Morgunblaðið - 10.03.1998, Blaðsíða 12

12 ÞRIÐJUDAGUR 10. MARZ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
I
I
i
i
i
i
u
\i
\i
Vigur og
Gunnars-
staðir
fá viður-
kenningu
GUÐMUNDUR Bjarnason
veitti árleg landbúnaðarverð-
laun við setningu Búnaðar-
þings á sunnudag. Verðlaunin
voru að þessu sinni veitt
ábúendum tveggja félagsbúa,
sem bæði eru staðsett í harð-
býlum héruðum, Gunnarsstaða
í Þistilfirði og Vigur í ísafjarð-
ardjúpi.
Bræðurnir Jóhannes og
Ragnar Sigfússynir, og eigin-
konur þeirra Berghildur G.
Björgvinsdóttir og Ásta Laufey
Þórarinsdóttir, á Gunnarsstöð-
um voru veitt verðlaunin fyrir
myndarlega uppbyggingu á öll-
um húsakosti, íbúðarhúsum og
öllum útihúsum ásamt umfangs-
mikilli ræktun.
Veitt í annað skipti
Bræðurnir Björn og Salvar
Baldurssynir og makar þeirra,
Ingunn Osk Sturludóttir og Hu-
grún Magnúsdóttir í Vigur,
hlutu verðlaunin fyrir að varð-
veita menningararf býlisins og
færa hann til nútíma lífs og bú-
hátta.
Þetta er í annað skipti sem
verðlaunin eru afhent en verð-
launagripina að þessu sinni
hannaði og smíðaði fvar Björns-
son gullsmiður.
ÁBÚENDUR á Gunnarsstöðum, Jóhannes Sigfússon, Berghildur G.
Björgvinsdóttir, Ásta Laufey Þórarinsdóttir og Ragnar Sigfússon.
INGUNN Ósk Sturludóttir og Björn Baldursson úr Vigur veittu land-
búnaðarverðlaununum móttöku.
Ari Teitsson, formaður Bændasamtaka fslands, við setningu Búnaðarþings
í SETNINGARRÆÐU Búnaðar-
þings á sunnudag gerði Ari Teits-
son, formaður Bændasamtaka Is-
lands, eignarhald á landi að umtals-
efni. Hann sagði þrenns konar við-
horf takast á í þessu sambandi en
að bændur væru þeirrar skoðunar
að umsjá landsins væri best komið í
sínum höndum, enda stæðu þeir
næstir landinu og væru því bestu
vörslumenn þess og auðlinda þess.
Fræðimenn virtust hins vegar
telja að landið allt og nýting þess
ætti að vera undir ströngu fræði-
legu eftirliti, jafnvel þótt kostnaðar
vegna drægi mjög úr möguleikum
til nýtingar landsins. Að mati þétt-
býlisbúa ætti landið síðan að vera
sameign þjóðarinnar sem allir ættu
jafnan aðgang að. Taldi Ari að
bændur hlytu að skoða grannt við-
horf sín og annarra til þessara mála
á Búnaðarþinginu.
Umræðu um nýtingu orkulinda
landsins, einkum jarðhita og vatns-
orku, taldi Ari einnig mikilvæga því
þótt samstaða væri um að orkulind-
ir landsins væru þjóðareign væri
nýting þeirra oft tengd ákveðnum
Hann sagðist telja að ef ná ætti ár-
angri í umhverfismálum yrðu þau
jafnframt að vera hluti af landbún-
aðarstefnunni þar sem það ætti við.
Ari Teitsson sagði bændur hljóta
að fagna þeim viðhorfsbreytingum
sem fylgt hefðu í kjölfar Kyoto-ráð-
stefnunnar, enda myndu skaðleg
áhrif loftslagsbreytinga fyrst bitna
á þeim sem háðastir væru veðri og
vindum. Hann varpaði fram þeirri
spurningu hvort hverri þjóð bæri
ekki skylda til að taka inn í hagtölur
sínar kostnaðinn við að viðhalda
jafnvægi í umhverfinu. Menn yrðu
að ganga svo um jörðina að kom-
andi kynslóðir hefðu ekki lakari
möguleika til lífs á henni.
Eftir setningu Búnaðarþings var
fundi frestað og við tók hátíðardag-
skrá. Steinunn Sigurðardóttir rít-
höfundur flutti hátíðarávarp í minn-
ingu Halldórs Kiljans Laxness þar
sem hún ræddi um viðhorf Halldórs
Kiljans Laxness til bænda eins og
það hefði birst í verkum hans.
Búnaðarþing stendur alla þessa
viku, gert er ráð fyrir að því ljúki
næstkomandi laugardag.
