Morgunblaðið - 10.03.1998, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
PRIÐJUDAGUR 10. MARZ 1998 39^
Yarnarmáttur
alþýðunnar
í LOK síðasta árs
skrifaði ég greinar þar
sem vikið var að rétt-
leysi launafólks hér á
landi. Eðlilega gerðu
samtök atvinnurekenda
veikburða tilraun til að
vefengja skrif mín en
strax og þeim varð ljóst
að ekki var hægt að
hrekja staðreyndir
höfðust þeir ekki frek-
ar að. Það ætti að segja
lesendum nokkuð um
sannleiksgildi þess sem
ég var að segja. Hægt
væri að fylla margar
síður dagblaða með svo
ótrúlegum sögum af
daglegu lífí launafólks hér á landi að
menn myndu halda það hrein
ósannindi. Jafnvel gæti fólk haldið
að það væri verið að lýsa aðstæðum
í landi sem væri komið afar stutt á
veg í kærleiksríkum mannlegum
samskiptum. Því miður er það
reyndin í okkar þjóðfélagi, vilji
menn horfa á ástandið opnum aug-
um.
Verkfæri til vamar
Við sem daglega reynum að
hjálpa þeim, sem brotið er á, við að
fá að njóta þess réttlætis sem í orði
kveðnu á að standa þeim til boða
tölum yfirleitt fyrir afar daufum
ejTum þeirra sem völd eða áhrif
hafa og geta komið til leiðar breyt-
ingum á því ástandi sem nú ríkir.
Við höfum lög nr. 46/1980 um að-
búnað, hollustuhætti og öryggi' á
vinnustöðum en þeim er iðulega
ekki framfylgt á vettvangi veitinga-
húsa. Við höfum lög nr. 55/1980 um
starfskjör launafólks en atvinnurek-
endur bera ekki tilætlaða virðingu
fyrir þeim. Þótt þeir séu einstöku
sinnum dæmdir fyrir að brjóta þessi
lög hagnast þeir líklegast verulega
á að brjóta þau. Þótt það skipti
milljónum á ári sem innheimt er
vegna slíkra brota era það einungis
örfáir þeirra sem brotið er á sem
leita réttar síns. Við höfum lög nr.
67/1985 um veitinga- og gististaði
sem tilgreina ýmis skilyrði til leyfis-
veitinga. Þau lög era á valdsviði
samgönguráðherra en þeir sem eiga
að framfylgja þeim eru undir forsjá
dómsmálaráðherra. Við lög þessi
var sett reglugerð nr. 288/1987 en 6.
gr. hennar er iðulega brotin við af-
greiðslu veitingaleyfa. Við höfum
kjarasamning sem gerður er við lítil
samtök fáeinna hótel- og veitinga-
húsaeigenda því mikill meirihluti at-
vinnurekenda á þessu vinnusvæði
er sundurleit hjörð aðila sem mis-
jafnlega lítið kunna fyrir sér í at-
vinnurekstri. Þó að einungis lítill
hluti þeirra sem brotið er á leiti
réttar síns er dómskerfið svo yfir-
hlaðið að það tekur yfirleitt á annað
ár að keyra innheimtumál til enda
eftir þeim farvegi. Það gæti hugsan-
lega verið ein af ástæðum þess hve
fáir leita réttar síns.
Máttvana
stéttarfélög
Þótt hér að framan
hafi í litlu verið lýst
hörmulegum aðstæð-
um okkar sem vinnum
að réttindamálum
starfsfólks í veitinga-
húsum hef ég haft
spurnir af að ástand sé
langt frá því að vera
gott í mörgum öðram
atvinnugreinum.
Ástæður þess era tví-
mælalaust afar slæm
lagaleg staða stéttar-
félaga til að geta beitt
framkvæði til uppræt-
ingar á brotum sem vitað er um.
Aðgangur stéttai-félaga að fyrir-
tækjum sem brjóta á starfsfólki er
nánast eingöngu í gegnum einstak-
linga sem leggja fram kærar og
Mikill fjöldi fólks, segir
Guðbjörn Jónsson, er
búinn að missa tiltrú
á stéttarfélög.
