Morgunblaðið - 10.03.1998, Blaðsíða 10

10 ÞRIÐJUDAGUR 10. MARZ 1998
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Sjómiiyasafn íslands
ENGEYJARSKIP, smíðað í Engey árið 1912, hefur nú verið sent til
Stokkhólms á fjölþjóðlega bátasýningu.
Engeyjarskip sent á
bátasýningu í Svíþjóð
ENGEYJARSKIP, bátur smíðaður
í Engey árið 1912, hefur verið
sendur til Stokkhólms í tilefni
íjölþjóðlegrar bátasýningar sem
opnuð verður 4. apríl næstkom-
andi. Stokkliólmur er menningar-
borg Evrópu í ár og er sýningin
haldin í tilefni þess.
Sýningin ber heitið „Menn og
bátar í norðri" og er umfangsmik-
ið samansafn af opnum bátum frá
öllum Norðurlöndunum,
Shetlandseyjum og Eistlandi, seg-
ir í fréttatilkynningu frá
Sjóminjasafni íslands. en safnið
tekur þátt í sýningunni fyrir Is-
lands hönd og hefur séð um að
senda Engeyjarskipið til Stokk-
hólms.
Sjóminjasafnið í Stokkhólmi sér
um sýninguna og verða haidnar
„ráðstefnur og fundir, gefnar út
bækur og tekin saman heimilda-
skrá um norræna báta í tengslum
við sýninguna". Einnig verður
reist bryggja og smíðaður bátur
að gamalli fyrirmynd. Árið 1999
er fyrirhugað að sýningin ferðist í
skipi milli þátttökulandanna.
Hið svokallaða Engeyjarskip er
tæplega 9 metra Iangur sexæring-
ur með tveimur möstrum og full-
um seglabúnaði. Upphaflega var
hann notaður til fískveiða en að
öllum líkindum til flutninga síðar.
Báturinn var smíðaður af Bjarna
Brynjólfssyni bónda og skipasmið
í Engey árið 1912. Bátar með
Engeyjarlagi voru fyrst smíðaðir
1860.
Fjöldaganga gegn
kynferðisofbeldi
SAMTOKIN Stígamót stóðu fyrir
fjöldagöngu gegn kynferðisofbeldi í
gær á alþjóðlegum baráttudegi
kvenna. Gengið var frá Hlemmi að
Alþingishúsinu þar sem fulltrúi
dómsmálaráðheiTa tók við áskorun
um réttarfarslegar úrbætur vegna
kynferðisofbeldis. Gangan naut
stuðnings nýstofnaðs félagsskapar
sem kallast „Samstaða gegn kyn-
ferðisofbeldi“ og bæði einstaklingar
og félög eru aðilar að.
Nær 4.000 vírhringir, sem tákn-
uðu fjölda ofbeldismanna er brotið
hafa á þolendum kynferðisofbeldis,
voru skildir eftir fyrir framan Al-
þingishúsið. „Með vírhringjunum
vildum við vekja athygli á hversu
mikill fjöldi kynferðisofbeldismanna
hefur brotið á þeim sem sótt hafa
aðstoð til Stígamóta," sagði Guðrún
Jónsdóttir starfskona Stígamóta í
samtali við Morgunblaðið.
Við Alþingi tók Þorsteinn Geirs-
son ráðuneytisstjóri í dómsmála-
ráðuneytinu við bréfí þar sem farið
var fram á breytingar á þeim kafla
hegningarlaganna sem fjallar um
kynferðisofbeldi. „Við viljum sjá þar
ýmsar breytingar sem taka betur
mið af reynslu þolenda,“ sagði Guð-
rún.
Morgunblaðið/Golli
ÞÁTTTAKENDUR í göngu gegn kynferðisofbeldi nálgast Alþingis-
húsið þar sem fulltrúa dómsmálaráðuneytisins voru afhentar kröfur
um úrbætur
Kostnaður Landsbanka, Búnaðarbanka
og Seðlabanka af laxveiðiferðum
Breytingartillaga stjórnarandstöðu
við frumvarp til dómstólalaga
Um 39,5 millj*ón-
ir á fímm árum
KOSTNAÐUR
Landsbanka ís-
lands, Búnaðar-
banka íslands og
Seðlabanka ís-
lands af laxveiði-
ferðum á síðast-
liðnum fimm ár-
um vai- samtals
um 39,5 milljónir
króna. Kostnað-
ur Landsbank-
ans af laxveiði-
ferðum á sl. fimm árum var um 18,3
milljónir, kostnaður Búnaðarbank-
ans var um 10,8 milljónir og kostnað-
ur Seðlabankans var um 10,4 millj-
ónir króna.
Þetta kemur fram í skriflegu svari
viðskiptaráðherra við fyrirspum Jó-
hönnu Sigurðardóttur, þingflokki
jafnaðarmanna, um laxveiðiferðir
stjórnenda ríkisviðskiptabankanna
og Seðlabanka Islands sem dreift var
á Alþingi í gær. Er svarið byggt á
upplýsingum sem viðskiptaráðuneyt-
inu bárust frá bönkunum þremur.
