Morgunblaðið - 08.05.1998, Blaðsíða 18

18 FÖSTUDAGUR 8. MAÍ 1998
VIÐSKIPTI
MORGUNBLAÐIÐ
KRANI sömu gerðar og Samskip hafa keypt; Liebherr 400.
Nýir eig-
endur Vara
EIGENDASKIPTI hafa orðið hjá ör-
yggisfyrirtækinu Vara. Nýr eigandi
og framkvæmdastjóri er Karl Jóns-
son en hann keypti fyrirtækið af Við-
ari Ágústssyni sem einnig er fyrrver-
andi framkvæmdastjóri fyrirtækisins.
Karl sagði í samtali við Morgun-
blaðið að von væri á breytingum á
rekstri þess síðar á árinu sem stuðla
munu að bættri þjónustu.
Vari selur öryggiskerfi og rekur
stjórnstöð. Vaktstöð reka þeir í sam-
starfi við Slökkviliðið, Neyðarlínuna,
Securitas og Slysavarnafélagið og
eiga í samstarfi við svörun I neyðar-
símann 112 og vöktun öryggiskerfa.
Karl hefur starfað sem sölustjóri
hjá Vara síðastliðin þrjú og hálft ár.
Nýr gáma-
krani hjá
Samskipum
EINN öflugasti gámakrani sem
fáanlegur er á markaðinum,
Liebherr 400, verður tekinn í
notkun hjá Samskipum á Holta-
bakka í sumar.
Kraninn, sem framleiddur er í
Austurríki, vegur 390 tonn og er
á sextán öxlum. Hann getur Iyft
þyngstu frystigámum, alls 35 til
37 tonnum, í 42,5 metra radíus
eða út í 12. gámaröð á skipi við
hafnarbakkann. Til samanburðar
má geta þess að flutningaskipin
Arnarfell og Helgafell eru með 8
gámaraðir á dekki.
Kranakaupin eru liður í endur-
skipulagningu skipaafgreiðslunn-
ar og mun kraninn auka afkasta-
getu og öryggi og hraða af-
greiðslu enn frekar segir í frétta-
tilkynningu frá Samskipum.
Kraninn kostar jafnvirði 180
milljóna íslenskra króna. Stefnt
er að því að taka hann í notkun í
ágúst næstkomandi eða eftir að
búið er að þjálfa starfsmenn á
hann og búið er að setja kranann
saman og prófa hann á staðnum.
Til sölu eða leigu
Verslunar-, þjónustu- og/eða veitinga-
aðstaða við Arnarsmára í Kópavogi.
Húsið er um 230 fermetrar með um 1.150 m2 lóð
við Arnarsmára 32 við Nónhæð.
Lóðin er fullfrágengin. Á lóðinni er ÓB-ódýrt bensín,
sjálfvirk bensínstöð í fullum gangi og 20—30 bílastæði.
íbúafjöldi í næsta nágrenni er um 2.500—3.000 og fer
vaxandi. Hverfið er að fullu tilbúið.
Til afhendingar strax.
Gert er ráð fyrir hraðbanka í húsinu.
Nánari upplýsingar í síma 892 0160 eða fax 562 3585.
GSM hnatt-
væðist
s
Samvinna Islandspósts og norðlenskra
sparisjóða fyrirhuguð
Bankaeftirlit ger-
ir athugasemdir
FYRIRHUGAÐUR samstarfs-
samningur íslandspósts við þrjá
sparisjóði á Norðurlandi hlaut ekki
fullt samþykki bankaeftirlitsins sem
hafði máÚð til skoðunar nýverið.
Hlutafélagið Islandspóstur, sem
stendur í talsverðum hagræðingar-
aðgerðum þessar vikurnar, hafði
náð samkomulagi við Sparisjóð
Svarfdæla í Hrísey, Sparisjóð
Höfðhverfinga á Grenivík og Spari-
sjóð Suður-Þingeyinga á Laugum
og í Reykjahlíð, um að þeir flyttu
starfsemi sína í húsnæði íslands-
pósts síðar á þessu ári og hefðu
umsjón með póstþjónustu á hverj-
um stað fyrir sig.