þegar þeir sem kæra eru svona lítill
hluti þeirra sem brotið er á skilar
brotastarfsemin íyrirtækjunum það
miklum hagnaði að það era hreinir
smáaurar sem þeir þurfa að greiða
vegna þeirra fáu sem kæra. Við
horfum því máttvana á þetta skelfi-
lega óréttlæti bitna á fólkinu en fá-
um ekki rönd við reist þar sem ekki
er hlustað á kvartanir okkar. Ekki
er heldur talað við okkur sem eram
í daglegri snertingu við ástandið á
vinnumarkaðnum þegar aðilar í
stjórnsýslunni telja sig vera að gera
eitthvað til úrbóta. Niðurstaða
þeirra tilrauna er þvi oft árangurs-
lítil aðgerð, sem þeir sem stunda
prettina finna strax leið framhjá.
Stefnir í algjört óefni
Mikill fjöldi ungmenna sækir sína
fyrstu vinnureynslu í starf á veit-
inga- eða skemmtistað. Mikill fjöldi
þeirra upplifir réttindi sín fótum
troðin og að þeir sem ráða fyrir-
tækjunum virði hvorki laga-, samn-
ings- né kurteisisreglur. Þegar
þetta fólk leitar svo til stéttarfélags
síns era nánast einu úrræðin sem
stéttarfélagið getur beitt að fara í
dómsmál gagnvart fyrirtækinu. Slík
úrlausn er í öllum tilfellum alltof
svifasein til að koma í veg fyrir al-
varleg fjárhagsleg skakkaföll hjá
fólkinu. Launamaðurinn sem fær
ekki greidd launin sín verður fyidr
100% tekjufalli í fjái-málalífi sínu.
Skuldbindingarnar leyfa sjaldnast
að slíkt gerist án þess að til varan-
legra ei’fiðleika komi. Mikill fjöldi
fólks er því búinn að missa tiltrú á
stéttarfélögum og telur sig ekki
hafa neitt þangað að sækja. Eftir
því sem árin líða fjölgar fólki í þjóð-
Guðbjörn
Jónsson
RÆSTIVAGNAR
Úrvalið er hjá okkur
Nýbýlavegur 18 • 200 Kópavogur
Sími: 510-0000 • Fax: 510-0001
Bylting!
Fjölnota byggingaplatan
sem allir hafa beðið eftir!
VIROC byggingaplötuna er hægt
að nota úti sem inni.
VIROC byggingarplatan er umhvertisvæn.
VIROC byggingaplatan er platan sem
verkfræðingurinn getur fyrirskrifað nánast blint.
Staöalstært: 1200x3000x12 mm.
Aðrar þykktir: 8,10,16.19,22, 25.32 & 37 mm.
Mesta lengd: 305 cm. Mesta breidd: 125 cm.
ViMsmgómi
Leitiö frekari upplýsinga
I Þ. ÞORGRÍMSSON & CO
| ÁRMÚLA 29,108 REYKJAViK, SiMI 553 8640/ 568 610]
VIROC byggingaplatan er fyrir veggi, loft og gólf,
VIROC byggingaplatan er eldþolin, vatnsþolin,
höggþolin, frostþolin og hljóðeinangrandi.
félaginu með þessar skoðanir og
jafnhliða veikjast möguleikar stétt-
arfélaga til að ná félagslegri sam-
stöðu til að verða sterkt afi. Hjá
starfsfólki í veitingahúsum er þetta
sérstaklega slæmt ástand. Þessi
vinnumarkaður er svo skelfilegur að
þar reiknar enginn með að verða
nema fáa mánuði í starfi. Þess
vegna virðist fólki ekki finnast taka
því að leggja sig eftir markmiðum
stéttarfélagsins til að laga aðstæð-
ur. Einnig koma atvinnurekendur á
þessum vinnumarkaði því greini-
lega til skila að kvarti starfsmaður
til stéttarfélagsins verði hann rek-
inn úr starfi. Slíkt finnst fáum æski-
legur kostur og þjást því í hljóði.