Bændur eru
bestu vörslu-
menn land~:~~
eignarlöndum. „Sá skattur sem
dreifbýlið nú greiðir með hækkuðu
raforkuverði vegna arðsemiskrafna
skráðra eigenda orkuveranna virð-
ist því ákveðið stílbrot. Þar hallar
sem fyrr á íbúa dreifbýlisins og slíkt
er óviðunandi."
Umhverfis- og landbúnaðarmál
tengd órjúfanlegum böndum
Guðmundur Bjamason landbún-
aðarráðheiTa flutti einnig ávarp við
setningu Búnaðarþings og sagðist
telja að þótt afkoma bænda hefði
batnað síðustu misserin væri hún
enn óviðunandi, sér í lagi í hinum
hefðbundnu búgreinum. Nefnd sem
gert netur vioamikla úttekt á afkomu
bænda á árunum 1989-1996 mun
greina Búnaðarþingi frá störfum sín-
um, að sögn Guðmundar. Ráðherr-
ann benti á að fræðsla í landbúnaðin-
um væri lykilatriði ef takast ætti að
bæta kjör bænda og gera þá sam-
keppnishæfari. Hann sagðist stefna
á að geta lagt fram frumvarp á Al-
þingi um fræðslu og endurmenntun í
landbúnaði næsta vetur.
Bæði Guðmundur og Ari gerðu
umhverfismál að umtalsefni í ræð-
um sínum. Guðmundur sagði það
skoðun sína að óheftur markaðsbú-
skapur í landbúnaði færi ekki vel
saman við góða umhverfisstefnu.
Ávöxtunarkrafa húsbréfa komin niður fyrir „5% gólfíð“ svokallaða
Vaxandi áhugi
erlendra fjárfesta
á verðbréfakaupum
ÁV ÖXTUNARKRAFA húsbréfa
lækkaði ekki í viðskiptum gærdags-
ins og var 4,99% á flokki 96/2 við
lokun viðskipta á Verðbréfaþingi.
Ávöxtunarkrafan hefur því verið
nær óbreytt frá því á fimmtudaginn
í síðustu viku þegar krafan tók dýfu
til viðbótar lækkunum á undanförn-
um misserum. Á verðbréfamarkaði
er almennt talið að enn sé fyrir
hendi svigrúm til frekari vaxta-
lækkana hér á landi, en hins vegar
ómögulegt að segja til um hvenær
nákvæmlega af þeim verði.
Lengi hefur verið búist við lækk-
un langtímavaxta hér á landi til
samræmis við það sem gerist í öðr-
um löndum, en þar hafa vextir á
verðtryggðum ríkisskuldabréfum til
langs tíma víðast verið að minnsta
kosti tveimur prósentustigum lægri
en hér á landi. Vextir á langtíma-
markaði hafa líka lækkað verulega
á undanförnum misserum og eftir
því meira sem bréfin eru til lengri
tíma. Vaxtaferillinn hefur hins veg-
ar oft verið dálítið rykkjóttur.
Ávöxtunarkrafan hefur tekið
skyndilegar dýfur og hækkað síðan
nokkuð aftur, en stefnan síðustu
misserin hefur ætíð verið til lækk-
unar.
Þannig hefur ávöxtunarkrafa
spariskírteina til 20 ára lækkað um
nærfellt heilt prósentustig á rúmu
ári og um næstum hálft prósentu-
stig frá því í byrjun þessa árs. Rík-
issjóður hætti að bjóða út spariskír-
teini til svo langs tíma í lok árs 1996
og var þá ávöxtunarkrafan í kring-
um 5,70%. Var talið óeðlilegt að
binda þetta háa ávöxtun til svo
langs tíma, auk þess sem almennt
var búist við vaxtalækkunum þegar
litið var fram í tímann. Vextir á
þessum skírteinum lækkuðu síðan
jafnt og þétt á síðastliðnu ári og
voru 5,03% um síðustu áramót. Síð-
an þá hefur ávöxtunarkrafan lækk-
að um nær hálft prósentustig til við-
bótar eða á undanfömum tveimur
mánuðum og síðustu skráð viðskipti
á Verðbréfaþingi voru á ávöxtunar-
kröfunni 4,54%. Ávöxtunarkrafan
Greinilega hefur orðið
vart við aukna eftir-
spurn erlendra fjár-
festa eftir markaðs-
skuldabréfum hér á
landi. I samantekt
Hjálmars Jónssonar
kemur fram að það
með öðru eykur
líkurnar á því að
vaxtastig hér á landi
verði meira í takt
við vaxtastig í öðrum
löndum.
hefur síðan lítið eitt skriðið upp á
við og voru kauptilboð skráð á þing-
inu í gær á 4,56%.
