Morgunblaðið - 10.03.1998, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
HESTAR
ÞRIÐJUDAGUR 10. MARZ 1998 45 :
r ^
Upphaf
hitasóttarinnar
UNDIRRITUÐ var á
næturvakt Dýraspítal-
ans 9. feb. s.l. þegar ósk
barst frá Hestamiðstöð-
inni Dal um að vitja
hests sem líklega væri
með hrossasótt, en þó
með hita. Þegar þangað
kom voru 3 hestar veik-
ir, allir með hita, lystar-
litlir og einn með væg
hrossasóttareinkenni. A
íslandi höfum við, fram
til þessa, ekki þurft að
glíma við smitsjúkdóma
í hrossum. Þegar hóp-
sýking hefur komið upp
í hestum á Islandi hefur
orsakanna verið að leita
í fóðri, vatni eða einhverju í um-
hverfinu sem hrossin hafa komist í.
Farið var yfir alla þætti með um-
ráðamönnum hestanna og ekkert
óvenjulegt fannst, heyið leit vel út og
lyktaði vel. Aðbúnaður hrossanna
var eins og best verður á kosið og
þau einstaklega vel fóðruð. Grunur
beindist að listeríu-sýkingu (Hvann-
eyrarveiki), sem er umhverfisbakt-
ería og getur fjölgað sér ört í heyi
við ákveðin skilyrði. Þegar hestur
innbyrðir listeríu-bakteríuna líða
u.þ.b. 7 til 10 dagar þar til hann veik-
ist. í langflestum tilfellum er því við-
komandi fóður (heyrúlla) löngu upp-
étið og ekkert eftir til að taka sýni
úr. Til öryggis var þó heysýni tekið
úr þeirri rúllu sem verið var að gefa
úr 9. febrúar, en það tekur u.þ.b.
viku að rækta listeríu úr sýni. Síðar
kom svo í ljós (16. febrúar) að listería
ræktaðist úr þessu heysýni, en í litlu
magni og því alls eldd hægt að úti-
loka fóðureitrun. Öll sjúkdómsein-
kenni voru frá meltingarvegi, en ein-
kenni smitsjúkdóma, sem við ótt-
umst mest að berist til landsins,
vantaði. Þau eru í langflestum tilvik-
um í öndunarvegi. Hestamir voru
því meðhöndlaðir eins og um fóður-
eitrun væri að ræða. Fleiri hestar
veiktust og öll einkenni bentu til
fóðureitrunar eða fóðurslens eins og
áður segir. Um það leyti sem síðustu
hrossin veiktust voru fyrstu hrossin
útskrifuð (12. febrúar) og meðhöndl-
un var hætt 15. febrúar.
Á meðan á þessu stóð
leitaði undirrituð álits
annarra dýralækna og
bar þeim saman um að
hér væri að öllum líkind-
um um listeríusýkingu
að ræða. Helgi Sigurðs-
son, sérfræðingur
hrossasjúkdóma, kom á
þriðja degi sjúkdómsins
í Dal og fór yfir stöðuna
með undirritaðri. Hann
skoðaði veik hross og yf-
irfór meðhöndlun, að því
loknu studdi hann sjúk-
dómsgreininguna.
Hafnarfjörður
16. febrúar fær undirrituð sjúkan
hest inn í hesthús til sín í Hafnar-
firði og annan hest daginn eftir sem
kom úr öðru hesthúsi, einkenni gáfu
til kynna fóðurslen, líkt og í Dal.
Á þessari stundu er
ómögulegt að segja til
um, segir Sigurborg
Daðadóttir, hvar veikin
byrjar, hvað þá heldur
hvaðan hún kemur.
Undirrituð hafði ekki haft nein sam-
skipti við þessi hesthús eftir að
veikin kom upp í Hestamiðstöðinni
Dal, né önnur þar sem veikin kom
upp síðar. Hins vegar veikjast hest-
ar undirritaðrar 20. febrúar (sama
dag veikist í öðru húsi í Hafnarfiðri
og Akranesi), þ.e. 4 sólarhringum
eftir að fyrsti sjúkhngurinn kom inn
í hesthús til undirritaðrar. Vel má
vera að undirrituð hafi borið veikina
í Hafnarfjörð, þar sem ekki voru
gerðar neinar varúðarráðstafanir
varðandi smit, en það skýtur þó
skökku við að veikin skuli byrja í
öðrum húsum.
Grunur vaknar
Miðvikudaginn 18. febrúar fær
undirrituð spumir af veikum hest-
Sigurborg
Daðadóttir
Hitasóttin heldur í sókn á Suðurlandi
Einn bær bættist
við á laugardag
„ÉG GET ekki séð að búið sé að
stöðva útbreiðslu hitasóttarinnar,"
sagði Páll Stefánsson dýralæknir á
Selfossi í samtali við Morgunblað-
ið. Á laugardag veiktist hestur í
Kjarnholtum í Biskupstungum og
þá hefur veikin verið að breiðast út
um hesthúsahverfið á Selfossi.
Hann sagði að veikin virtist heldur
í rénun í Kjarri í Ölfusi en fylfullu
hryssumar sem fengu hita þar
væm orðnar góðar og hefðu verið
settar út í gær. Þá sagðist Páll vilja
ítreka að hver og einn gætti að sér
og sínum hrossum og sýndi ábyrgð.
Ljóst virðist að átleysið sem oft
fylgir veikinni hefur neikvæð áhrif
á framvindu sjúkdómsins og telja
dýralæknar að þvl lengur sem
hrossin éta ekki aukist hættan á
ýmiskonar fylgikvillum sem geta
haft afdrifaríkar afleiðingar.