Til fortíðar eða framtíðar
Ástand þessara mála er með þeim
endemum að furðulegt er að þau
skuli ekki hafa komið til umræðu á
Alþingi. Mörg ómerkari mál hafa
tekið mikinn tíma á þeirri merku
stofnun. Það er eins og ráðamenn
þjóðarinnar átti sig ekki á að sam-
skipti verulegs fjölda ungmenna við
atvinnurekendur sína er að komast
á sama stig og samskipti verkafólks
og atvinnurekenda vora fyrir tíð
stéttarfélaga. Ætli þeir hafi ekki
meiri áhyggjur af þessu en svo að
þeim finnist það ekki umræðuvert?
Hvar er forysta launþegasamtak-
anna? Hvers vegna lætur hún þessi
mál ekki til sín taka? Er hugsanlegt
að hún ætli að sitja hjá á meðan Iífs-
grandvöllur samtakanna er eyði-
lagður af hópi manna sem hugsan-
lega ættu ekki að hafa leyfi til að
stunda atvinnustarfsemi? Er hugs-
anlegt að stéttarfélög séu ekki farin
að átta sig á að þau verða að mark-
aðssetja sig á þann hátt að fólk sæk-
ist eftir að ganga í þau, eigi félögin
að lifa áfram? Hvað sem er að er ég
orðinn mjög hissa á tómlætinu
gagnvart aðbúnaði unga fólksins á
vinnumarkaðnum.
Höfundur er starfsmaður FSV.
Nokkur frabær fyrírtæki
1. Gjafa-, ritíanga- og bókaverslun í þekktu verslunarhúsi. Gott
fyrirtæki fyrir fjölskyldu eða einstakling. Laus strax.
2. Loðdýrabú nálægt höfuðborgarsvæðinu. Loðdýrahús og bústofn.
Góð kjör. Mikill uppgangur í greininni. Er bæði með minka og
refi. Öll tæki fylgja.
3. Lítil framleiðslufyrirtæki sem má flytja hvert sem er út á land.
Laus strax.
4. Tölvuþjónustufyrirtæki í grafískum iðnaði. Frábærtfyrirtæki fyrir
sniðugan aðila.
5. Gistiheimili úti á landi. Vaxandi möguleikar. Besti tíminn framund-
an.
6. Stórt innflutningsfyrirtæki með viðgerðarþjónustu til sölu. Mikil
velta.
7. Lítið innflutningsfyrirtæki með snyrtivörur. Góð umboð.
8. Innflutningur á föndurvörum. Vönduð vara. Getur verið í heima-
húsi.
9. Innflutningur og sala á teppum, vönduðum og góðum. Gott tæki-
færi. Mikill hagnaður.
10. Útgáfufyrirtæki. Sérblað fyrir farartæki, vandað og tæknilegt.
Hefur verið gefið út lengi.
11. Þekkt kaffistofa til sölu. Selur einnig súpur og smurt brauð.
Möguleiki að vera með heimilismat. 50 m. í sæti. Frábært tæki-
færi fyrir samhæft fólk á besta aldri.
12. Söluturn í gömlu hverfi. Sami eigandi í 7 ár. Góð aðstaða til
meiri fjölbreytni. Gott verð.
13. Nýlegt gistiheimili til sölu með 13 stórum herbergjum. Miklar
pantanir. Staðsett miðsvæðis í Rvík.
14. Falleg kaffistofa með stórum sal og salatbar miðsvæðis í
Reykjavík.
15. Ein stærsta og þekktasta gjafa- og blómabúð Rvíkur, vaxandi
velta. Laus strax.
Höfum trausta kaupendur að eftirtöldum fyrirtækjum:
1. Stórum heildverslunum i ýmsum vöruflokkum.
2. Framleiðslufyrirtæki fyrir landsbyggðina.
3. Tæknilegu hugbúnaðarfyrirtæki.
Upplýsingar aöeins á skrifstofunni.
SUOURVE R I
SÍMAR 581 2040 OG 581 4755. REYNIR ÞORGRÍMSSON.
Blað allra landsmanna!
- kjarni málsins!
Það eru allar líkur á því
að þú finnir kæliskáp hjá okkur við þitt hæfi
Koeliskápar
i ótrúlegu úrvali á go&u verði!