Lánastofnunum óheimilt
að stunda póstþjónustu
Að sögn Friðriks Friðrikssonar,
sparisjóðsstjóra á Dalvík og í Hrís-
ey, gerði bankaeftirlitið athuga-
semd við samkomulagið á þeim for-
sendum að bönkum og sparisjóðum
væri einfaldlega ekki heimilt að
sinna einnig póstþjónustu. Hann
sagði lögin kveða skýrt á um hvers
konar þjónustu slíkar stofnanir
mættu og mættu ekki veita og þar
hefðu komið upp ákveðnir hnökrar.
Friðrik sagði að vandamálið væri til
skoðunar hjá viðskiptaráðuneytinu
og sagðist þess fullviss að lausn
fyndist. Samvinna af því tagi sem
hér um ræðir hefði lengi tíðkast á
Norðurlöndum með góðum árangri.
Hann sagði að málið snerist ein-
göngu um einfaldar tæknilegar út-
færslur á fyrirhuguðu samstarfi og
spurningin væri ekki hvort, heldur
hvenær viðeigandi lausn fyndist.
GSM viðskiptavinum Landsímans
mun gefast kostur á að vera í síma-
sambandi allsstaðar á hnettinum frá
og með 23. sept-
ember næstkom-
andi.
Um er að ræða
nýlegan samning
Landssímans við
hið alþjóðlega fyr-
irtæki Iridium,
sem er að koma
upp nýju gervi-
hnattakerfí. Kerf-
ið mun ná til allra
staða á jörðinni og
gefur notendum tækifæri á að vera í
símsambandi í gegnum gervihnött
þegar komið er út fyrir þjónustu-
svæði jarðstöðva. Kerfið sam-
anstendur af 72 hnöttum auk 11
jarðstöðva. Kerfinu verður skipt
upp í fimmtán gjaldsvæði þar sem
mínútugjaldið verður á bilinu 140 til
420 krónur. Til að öðlast aðgang að
því verður fólk hins vegar að kaupa
sérstök símtæki frá Iridium.
Hinn nýi sími mun kosta um 210
þúsund krónur.
Stóriðjan hefur skilað verulegum hreinum arði til þjóðfélagsins
Helmingur vegna Búr-
fellsvirkjunar og álvers
Um 60% þess ávinnings sem stóriðjan
er talin hafa skilað þjóðinni frá 1966
felst í notkun vannýttra framleiðsluþátta
í efnahagslægðum. Það sem eftir er
má rekja til aukinnar afkastagetu
hagkerfísins. Hins vegar virðist stór-
iðja hafa haft lítil áhrif til sveiflu-
jöfnunar í útflutningi.
Á SAMRÁÐSFUNDI Landsvirkj-
unar á dögunum greindi Halldór
Jónatansson forstjóri frá því að
hagfræðileg athugun sýndi að
þjóðhagslegur ávinningur af stór-
iðjustefnu Landsvirkjunar Væri 92
milljarðar kr. Forstjórinn var þar
að vitna til athugunar sem Páll
Harðarson gerði fyrir Landsvirkj-
un. Þar er lögð megináhersla á að
meta áhrif stóriðju á hagsæld Is-
lendinga, það er hvort og hversu
mikið þjóðin kann að hafa hagnast
á þeirri stóriðju sem hér hefur ver-
ið á tímabilinu frá 1966 til 1997.
Páll kemst að þeirri niðurstöðu
að viðbótartekjur Landsvirkjunar
vegna stóriðju nemi liðlega 68
BataCard
Plastkortaprentarar fyrir
félaga- og viðskiptakort.
Gæðaprentun í lit
Otto B. Arnar ehf.
Armúla 29, Reykjavík,
sími 588 4699, fax 588 4696
milljörðum kr. á umræddu árabili,
miðað við 4% reiknivexti, en að
viðbótarfjárfestingar og rekstrar-
kostnaður nemi á móti liðlega 62
milljörðum kr. Nettónúvirði ávinn-
ings Landsvirkjunar sé því 6 millj-
arðar kr. miðað við 4% reiknivexti
en liðlega 10 milljarðar miðað við
3,5% vexti. Fram kemur að raun-
vextir af lánum Landsvirkjunar á
tímabilinu 1971 til 1997 voru 3,9%.