í svarinu kemur jafnframt fram að
samkvæmt upplýsingum Lands-
banka Islands hafí tilefni ferðanna
verið að viðhalda og afla nýrra við-
skiptasambanda með því að bjóða
innlendum og erlendum viðskipta-
mönnum bankans í slíkar ferðir.
Hefur bankastjórn annast móttök-
umar.
„Samkvæmt upplýsingum Búnað-
arbanka íslands hefur tilgangur
ferðanna verið sá að kynnast erlend-
um og innlendum gestum sem boðið
hefur verið í ferðirnar. Þátttakendur
af hálfu bankans hafa aðallega verið
þeir stjómendur bankans sem hafa
haft erlend samskipti á sinni könnu.
Sá bankastjóri sem fer með erlend
samskipti hefur tekið ákvörðun um
þessar móttökur og ferðir.
Samkvæmt upplýsingum Seðla-
banka íslands hafa fulltrúar ýmissa
erlendra fjár-
málastofnana
sem bankinn á
náin samskipti
við verið gestir
bankans. Telur
bankinn þessar
ferðir vera gagn-
legar til að efla
viðskiptaleg sam-
bönd bankans og
þar með þjóðar-
innar við erlend-
ar fjármálastofnanir. Bankastjórn
Seðlabankans, ýmist allir eða færri,
hafa verið gestgjafar. Bankastjóm
Seðlabankans tekur ákvarðanir um
ferðirnar," segir í svarinu.
Þá kemur fram í svarinu að sam-
kvæmt upplýsingum frá Landsbanka
Islands hafi verið farið í laxveiðiferð-
ir í Vatnsdalsá, Selá, Hrútafjarðará
og Þverá árið 1993. Farið var í veiði-
ferðir í Vatnsdalsá, Selá, Laxá í
Þingeyjarsýslu og Hrátafjarðará ár-
ið 1994 og árið 1995 var farið í sömu
ár. Veiðiferðir voru farnar í Selá,
Hrútafjarðará, Laxá í Þingeyjar-
sýslu og Grímsá árið 1996, en í Selá,
Hrútafjarðará og Laxá í Þingeyjar-
sýslu árið 1997. Að jafnaði var farin
ein ferð á ári í hverja á.
Af hálfu Búnaðarbanka íslands
var farið í veiðiferð í Þverá öll árin
og Laxá í Dölum árin 1993 og 1994.
Og á vegum Seðlabanka íslands var
farið í veiðiferðir í Vatnsdalsá árin
1993 til 1996, í samvinnu við Lands-
bankann á árunum 1993 til 1995. Ár-
ið 1997 var farið í Þverá.
Af hálfu Landsbanka íslands vora
veiðileyfi í umræddum laxveiðiám
keypt af Sporði hf., Lóni sf., Bálki hf.
og Laxárfélaginu. Af hálfu Búnaðar-
banka voru veiðileyfi í Laxá í Dölum
keypt af bændum og í Þverá af
Sporði ehf. Af hálfu Seðlabankans
voru veiðileyfi í Vatnsdalsá keypt af
Lóni hf. og í Þverá af Sporði ehf.
jú, mrjibi iii- iri .vb

ALÞINGI
Vilja afnema heim-
ild dómara til að
vera í leynireglu
ÖNNUR umræða um frumvarp til
laga um dómstóla hefur nú farið
fram á Alþingi. Málið hefur verið
rætt í allsherjarnefnd Alþingis og
ríkir sátt innan nefndarinnar um
langflest atriði framvarpsins, að
sögn Sólveigar Pétursdóttur, for-
manns allsherjarnefndar. Minni-
hluti nefndarinnar stóð þó saman
að breytingartillögu þess efnis að
dómara væri óheimilt að taka þátt í
starfsemi, svo sem leynireglu, ef
sHkt fái ekki samrýmst stöðu hans
eða leiði af sér hættu á að hann geti
ekki sinnt embættisstarfi sínu sem
skyldi. í máli Sólveigar kom hins
vegar fram að meirihluta allsherjar-
nefndar þætti ekki ástæða til að
leggja til breytingar á ákvæðinu
hvað þetta varðaði en benti á að al-
mennar vanhæfisreglur laga um
meðferð einkamála næðu yfir þetta
svið.
Frumvarpi um dómstóla er ætl-
að að koma í stað núgildandi reglna
um dómstóla og dómendur og kom
m.a. fram í framsöguræðu Sólveig-
ar að megintilgangur frumvarpsins
væri að styrkja stöðu og sjálfstæði
dómstólanna. Ein af meginbreyt-
ingum frumvarpsins, að sögn Sól-
veigar, er sú að innri stjórnsýsla
héraðsdómstólanna, að því leyti
sem hún á ekki undir forstöðu-
menn þeirra sjálfra, er að verulegu
leyti falin sérstakri stjómamefnd
sem nefnist dómstólaráð, en vald-
svið ráðsins nær ekki til Hæsta-
réttar.