Helgi Sigurðsson dýralæknir
ráðleggur að taka allan fóðurbæti
eða grasköggla af hrossunum þeg-
ar þau veikjast, minnka heygjöf,
gefa oft og lítið og halda þeim
hætti þótt hrossin séu farin að
jafna sig. Þegar veik hross hætta
að éta er gott að gefa þeim AB
mjólk til dæmis með ormalyfs-
byssu eða þá bætiefnablöndur sem
innihalda gersveppi. Þetta hjálpar
til að koma meltingunni í eðlilegt
horf. Ef hrossin éta ekkert í fjóra
daga eða lengur er mönnum ráð-
lagt að hafa samband við dýra-
lækni.
um í Mosfellsbæ og Álftanesi með
svipuð einkenni. Þennan dag vakn-
ar grunur um smitandi sjúkdóm og
undirrituð óskar eftir fundi með yf-
irdýralækni, héraðsdýralækni og
fleiri dýralæknum, sem haldinn var
daginn eftir. Á þeim fundi kemur í
ljós að dýralæknar hafa þá í vik-
unni verið að meðhöndla nokkra
hesta við fóðursleni í Mosfellsbæ, á
Kjóavöllum og Álftanesi, auk fyrr-
nefndra tilfella hjá undirritaðri. Á
fundinum var ekki vitað um tengsl
milli þessara staða og ákveðið að
það yrði kannað og að sýni yrðu
tekin úr öllum nýjum tilfellum.
Smitsjtíkdómur staðfestur
Föstudaginn 20. febrúar veikjast
hrossin í Hafnarfirði eins og að ofan
greinir, var þá Ijóst að um áður
óþekktan smitsjúkdóm væri að
ræða. Seinna um daginn sendir yfir-
dýralæknir frá sér fréttatilkynn-
ingu þessa efnis og varar hestaeig-
endur við samgangi. Áður hefur
komið fram í Morgunblaðinu að
undirrituð kom hvergi nærri
ákvörðun um flutning hests frá Dal
austur að Gýgjarhóli, hvað þá að
hún hefði lagt til að tilraun þess efn-
is yrði gerð.
Hvaðan komið?
í millitíðinni hefur undirritaðri
borist vitneskja um að 3 hestar í
hesthúsi á höfuðborgarsvæðinu hafi
veikst 13. janúar sem voru með
sömu einkenni og hestar með „hita-
sóttina“. Leiða má líkur að því að
„hitasóttin" hafi verið að „malla“ í
vetur, þar sem sjúkdómseinkennin
era oft óljós og geta auðveldlega
farið fram hjá eiganda. Af óþekkt-
um ástæðum blossaði veikin hins
vegar upp í Hestamiðstöðinni Dal.
„Hitasóttin" uppgötvast þar, m.a.
vegna einstaklega góðrar umhirðu
hestanna og umhyggju umráða-
manna, sem vöktu í nær 4 sólar-
hringa og mældu hitastig á fárra
klukkustunda fresti og hjúkruðu
hestunum eins og kostur var. „Hita-
sóttin" breiðist síðan þaðan út
vegna mikils umgangs bæði manna
og hrossa. Á þessari stundu er
ómögulegt að segja til um hvar
veikin byrjar, hvað þá heldur hvað-
an hún kemur.
Þetta er hér sett fram vegna
greinar Gunnars Más Gunnarsson-
ar, sem birtist í Morgunblaðinu 7.
mars s.l., þar sem höfundur fer með
hverja vitleysuna af annarri. Gagn-
rýni á störf mín og annarra dýra-
lækna á fullan rétt á sér, en við eig-
um kröfu á að hún sé rökstudd,
þannig að bæta megi úr ef rangt
hefur verið staðið að málum. Undir-
rituð vonar að hestamenn beri gæfu
til að lesa og hlusta með eigin gagn-
rýni á það sem sett er fram í hita
leiksins, ekki er alltaf rétt með farið
þó á prenti sé.
Höfundur er dyralæknir.
Vögg uscengur,
vöggusett.
SkábvOfðustig 21 Siml 551 4050 Reykimlk.
Wö S>ð
Uppþvottavél
Qea
: fSS^RADCREIOSLUR
EUROCARD g
raögrciðslur
kr. 42.900 stgr. j
•Tekur borðbúnað eftir 12 manns
• 4 þvoftakerfi
• 2 hitastillingar 55/65°
• Sparnaðarstilling
Tvöfalt flæðiöryggi
• Sjálfhreinsandi örsia
• Þrefalt aðalsigti úr rústfríu stáli
• Mjög hljóðlát
Stillanleg efri grind
Vatnsnotkun 22 lítrar
Rafmagnsnotkun 1,6 kW/klst.
HxBxD 85-82x60x60.
Við Fellsmúfa • Simi 588 7332
OPIÐ: Mánud. - föstud. kl. 9-18, laugard. kl. 10-14
Veldu þæeilegustu
leiðina ut á völl
að er bæði ódýrt og þægilegt að leigja
bílaleigubíl til að aka á út á Keflavíkurflugvöll.
Pú færð bílinn daginn fyrir brottför og notar
hann í öllum snúningunum sem fylgja
utanlandsferðinni - ná í gjaldeyri, vegabréf ...
Bílnum skilar þú síðan á flugvellinum
og nýtur þess að fljúga áhyggjulaus út í heim.
Það kostar aðeins 3.100 kr.
að leigja bílaleigubíl í minnsta
flokki í einn sólarhring.
Innifalið 100 km akstur
ogVSK.
FLUGLEIÐIR
Bílaleiga
Sími: 50 50 600 - Fax: 50 50 650
W
- kjarni málsins!

alla ævi!
ÍSLENSKUR MJÓLKURIÐNAÐUR
m