„Þannig hafa tekjur af stóriðju
staðið undir þeim lánum sem ætla
má að Landsvirkjun hafi þurft að
taka vegna hennar og gott betur.
Ef miðað er við 4% reiknivexti
þýða niðurstöðurnar að Lands-
virkjun var ríflega 6 milljörðum
króna betur sett í lok árs 1997 með
stóriðju en hún hefði verið án
hennar. Samkvæmt þessu mati er
því ekki hægt að halda því fram að
raforka til stóriðju hafi verið nið-
urgreidd af almenningsveitum,"
segir í skýrslu Páls.
Helmingur ávinnings vegna
Búrfellsvirkjunar
Páll kemst að þeirri niðurstöðu
að ávinningur opinberra aðila,
miðað við 4% reiknivexti, nemi 6,5
milljörðum, launaávinningur nemi
17,5 milljörðum og annar tekjuá-
vinningur 4,3 milljörðum kr. Sam-
tals nemi núvirði heildarávinnings
liðlega 34 milljörðum ef reiknað er
með fullum fórnarkostnaði. Til við-
bótar þessu telur hann að núvirði
viðbótarávinnings í efnahagslægð-
um nemi 58 milljörðum kr. og að
heildarávinningur verði því liðlega
92 milljarðar kr. Ef miðað er við
3,5% reiknivexti er heildarávinn-
ingur talinn liðlega 88 milljarðar
kr.
Útreiknaður heildarávinningur
af stóriðju nemur tæplega 18% af
vergri landsframleiðslu ársins
1997. Matið rekur tæplega 63%
ávinningsins til jákvæðra áhrifa
við erfiðar efnahagslegar aðstæður
vegna þess hvað framkvæmdimar
hafa verið vel tímasettar. Um
helmingur af núvirði ávinningsins
er raunar tilkominn vegna fram-
kvæmda við Búrfellsvirkjun og
tengdar raforkuframkvæmdir svo
og vegna byggingar álversins í
Straumsvík í lok 7. áratugarins.
Kemur þar tvennt til, að mati Páls.
Bæði voru framkvæmdirnar stórar
á þjóðhagslegan mælikvarða og
eins er langt um liðið frá því fram-
kvæmdimar áttu sér stað þannig
að núvirði ágóðans er hátt.
Gróft áætlað samsvarar ávinn-
ingurinn því að þjóðin hafi fengið
kostnaðarlausan ávinning á hverju
ári að verðmæti um það bil 0,5% af
vergri landsframleiðslu á hverjum
tíma. Ef eingöngu er litið á ávinn-
ing utan efnahagslægða þá er um
umtalsvert lægri upphæð að ræða
eða því sem jafngildir viðbót sem
nemur tæplega 0,2% landsfram-
leiðslunnar ár hvert á tímabilinu
1966-1997. „Þannig veltur niður-
staðan um þjóðhagslegan ávinning
af stóriðju í þessu samhengi ekki á
heppilegri tímasetningu fram-
kvæmda þó sú staðreynd geri
ávinninginn margfalt meiri en ann-
ars hefði orðið,“ segir í skýrslu
Páls.
Sömu sveiflur
í útflutningi
Ljóst er að heppilegar tímasetn-
ingar framkvæmda tengdra álver-
inu í Straumsvík hafa komið í veg
fyrir dýpri niðursveiflur og hjálpað
hagkerfinu í uppsveiflu. I skýrslu
Páls kemur fram að ef til vill hafi
ekki mestar vonir verið bundnar
við framkvæmdirnar sjálfar til
sveiflujöfnunar enda eigi slíkar
framkvæmdir sér sjaldan stað og
telja verði nokkurt lán hversu mik-
ið þær hafi hjálpað að þessu leyti.
Þess hafi hins vegar verið vænst að
minnkað vægi sjávarafurða í út-
flutningi með tilkomu stóriðjunnar
myndi draga nokkuð úr sveiflum í
útflutningi og hafa þannig áhrif til
sveiflujöfnunar í íslensku atvinnu-
lífi. Það telur Páll ekki hafa gerst,
að minnsta kosti ekki að neinu
marki.