið stöðv- aði Fjárhagsráð bygginguna. En á endanum komst sjúkrahúsið þó upp og hefur sannarlega gert sitt gagn í héraðinu. Ég tók við búskap í Seljatungu ár- ið 1945, um vorið þegar foreldrar breytingunni þegar því lauk, það skapar talsvert frelsi að búa félags- búi. Þegar ég fór úr Gaulverjabæjar- hreppi kvaddi ég um leið starf mitt sem sýslunefndarmaður sem ég hafði gegnt um langt árabil. Ég var kosinn fyrst í sýslunefnd árið 1958 og fór með það umboð í 26 ár. Stund- um á starfstíma mínum var talsvert talað um þessar sýslunefndarkosn- ingar, það var jafnan mjótt á munum milli okkai' Stefáns Jasonarsonar í Vorsabæ - það var gantast með baráttu okkar í milli. Segja má að fylgi okkar væri mjög jafnt en milli okkar Stefáns fór aldrei nokkum tíma styggðaryrði út af þessum sýslunefndarkosningum. Eftir á að hyggja get ég hins vegar viðurkennt að mér fannst óþaifi hjá ýmsum stuðningsmönnum hans að halda sig svona stíft á móti mér. Ég held ég muni það rétt að í fyrstu kosningun- um fékk ég 43 atkvæði, Stefán í Vorsabæ 36 og Guðmundur Jónsson á Syðra-Velli fékk 26 atkvæði, en hann hafði verið varamaður fyrir Magnús Þ. Öfjörð sem þá var nýlát- inn. Síðan starfaði ég í sýslunefnd mér til mikillar ánægju, þar vora góðir félagar, fyrst og fremst sýslu- maðurinn, Páll Hallgrímsson, hann var sýslumaður í Árnessýslu í 45 ár og var einstakur, enginn maður sem ég hef kynnst hefur verið neitt líkur honum, hann var sérlega gætinn
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.