Yfír 5,40% í
desember
Sama gildir um ávöxtunarkröfu
húsbréfa í aðalatriðum. Hún hefur
lækkað jafnt og þétt á undanförnum
misserum og þó lækkanir hafi að
nokkru gengið til baka á tímabilum
hefur þó stefnan ætíð verið niður á
við. Krafan var 5,80% í ársbyrjun
1997, en var komin niður í 5,20% í
lok júlí. Hún hækkaði síðan nokkuð
og fór yfir 5,40% í desembermánuði,
en hefur síðan lækkað og fór niður
fyrir 5% á fimmtudaginn var eins og
fyrr sagði.
Yngvi Örn Kristinsson, fram-
kvæmdastjóri peningamálasviðs
Seðlabankans, segist telja að skil-
yrði séu fyrir hendi til frekari lækk-
ana langtímavaxta. Þar komi ýmis-
legt til. Vextir hér séu ennþá tals-
vert hærri en í nágrannalöndunum,
auk þess sem lánsfjárþörf hins opin-
bera hafi verið lítil síðustu misseri
og lánsfjárþörf í húsnæðiskerfinu
fari minnkandi. Hins vegar sé ýmis-
legt sem geti haft áhrif á það
hvenær þessar vaxtalækkanir gangi
fram og fari það að stærstum hluta
eftir framboði og eftirspurn á mark-
aðnum hverju sinni. Þau öfl skýri
óreglulega og rykkjótta þróun í
lækkun vaxta á síðustu tólf mánuð-
um. Á fyrrihluta síðasta árs hafi
verið talsvert innstreymi af erlendu
lánsfé til endurlána á vegum bank-
anna og á þeim tíma hafi vextirnir
þrýst niður. Á síðari hluta ársins
hafi lífeyrissjóðir snúið sér af krafti
að verðbréfakaupum erlendis og í
kjölfarið hafi vaxtalækkunin
stöðvast og gengið að einhverju
leyti til baka.
Yngvi Örn sagði að nú virtist aft-
ur hafa dregið úr verðbréfakaupum
erlendis og það ylli því að vextir
lækkuðu. Það sem væri að gerast til
viðbótar væri að erlendir aðilar virt-
ust sýna verðbréfakaupum hér á
landi vaxandi áhuga og það stuðlaði
enn frekar að vaxtalækkun. Þetta
kæmi til dæmis fram í kaupum
þeirra á óverðtryggðum ríkisbréf-
um á fyrstu tveimur mánuðum
þessa árs.
Yngvi Örn sagði að á síðasta ári
hefði mikið orðið vart við það að er-
lend fjármálaíyrirtæki hefðu verið
að kynna sér fjármálamarkaðinn
hér og koma sér upp aðstöðu til að
geta átt hér viðskipti. Nú virtist
þessi undirbúningur farinn að skila
sér i auknum kaupum þessara aðila.
Unnið væri að því að afla nánari
upplýsinga um í hve miklum mæli
þetta væri, en það væri alveg
greinilegt af því sem gerst hefði á
uppboðum ríkisvíxla og ríkisbréfa
að undanförnu að þar væru erlendir
aðilar á ferð. Skyndilega væri eftir-
spurn orðin mest eftir ríkisvíxlum
og í-íkisbréfum til langs tíma, en áð-
ur hefði eftirspumin verið mest eft-
ir ríkisvíxlum og ríkisbréfum til
styttri tíma. Vextimir hefðu hins
vegar verið hæstir á bréfum til
lengri tíma og þessi áherslubreyt-
ing á markaðnum endurspeglaði
áhuga þessara erlendu aðila.
Yngvi Örn sagði aðspurður að
þessi áhugi sýndi að erlendir aðilar
hefðu traust á þeim efnahagsstjórn
sem rekin væri hér á landi. Tilkoma
þeirra yrði til þess að jafna framboð
og eftirspurn á fjármagnsmarkaði.
Það stuðlaði eitt út af fyrir sig að
lækkun vaxta og til lengri tíma að
því að vaxtastig hér á landi yrði nær
því sem gerðist í öðrum löndum en
verið hefði til þessa.
Næsta útboð ríkisbréfa verður
haldið á morgun, miðvikudag. Tvö
útboð hafa verið haldin á þessu ári
og hefur ávöxtunarkrafan farið
lækkandi, en ríkisbréf eru til 3 ára
og 5 ára og eru óverðtryggð. 5 ára
ríkisbréf eru ný á markaði nú og
era hluti þeirrar viðleitni að auka
vægi óverðtryggðra skuldabréfa
hér á landi. I fyrra útboðinu seldust
ríkisbréf fyrir 900 milljónir króna
og var ávöxtunarkrafan 8,48%. I því
síðara, 11. febrúar síðastliðinn, seld-
ust ríkisbréf fyrir tæpar 1.500 millj-
ónir og var ávöxtunarkrafan á 3 ára
ríkisbréfum 8,10% og 8,14% á 5 ára
ríkisbréfum.
<
í
i
i
i
i
'i
i
i
I
i
‘I
$
i