„Önnur meginbreyting fram-
varpsins er sú að lagt er til að sett
verði á stofn óháð nefnd um dóm-
arastörf og nær valdsvið hennar
bæði til Hæstaréttar og héraðs-
dómstóla. Nefndinni er m.a. ætlað
að setja almennar reglur um hvers
konar aukastörf geti samrýmst
embættisstörfum dómara,“ sagði
Sólveig.
Allsherjamefnd lagði til nokkrar
breytingar á frumvarpinu m.a. að
fulltrúum í dómstólaráði verði
fjölgað úr þremur í fimm.
Sljórnarskrárákvæði
verði endurskoðað
I umræðum á eftir framsögu
Sólveigar gagnrýndu þingmenn
stjórnarandstöðu ýmis atriði frum-
varpsins og endurskoðun núgild-
andi laga sem frumvarpið á að
leysa. Guðný Guðbjömsdóttir,
þingmaður Kvennalista, gagnrýndi
m.a. að ekki skuli vera hreyft við
61. gr stjórnarskrárinnar en þar er
kveðið á um að veita megi þeim
dómara sem orðinn er fullra 65 ára
lausn frá embætti án þess að hann
missi neitt af launum sínum. „Ég
tek það fram, ekki síst vegna þess
að þetta atriði hefur verið til um-
ræðu nýlega í Morgunblaðinu, að
frumvarpið virðist algerlega ganga
út frá stjórnarskrárgreininni sem
fastri, sem hún er vissulega og
þess vegna kom atriðið mjög lítið til
umræðu í nefndinni,“ sagði Guðný
og kvaðst taka undir það með
Morgunblaðinu að það sé þess virði
að endurskoða stjómarskrákvæðið
við fyrsta tækifæri, til dæmis sam-
fara þeirri endurskoðun á stjórnar-
skránni sem nú ætti sér stað í sam-
bandi við breytta kjördæmisskipan.
í máli Sólveigar kom hins vegar
fram að þingið hefði tekið þessa
ákvörðun með dómarana með
stjómarskrárbreytingu árið 1991
og taldi ekki ástæðu til að ræða
það frekar.
Flugslysið
í Færeyjum 1996
Tilviljun
að Flug-
leiðavél
gat lent
RANNSÓKN hefur leitt í ljós
að tilviljun réð því að Flug-
leiðavél lenti ekki í sviptivindi
sem talið er að hafi valdið því
að Gulfstream flugvél danska
hersins fórst í aðflugi að flug-
vellinum í Vogum í Færeyjum
3. ágúst 1996, samkvæmt því
sem fram kemur í frétt í
danska dagblaðinu Jyllands-
Posten síðastliðinn sunnudag.
Þar segir að flugmaður dönsku
vélarinnar hafí reynt lendingu
við erfiðar aðstæður m.a.
vegna þess að Flugleiðavélin
hafði lent heilu og höldnu
skömmu áður.
I frétt blaðsins segir að
rannsókn hafi leitt í ljós að til
viðbótar við hvassviðri og
slæmt skyggni hafi verið öflug-
ur sviptivindur þegar flugslys-
ið átti sér stað og ógjörningur
hafi verið að lenda hvaða flug-
vél sem er við þessar aðstæð-
ur.
Skýrsla um rannsóknina
liggur ekki fyrir en fram kem-
ur að við sérstakar vindað-
stæður geti reynst nauðsyn-
legt að banna flugvélum að
lenda á flugvellinum í Vogum.
Til greina komi þó að leyfa
sérþjálfuðum flugmönnum
sem gerþekkja allar aðstæður
að lenda undir slíkum kring-
umstæðum, en flugmenn Flug-
leiða séu þeirra á meðal.
Gallup-könnun
Fylgi R-lista
56%
R-LISTINN fengi tæplega
56% atkvæða ef kosið yrði nú
en D-listinn rám 44%, sam-
kvæmt símaviðtalskönnunum
Gallup sem gerðar voru dag-
ana 5.-12. og 19.-28. febrúar.
Er munurinn rúmlega 11 pró-
sentustig og er það marktæk-
ur munur að mati sérfræðinga
Gallup.
Þetta er í fyrsta sinn síðan
Gallup fór að mæla fylgi borg-
arstjórnarflokkanna reglulega
um mitt síðasta ár, að mark-
tækur munur er á fylgi milli
þeirra. í næstu Gallupkönnun
á undan fékk Reykjavíkurlist-
inn 52% fylgi og D-listi Sjálf-
stæðisflokks 48% en sá munur
var ekki marktækur.
Minna fylgi
Sjálfstæðis-
flokks
TÆPLEGA 42% kysu Sjálf-
stæðisflokkinn færu kosningar
fram nú, sem er nokkra minna
fylgi en flokkurinn hefur haft
síðustu mánuði, að því er fram
kemur í nýlegri könnun
Gallup.
Fylgi Framsóknarflokksins
yrði samkvæmt könnuninni
tæplega 20%, Alþýðubandalag-
ið fengi 13%, Alþýðuflokkurinn
12,4% en sameiginlegt fram-
boð félagshyggjuflokkanna
fengi rúmlega 10% ef kosið
yrði núna. Rúmlega 18% voru
óákveðin eða neituðu að svara
og rúmlega 7% kváðust ekki
myndu kjósa eða skila auðu.