Mál hxbxdx Tegund Vörunúmer Kælirými Lítrar Frystirými Litrar Frystir Staðsetning Stadgreitt

85x50x60 AEG SANTO 1502TK 136 L 8 L Innbyggður 27.900,-
85x50x60 AEG SANTO 1533TK 140 L 32.945,-
85x51x56 INDESIT RG 1145 114L 14 L Innbyggður 29.900,-
85x51x56 INDESIT RG 1150 134 L 29.900,-
85x55x60 General Frost SCR160 147 L 29.900,-
85x55x60 AEG SANTO 1443TK 115 L 19 L Innbyggður 45.464,-
85x60x60 General Frost C 175 158 L 17 L Innbyggður 31.900,-
109x60x60 General Frost C 225 208 L 28 L Innbyggður 35.900,-
117x50x60 INDESIT RG 2190 134 L 40 L Uppi 44.995,-
127x54x58 AEG SANTO 2532 KA 241 L 59.990,-
127x54x58 AEG SANTO 2232 DT 167 L 46 L Uppi 63.900,-
127x54x58 AEG SANTO 2332 KA 219 L 18 L Innbyggður 63.900,-
130x60x60 General Frost C 275 222 L 28 L Innbyggður 38.900,-
139x55x59 INDESIT RG 2250 184 L 46 L Uppi 49.900,-
140x50x60 INDESIT RG 2240 181 L 40 L Uppi 48.995,-
144x54x58 AEG SANTO 2632 DT 204 L 46 L Uppi 65,849,-
147x55x60 INDESIT RG 1285 232 L 27 L Innbyggður 46.900,-
149x55x60 AEG SANTO 2632 KG 161 L 59 L Niðri 68.990,-
150x55x60 General Frost SCD 260 186 L 59 L Uppi 44.900,-
150x55x60 INDESIT CG 1275 175 L 56 L Niðri 61.950,-
152x55x60 INDESIT RG 2255 183 L 63 L Uppi 52.900,-
155x60x60 AEG SANTO 1555 KS 302 L 69.989,-
162x54x58 AEG SANTO 3032 DT 225 L 61 L Uppi 69.949,-
164x55x60 INDESIT RG 2290 215 L 67 L Uppi 56.900,-
165x55x60 General Frost SCD290 225 L 62 L Uppi 47.900,-
165x60x60 INDESIT CG 1340 216 L 71 L Niðri 69.990,-
170x60x60 INDESIT RG 2330 258 L 74 L Uppi 59.900,-
170x60x60 AEG SANTO 3232 KG 216 L 79 L Niðri 79.487,-
177x60x60 AEG SANTO 3633 KG 238 L 90 L Niðri 104.900,-
185x60x60 AEG SANTO 1855 KS 354 L 78.540,-
185x60x60 AEG SANTO 1855 KF 178 L 112 L Niðri 92.929,-
186x60x60 General Frost SCB 340 207 L 88 L Niðri 68.900,-
195x60x60 AEG SANTO 4133 KG 293 L 90 L Niðri 110.974,-
AEG
#inde$if Jp
__ BRÆÐURNIR
fQlORMSSON
Lágmúla 8 • Sími 533 2800
'ENERAL FROST
m
n
Vesturland: Málningarþjónustan Akranesi, Kf. Borgfiröinga, Borgarnesi. Blómsturvelliq Hellissandi. Guöni Hallgrímsson, Grundarfiröi. Ásubúö.Búöardal
Vestfirðir: Geirseyrarbúöin, Patreksfiröi. Rafverk, Bolungarvlk.Straumutlsafiröi.Norðurland: Kf.Steingr(msfjaröar,Hólmavik. Kf. V-Hún., Hvammstanga. Kf. Húnvetninga,
Blönduósi. SkagfirÖingabúö.SauÖárkróki. KEAbyggingavörur, Lónsbakka, Akureyri.KEA, Dalvík. KEA, Siglufiröi Kf. Þingeyinga, Húsavlk.ljtö, Raufarhöfn. Austurland:
Sveinn Guömundsson, Egilsstööum. Kf. Vopnfiröinga, Vopnafiröi.Verslunin Vlk, Neskaupsstaö. Kf. Fáskrúösfiröinga, Fáskrúösfiröi KASK, Höfn. Suðurland: Mosfell,
Hellu. Árvirkinn, Selfossi. Rás, Þorlákshöfn. Jón Þorbergs, KirHubæjarklaustri. Brimnes, Vestmannaeyjum. Reykjanes: Stapafell, Keflavík. Rafborg, Grindavik.